InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: Asqorytý músheleri qurylysy

Sabaqtyń maqsaty: a) Bilimdilik. As qorytý músheleriniń qurylysy, ondaǵy astyń
qorytylý qubylysyn, as qorytý sólderin, fermentterdiń áseri týraly túsinik bere otyryp, as qorytýdyń adam densaýlyǵyna qajettiligin uǵyndyrý.
á) Damytýshylyq. Jańa oqytý tehnologıasy ádis – tásilderin paıdalana otyryp, oqýshylardyń tanymdyq qabiletin, dúnıetanymyn, bilim sapasyn arttyrý.
b) Tárbıelik. Durys jáne aǵzaǵa paıdaly taǵamdarmen qorektený arqyly salaýatty ómir saltyn saqtaýǵa tárbıeleý.

Sabaqtyń kórnekiligi: ınteraktıvti taqta, slaıdtar.
Sabaqtyń túri: Aralas sabaq
Sabaqtyń ádisi: suraq - jaýap, kórnekilik, suhbat, túsindirý, beıneleý, sıpattaý
Pánaralyq baılanysy: hımıa, matematıka, beıneleý

Sabaqtyń qurylymy
1. Uıymdastyrý.
2. «Er dáýleti eńbek» úı tapsyrmasyn tekserý.
3. «Bilgenge marjan» negizgi bólim.
4. «Bárin bilgim keledi» qorytyndylaý.
5. «Beınet túbi - zeınet» baǵalaý.
6. Úıge tapsyrma.

Sabaqtyń barysy:
1. Uıymdastyrý.
- oqýshylarmen amandasý, túgendeý;
- nazaryn sabaqqa aýdarý;
2. «Er dáýleti eńbek» bólimi. Úı tapsyrmasyn tekserý.
Úı tapsyrmasy suraqty sýretteý, uıashyq tańdaý arqyly suralady.

«Suraqty sýrette»
1. Nárýyzdar, kómirsýlar, maılar, mıneraldy tuzdar, sý men vıtamınder degenimiz –
(qorektik zattar).
2. Nárýyz qandaı azyq - túlikte bolady jáne adam aǵzasy kúnine qansha mólsherde nárýyz qajet etedi?(ette, sútte, jumyrtqada, t. b. 100 g)
3. Kómirsýlar qandaı azyq - túlikte bolady? Kúndelikti ómirde kómirsýǵa táýliktik qajetsiný mólsheri? (400 - 500 g)
4. Maı qandaı azyq - túlikte bolady? Kúnine aǵzaǵa qansha maı qajet? (ósimdik, janýar ónimderinde bolady, 80 - 90 g)
5. Organızmniń negizgi qurylys materıaly (nárýyz)
6. Kúndelikti ómirde kóbirek qoldanylatyn mıneraldy zat? (tuz)

As qorytý júıesi – 1. Asty durys paıdalaný týraly ǵylym (dıetologıa)
As qorytý júıesi – 2. As qorytý degenimiz –
As qorytý júıesi – 3. nárýyz tekti zattyń bir túri
Organıkalyq zattar – 1. Negizgi energıa qory (kómirsý)
Organıkalyq zattar – 2. 1 táýlikte eresek adamǵa qajetti maı mólsheri (80 - 90 g)
Organıkalyq zattar – 3. nárýyz qandaı taǵamdar quramynda kóbirek mólsherde bolady?
Dárýmender – 1. Vıtamınderdi alǵash tapqan ǵalym? (N. I. Lýnın)
Dárýmender – 2. Vıtamın jetispeýshiliginen týyndaıtyn aýrý túri qalaı atalady?
Dárýmender – 3. Imýnıtetti arttyratyn dárýmen (S)
3. «Bilgenge - marjan» negizgi bólim. Jańa sabaqty túsindirý.

As qorytý
↓
● As qorytý múshesi
● As qorytý bezi

Aýyz qýysy qurylysy: erin, urt, til, jumsaq jáne qatty tańdaı, aýyz túbi, bóbeshik, jutqynshaqqa ótedi.
Til - silemeıli qabyqpen jabylǵan, tamyrlary men júıkeleri kóp, qozǵalmaly bulshyqetti múshe.
TİL
↓
• Asty qozǵaltý
• shaınaý
• dám sezý
• sóıleý

JUTQYNSHAQ: uzyndyǵy 11 - 13 sm bulshyqetti múshe. Asqorytý, tynys alý joldary qıylysady. óńeshke ótedi.
ÓŃESH: uzyndyǵy 25 sm bulshyqetti tútik. Kóket arqyly ótip, 11 keýde omyrtqasy deńg - de asqazanǵa ashylady.
ASQAZAN: as 3 - 10 saǵat qorytylady. Syıymdylyǵy 2 - 3 l, almurt nemese qapshyq tárizdi. óńeshtiń kirý sańylaýy men ultabar bastalatyn shyǵý sańylaýy bolady. Biryńǵaı salaly bulshyqetteri asqazandy qozǵaltatyn sopaqsha, qıǵash jáne saqına tárizdi bulsh - den turatyn úsh qabat túzedi.
ASH İSHEK: uzyndyǵy 5 - 6 m, úsh bólikke: ultabar, ash ishek, myqyn ishekke bólinedi. Ash jáne myqyn ishektiń silemeıli qabyǵynda ishek sólin bóletin tútik tárizdi kóptegen bezder jáne jińishke ósindiler – ishek búrleri bolady. Astyń sińirilýi júzege asady. Qorytylmaǵan as qaldyǵy toq ishekke ótedi.
TOQ İSHEK: uzyndyǵy 1, 5 - 2 m, ol soqyr ishek, tik ishek, jıek ishekke bólinedi. Soqyrishek uzynd. 8 - 15 sm apendıksi bolady. Bakterıasy óte kóp ishek. P árpine uqsaıdy. Tuıyqtalǵan bóligi búıen dep atalady.
UIQYBEZ: ózegi ultabarǵa ashylady. İshki sekresıalyq qyzmetin de atqarady. Sekretin ulpa suıyqtyǵyna, qanǵa bóledi.
BAÝYR: eń iri uıqybez. Salm. 1500 g. ót bóledi. Ót qabyna baýyr úzdiksiz óndiretin ót jınalady. Ýly zattardy tutyp, zalalsyzdandyrady, «aǵza zerthanasy» dep atalady.

4. «Bárin bilgim keledi» - qorytyndylaý.
Sandyq málimetter beriledi. Ol nege tán ekenin aıtý kerek. Mys, 10g (tuzdyń táýliktik mólsheri)