InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: Ata-ananyń baqyty balada
Sabaqtyń maqsaty:
Ata-ana - otbasynyń negizgi dińgegi, bastapqy dánekeri.Dástúrli qazaq otbasynda ata-ananyń qadiri erekshe áspettelgen. Mektep, ata-ana, ustaz bolyp birigip, sapaly bilimdi, sanaly tárbıeli, salaýatty urpaq tárbıeleý.
Sabaqtyń túri:pikirtalas
Sabaqtyń kórnekiligi: slaıd, ata-anaǵa, baqytqa baılanysty naqyl sózder
( Sonymen, solaı deıik.... tok shoý telejoba boıynsha pikirtalas)

Tárbıe sabaǵynyń barysy:
İ júrgizýshi:
Armysyzdar qurmetti ustazdar, ata-analar jáne qonaqtar!
İİ.júrgizýshi:
Búgingi « Qaýymdaǵy ata-analar qoǵamymen birlesken jumys » atty qalalyq is-shara aıasynda ótip jatqan 6 «a» synyp oqýshylarynyń uıymdastyrýymen ata-analar jáne kámletke tolmaǵandar isteri jónindegi bólimsheniń bastyǵy, synyp jetekshisimen birlesken «Ata-ananyń baqyty balada» atty pikirtalasymyzǵa qosh keldińizder!
İ.Júrgizýshi:
Qaı elde, qaı kezde bolmasyn, bala tárbıesin erekshe damytýshy da, ilgeri aparýshy da-balalar, ıaǵnı búgingi urpaq-erteńgi eldiń bolashaǵy . Shyǵys ǵulamasy Ál-Farabı: «Adamǵa eń birinshi bilim emes, tárbıe berilýi kerek, tárbıesiz berilgen bilim-adamzattyń has jaýy, ol keleshekte onyń barlyq ómirine apat ákeledi» degen eken. Osyǵan baılanysty mektebimizde ótkizilip otyrǵan is-shara balany ómirge beıimdeýde mektep, muǵalim, ata-ana, qoǵamnyń orny bólek.Osy jaıynda qonaqtar shaqyryp otyrmyz.

İİ.Júrgizýshi:
Sol kisilerdi ortaǵa shaqyryp oı bólissek. Qonaqtardy stýdıamyzǵa shaqyrmas buryn ekranǵa nazar aýdarsaq.
( Slaıd kórsetý)

İ.Júrgizýshi:
Olaı bolsa «Adamnyń baqyty balada», «Bala - adamnyń baýyr eti» deıdi. Osy bir atamyzdan qalǵan sózdi basshylyqqa ala otyryp óz oıyn ortaǵa salsa. Osy suraqqa jaýap berý úshin alǵashqy qonaǵymyz Kelbettiń mamasy Qurmanǵalıeva Gúlzıra Baımuhanqyzyn ortaǵa shaqyrsaq.
İİ.Júrgizýshi:
Stýdıamyzǵa qosh keldińiz. Óz oıyńyzdy ortaǵa salsańyz.
1.Jaýap:
Men ózimniń sózimdi Abaıdyń 7 qara sózinen bastaǵym keledi.
Jas bala anadan týǵanda eki túrli minezben týady: bireýi - ishsem, jesem, uıyqtasam dep turady. Bular –tánniń qumary, bular bolmasa , tán janǵa qonaq úı bola almaıdy.Jáne ózi óspeıdi, qýat tappaıdy.
Bireýi - bilsem eken deıdi.Ne kórse soǵan talpynyp, jaltyr-jultyr etken bolsa, oǵan qyzyǵyn, aýzyna salyp, dámin tatyp qarap, tamaǵyna, betine basyp qarap, syrnaı - kerneı bolsa,daýysyna umtylyp, onan er jetińkiregende ıt úrse je mal shýlasa da, bireý kúlse de, bireý jylasa da tura júgirip, «Ol nemene?», «Bul nemene?» dep, «Ol nege úıtedi?», «Bul nege búıtedi?» dep,kózi kórgen, qulaǵy estigenniń bárin surap, tynyshtyq kórmeıdi.
Munyń bári - jan qumary,bilsem eken, kórsem eken, úırensem eken degen uly Abaı.

Sondyqtan ómirge kelgen balanyń bilsem,kórsem, úırensem degen talpynysyna shek qoımaı úıretemiz.Endi oǵan tek qana ata-ana ǵana emes qorshaǵan orta qoǵam, mekteptiń yqpaly óte qajet.Sondyqtan qorshaǵan orta, muǵalim , ata-ana bolyp ómirge kelgen balanyń tárbıesine at salysýymyz kerek.

İ.Júrgizýshi:
Raqmet jaýabyńyzǵa. Durys aıtasyz qoǵam dep jaqsy aıttyńyz.Ómirge kelgen balaǵa ortanyń qandaı áseri bar eken osy suraqqa jaýap berý úshin.Kelesi qonaǵymyz Móldir ,Mahabbatyń mamasy Amandyqova Janar Asqarqyzyn shaqyrsaq.

İİ.Júrgizýshi:
Stýdıamyzǵa qosh keldińiz! Bala ómirge keldi , balaǵa sol ortanyń tıgizetin áseri týraly aıtyp berseńiz.
2.Jaýap:
Bala tárbıesi qaı zamannan da, qaı qoǵamnyń bolsyn oıshyldary men zerdeli zıalylaryn tolǵanysqa, úzdiksiz izdeniske túsirgen izgi murat ekeni daýsyz.Qazaq halqynyń boıyna ana sútimen daryǵan tálim-tárbıesiniń ózindik mektebi boldy.
Balalarǵa ultymyzdyń ádet-ǵuryptary men salt-dástúrlerin onyń sábılik shaǵynan boıyna sińirip, oıyna uıalatý, sol arqyly izgilikke, adamgershilikke tárbıeleý - bizdiń qoǵamnyń basty máselesi.Bul týraly oıshyl Abaı «Balaǵa minez úsh alýan adamnan juǵady, birinshi ata-anasynan, ekinshi – ustazynan, úshinshisi - qurbysynan» degen eken.Uly Abaıdyń ózi de birinshi ata-anany qoıyp tur.

Sondyqtan men tártiptiń eń tamasha mektebi - otbasy degen bolar edim. «Uıada ne kórseń,ushqanda sony ilersiń» deıdi halqymyz.Iá, urpaqtyń tárbıesi - qoǵamnyń bolashaǵy jáne oǵan asa zor jaýapkershilikpen qaraý - árbir sanaly azamattyń boryshy.

İ.Júrgizýshi:
Raqmet jaýabyńyzǵa.Qazirgi jas órken - memleketimizdiń bolashaǵy.Sondyqtan da, balaǵa-bir otbasynyń urpaǵy dep emes, bar qazaqtyń balasy dep qaraý kerek sıaqty.
İİ.Júrgizýshi:
Durys aıtasyń, Oraz.Uly Abaı atamyz: «Balanyń eń aldymen ata-anasy, sosyn ustazy, sonan keıin qorshaǵan ortasy tárbıeleıdi» degen eken.Sonymen bizdiń ata-analarymyz qalaı oılaıdy eken.Suraqqa jaýap berý úshin kelesi qonaǵymyz Ǵaslannyń papasy Mızanbaev Maǵaýıa Shahmanulyn ortaǵa shaqyrsaq.

İ.Júrgizýshi:
Stýdıamyzǵa qosh keldińiz! «Balanyń eń aldymen ata-anasy, sosyn ustazy, sonan keıin qorshaǵan ortasy tárbıeleıdi» degen eken.Siz qalaı oılaısyz?
3.Jaýap:
Árbir ata-ana óz balasynyń tárbıeli de, sanaly, mádenıetti, júrgen ortasyna súıkimdi bolý úshin aldymen tárbıeni ózinen bastaǵany jón, ıaǵnı oǵash qylyqtarmen balasyna úlgi-ónege kórsetpeýge tyrysqany jón.Uly pedagog A.S.Makarenko: «Tárbıe balamen sóılesýmen, áńgimelesýmen,oǵan aqyl-keńes berýmen ǵana shektelmeıdi.Tárbıe turmysty durys uıymdastyra bilýde,balaǵa árkimniń óz jeke basy arqyly úlgi,ónege kórsetýinde» degen eken.Sondyqtan jas kezinde balasyna durys tárbıe bere almaǵan ata-ana keıin barmaǵyn tistep ókinip qalady.Aǵashty qalaı qısaıtsań solaı ósedi.Sondyqtan balada aǵash sıaqty. Qalaı ósirseń solaı ósedi. Onyń túzý jolmen júrip bilimdi de sanaly azamat bolyp ósýi bizdiń, ıaǵnı árbir ata-ananyń qolynda degim keledi.

İİ.Júrgizýshi:
Raqmet jaýabyńyzǵa. Urpaq tárbıeleýde neni qolǵa alǵan jón?-dep oılaısyzdar.Osy suraqqa jaýap berý úshin Ersinniń jeńgesi Atymtaeva Janardy ortaǵa shaqyrsaq.
İ.Júrgizýshi:
Stýdıamyzǵa qosh keldińiz! Bolashaq urpaqty tárbıeleý úshin neni qolǵa alýymyz kerek? dep oılaısyz jáne sol arqyly bolashaq urpaǵymyzdyń baqytyn kóre alamyz ba?
4.Jaýap:

Men ózimniń sózimdi K.D.Ýshınskıı : «Tárbıe dármensiz bolmaýy úshin ol halyqtyq bolýy tıis» -degen sózinen bastaǵym kelip tur, ıaǵnı árbir ulttyń ózindik dástúrin, saltyn saqtap,sol rýhta tárbıeleýge basa nazar aýdarý qajettigin eskertken.Sondyqtan jas urpaqty Otanyn súıýge,ol úshin aıanbaı qyzmet etýge, eljandylyq pen erlikke tárbıeleýimiz kerek.Ár balanyń boıyna ar-namys pen týǵan jer,tabıǵaty, ana tili, salt-dástúri, ata-babalarynyń erlik isterine súıispenshilik sezimderin balalarymyzdyń boıyna daryta bilýimiz kerek. Urpaq-bolashaq! Al osy urpaq , ıaǵnı adamzattyń bolashaǵy januıada tárbıelenedi.Bala dúnıege kelgen soń, endi ol ómirde ókinbesteı,ókindirmesteı ósýi kerek.Ár balaǵa óziniń qoǵamǵa kerekti adam ekenin januıa qabyrǵasynda túsindirip, sanasyna toqyǵan jón.

HV ǵasyrda Anglıanyń ataqty oqymystysy Lokk: «Balanyń aqyly da, jany týǵanda aq qaǵazdaı bolyp týady.Aq qaǵazǵa qandaı jazý jazsa da, jazýshynyń óz erkinde.Sol sıaqty balaǵa tárbıe berý tárbıeshiden.Bala qalaı tárbıelense,soǵan kóne beredi» degen eken.Sondyqtan urpaqtń tárbıesi ózimizdiń qolymyzda.Sony ýysymyzdan shyǵaryp almaýymyz kerek.

İİ.Júrgizýshi:
Jaýabyńyzǵa raqmet.Taǵy da óz oıyn aıtatyn qonaqtarymyz bar ma eken?
İ.Júrgizýshi:
Búgingi pikirtalasqa óz oıyn aıtqysy kelip otyrǵan qonaǵymyz Bıbarystyń mamasy Smaılova Álıa Júrsinqyzyn ortaǵa shaqyramyz.

İİ.Júrgizýshi: Stýdıamyzǵa qosh keldińiz! Óz oıyńyzdy ortaǵa salsańyz.
5.Jaýap:
Aıtylyp jatqan pikirler óte durys.Eger tárbıelep otyrǵan balalarymyz qoǵamǵa paıdasyn tıgizip jatsa.Mektep ómirine aralasyp óz kómegin aıamasa sol ata-ana úshin budan artyq baqyt joq dep oılaımyn. Ataqty Eskeldi bı bylaı degen eken: «Adamnyń basshysy - aqyl, sholýshysy - oı, jetekshisi - talap, qorǵaýshysy - sabyr, synaýshysy – halyq, taýsylmaıtyny - arman, eń qymbattysy - ar saqtaý, bárinen ardaqtysy - ómir súrý, sonyń ishinde eń táttisi - syılastyq» degen eken.Olaı bolsa men aıtar edim ómirde syılastyqtan artyq eshteme joq dep. Syılastyqqa bári de syılaıdy. Uly ustaz Ybyraı Altynsarınniń sózimen aıtsaq rýhanı-adamgershilik tárbıesinde aldymen balany tek jaqsylyqqa - qaıyrymdylyqqa, meıirimdilik, izgilikke tárbıelep, sony maqsat tutsa, ustazdyń, ata-ananyń da bolashaǵy zor bolmaq.

İ.Júrgizýshi:
Jaýabyńyzǵa raqmet.Ata-ana úshin bala baqyty degen ne? Suraqqa jaýap berý búgingi pikirtalasymyzǵa qonaq bolyp kelip otyrǵan Farızanyń ájesi Toqbolatova Kúlásh Naýryzbaıqyzyn ortaǵa shaqyramyz.

İİ.Júrgizýshi:
Stýdıamyzǵa qosh keldińiz. Ata-ana baqyty týraly oıyńyzdy ortaǵa salsańyz.
6.Jaýap:
Qaı ata-ana óz balasynyń baqytty bolǵanyn qalamaıdy deısiń.Men ózimniń sózimdi «Men úsh qasıetimdi maqtan tutam», — degen eken Aqan seri. Olar: jalǵan aıtpadym, jaqsylyqty satpadym hám eshkimnen eshteńeni qyzǵanbadym deıdi. Bul úsh qasıet árkimniń óz qudaıy. «Óz qudaıynan aıyrylǵan adam bos keýde, ólgenmen teń» degen eken. Shyndyǵynda bul aqıqat. Olaı bolsa, jeke tulǵany qalyptastyrýda, olardyń jan dúnıesine sezimmen qarap, árbir is-áreketine maqsat qoıýǵa, josparlaýǵa, ony oryndaýǵa, ózine-ózi talap qoıa bilýge tárbıeleý — adamgershilik tárbıeniń basty maqsaty.

Maqsatqa jetý úshin san alýan kedergiler bolýy múmkin. Ondaı qasıetterdi bala boıyna jas kezinen bastap qalyptastyrý jeke tulǵany qalyptastyrýdyń negizin qalaıdy. «Elimizdiń kúshi - patshada, sábıdiń kúshi - jylaýynda» demekshi, bizdiń kúshimiz, qorǵanyshymyz, senimimiz - adamgershiligimizde bolýy kerek. Ol úshin Aqannyń osy úsh qasıetin bala boıyna daryta
bilsek - uly jeńis bolary anyq.Ata-ananyń balasynyń baqytty bolǵannan artyq eshteńe joq.

İ.Júrgizýshi:
Jaýabyńyzǵa raqmet. Stýdıamyzǵa Jezqazǵan qalalyq İshki İster Basqarmasynyń Kámeletke tolmaǵandar isteri jónindegi bólimsheniń bastyǵy, polısıa maıory Máýlenova Aıgúl Abdrasylqyzy qonaq bolyp kelip otyr sol kisiniń oıyn tyńdap kórsek.

İİ.Júrgizýshi:
Qosh keldińiz.Jaıǵasyp otyryńyz.Sizdiń oıyńyzsha ata-ana úshin bala qandaı bolý kerek?
7.Jaýap:
İ.Júrgizýshi:
Jaýabyńyzǵa raqmet! Baqyt degen ne eken? Oqýshylarymyzdan surap kórsek.
İİ.Júrgizýshi:
«Muǵalıma bizge baqyt týraly shyǵarma jazdyrdy. Baqyt degen ne ekenin men qaıdan bileıin...»

6 synyp oqýshylary:
Baqyt degen ne ózi, bilesiń be ?
Apam marqum aıtýshy edi bir esimde
Adamdardyń barlyǵy bul ómirge
Baqyt úshin jaralǵan dep kúresýge.
Baqyt degen qaıda ózi, baqshada ma?
Qyna qusap shyǵa ma tasqa ǵana
Meıli qansha tirnektep jınasańda
Ómir boıy jetpeıtin aqshada ma?
Baılyq shyǵar sol álgi baqyt degen
Sanaspaıtyn eshqandaı ýaqytpenen
Aýylda ma baqytym, qalada ma?
Eshkim aıaq baspaıtyn dalada ma?
Kórineme kózge sol baqyt ózi
Jaýyndama basylǵan jańa ǵana
Bolasyń ba? Baqytty sonda ǵana
Baqyttymyn dep oılar keıbireýler
Qymbat buıym ustasa qolǵa dara
Baqyt pa eken keń saraı úıiń bolsa
Qyzǵanatyn ózgeler kúıiń bolsa
Baqyt seniń dostym-aý óz úlesiń
Baqytyńa túbi sen kezigersiń
Bar adamdy sonda sen súısindirip
Baqyttysyń qarashy degizersiń

İ.Júrgizýshi:
Halyq danalyǵynda:
«Balany 5-ke deıin patshańdaı kóter,
15-ke deıin qulyńdaı jumsa,
15-ten keıin dosyńdaı syıla,» - degen keremet ulaǵatty sózben aıaqtaı kelip solaı deıik
İ, İİ júrgizýshi:
jáne solaı bolaryna seneıik.

Án. «Baqyt degen...»
Oryndaıtyn 6 synyp oqýshylary: