Aty altynmen aptalyp tarıhqa engen, qazaqtyń tuńǵysh ǵaryshkeri atynda mektebim!
Ashyq tárbıe saǵaty: "Aty altynmen aptalyp tarıhqa engen, qazaqtyń tuńǵysh ǵaryshkeri atynda mektebim!"
Sabaq maqsaty:
Bilimdilik: Qazaqstannyń tuńǵysh ǵaryshkeri, Keńes Odaǵynyń aqyrǵy (72 - shi) ǵaryshkeri, Qazaqstandaǵy ǵaryshtyq zertteýlerdiń negizin qalaýǵa, otandyq Qarýly Kúshterdiń áskerı daıarlyǵyn jetildirýge, áskerı - patrıottyq tárbıe jumystaryn jolǵa qoıýǵa belsene aralasqan Toqtar Áýbákirovtiń ómir joly, týyp - ósken, oqyp bilim alǵan ortasy, qyzmet etken oryndary týraly rýhanı bilim berý. Qazaq ǵarysh mektebiniń negizin salýshy ekenine kózderin jetkizý.
Damytýshylyq: T. Áýbákirovtiń ónegeli ómir joly men erligin nasıhattaý arqyly shyǵarmashylyq daǵdylaryn qalyptastyrý.
Tárbıelik: Ómirde kezdesken qıyndyqtardy jeńip, ózi armandaǵan mamandyǵyna jetken azamat retinde shákirt júreginde súıispenshilik sezimin oıatý, úlgi alýǵa, qurmetteýge tárbıeleý.
Kórnekiligi: slaıdtar kórsetý, sýretter.
Barysy: İ. Muǵalimniń kirispe sózi:
Epıgraf: «Biz bolashaǵymyzdy ǵaryshpen tikeleı baılanystyryp otyrǵan elmiz. Bilesiń be, Baıqońyrdan osynaý otyz jyldyń ishinde ǵaryshqa kimder ushpady? Al sol jerdiń ıesi — qazaqtar, bizdiń ǵaryshkerler qashan shyǵady dep armandaýmen keledi. Ózińdi týǵan sol halyqtyń, egemendi Qazaqstannyń armanyn oryndaýdan nege bas tartpaqsyń?! Onyń ústine sen barlyq jaǵynan daıyn tursyń... Kerek dese, Keńes Odaǵynyń Batyrysyń!.. Qalaı da osy qazir ushýǵa tıissiń!» N. Á. Nazarbaev.
1 - oqýshy: Toqtar Ońǵarbaıuly Áýbákirov 1946 jyly 27 shildede Qaraǵandy oblysy, Qarqaraly aýdany, 1 - shi Maı aýylynda dúnıege keldi. Ol kez soǵys jańa bitip, batyrlyqty, erlikti ýaǵyzdaǵan ýaqyt bolatyn. Ákesi Ońǵarbaı men sheshesi Qamıa kózge kórinip, kóz jumǵan 9 uldan keıingi perzentine «endi osy jamanymyz aman bolsynshy» degen nıetpen azan shaqyryp, Toqtar esimin beripti. Ata - anasy erte dúnıe saldy. Kishkentaıynan ata - anasynan aıyrylǵannan ba, Toqtar buıyǵy, oqshaý ósti. Ol apasy Bıken men jezdesi Nyǵmettiń tárbıesinde boldy.
2 - oqýshy: Qanatym! Qaraǵaıym! Óziń ediń!
Bir qýanysh, shattyqty sezinemin:
Ushqysh bolsań, jaılap ush, tek aqyryn,
Sonda tynysh kóz ilemin.
Anasynyń tilegi appaq edi,
Peıili sary maı men maqta edi.
Qarqaraly topyraǵy tebirenip,
Ulyna «Aq jol» tilep jatqan edi...
3 - oqýshy: 1962 - 1965 jj. Temirtaý quıma mehanıkalyq zaýytynda tokar boldy. Esimi oblystyq Qurmet kitabyna altyn árippen jazyldy.
1965 jyly Qaraǵandy oblystyq komsomol komıtetiniń joldamasymen RSFSR - dyń Krasnodar ólkesindegi Armavır qalasyndaǵy ushqyshtar daıarlaıtyn joǵary áskerı ýchılıshege jol tartqan. Budan keıingi ósý, erjetý kezinde zeńgir aspanda «MıG»ushaǵymen minsiz ushý, jappaı turmaı jattyǵý, tájirıbe jınaqtaý mindeti edáýir ýaqytyn alǵan. 1965 — 1969 jyldary — Armavır Áýe qorǵanysy ushqyshtarynyń joǵary áskerı oqý ornynda oqydy, ushqysh - ınjener.
4 - oqýshy: 1969 jyly KSRO Áskerı áýe kúshterinde.
Reseı Federasıasyndaǵy Armavır joǵary áskerı ushqyshtar ýchılıshesin bitirgen (1969 j). 1969 - 1975 jj. Keńes Odaǵy áskerı - áýe kúshteriniń Qıyr shyǵys áskerı okrýginde ushqysh, zveno komandıri, eskadrılıa komandıriniń orynbasary. 1976 jyly A. I. Mıkoıan atyndaǵy avıakonstrýktorlar búrosyna qyzmetke qabyldanyp, ǵumyrynyń eń qıyn sátterin bastan keshirdi. Bul tusta Toqtar úshin ómir men ólim ylǵı qatar bettesip otyrypty.
5 - oqýshy: 1976 Avıasıa ónerkásibi mınııstrliginiń synaýshy ushqysh mektebi, synaýshy ushqysh.
Máskeý ushqysh synaqshylar mektebin (1976 j.), Máskeý avıasıa ınstıtýtyn bitirgen (1979 j.). Máskeýdegi A. I. Mıkoıan atyndaǵy Tájirıbelik - konctrýktorlyq búronyń ushqysh - synaqshysy. T. Áýbákirov 1988 jyly Keńes Odaǵynda tuńǵysh ret áýede qonbaı ushaqqa 2 ret janarmaı quıdyrý arqyly Soltústik polúske ushý saparyn erlikpen oryndady. 1989 jyly birinshi bolyp avıatasýshy kreıserdiń alańqaıshasyna «MıG - 29k» reaktıvti ushaǵyn úlken sheberlikpen dál qondyrdy. Sondaı - aq, ol reaktıvti ushaqtyń 50 - den asa jańa túrin synaqtan ótkizdi. 1990 jyly ǵaryshkerler quramyna alyndy.
6 - oqýshy: Arman qýyp jasynan,
Kókten kózin almaǵan
Ushqysh boldy jas ulan,
Aspanda erkin samǵaǵan.
Babasynadaı asaýǵa
Salǵan quryq – buǵalyq.
Ushaqtardy synaýǵa
Artqan edi qumarlyq.
Samǵap ushý aspanda
Qaýipti edi, qatal - dy.
Erligi elden asqanda,
Ol ǵaryshker atandy.
Talaı iste ǵajap, tyń,
Týǵan uly qazaqtyń,
Tuńǵysh ushty ǵaryshqa.
Sabaq maqsaty:
Bilimdilik: Qazaqstannyń tuńǵysh ǵaryshkeri, Keńes Odaǵynyń aqyrǵy (72 - shi) ǵaryshkeri, Qazaqstandaǵy ǵaryshtyq zertteýlerdiń negizin qalaýǵa, otandyq Qarýly Kúshterdiń áskerı daıarlyǵyn jetildirýge, áskerı - patrıottyq tárbıe jumystaryn jolǵa qoıýǵa belsene aralasqan Toqtar Áýbákirovtiń ómir joly, týyp - ósken, oqyp bilim alǵan ortasy, qyzmet etken oryndary týraly rýhanı bilim berý. Qazaq ǵarysh mektebiniń negizin salýshy ekenine kózderin jetkizý.
Damytýshylyq: T. Áýbákirovtiń ónegeli ómir joly men erligin nasıhattaý arqyly shyǵarmashylyq daǵdylaryn qalyptastyrý.
Tárbıelik: Ómirde kezdesken qıyndyqtardy jeńip, ózi armandaǵan mamandyǵyna jetken azamat retinde shákirt júreginde súıispenshilik sezimin oıatý, úlgi alýǵa, qurmetteýge tárbıeleý.
Kórnekiligi: slaıdtar kórsetý, sýretter.
Barysy: İ. Muǵalimniń kirispe sózi:
Epıgraf: «Biz bolashaǵymyzdy ǵaryshpen tikeleı baılanystyryp otyrǵan elmiz. Bilesiń be, Baıqońyrdan osynaý otyz jyldyń ishinde ǵaryshqa kimder ushpady? Al sol jerdiń ıesi — qazaqtar, bizdiń ǵaryshkerler qashan shyǵady dep armandaýmen keledi. Ózińdi týǵan sol halyqtyń, egemendi Qazaqstannyń armanyn oryndaýdan nege bas tartpaqsyń?! Onyń ústine sen barlyq jaǵynan daıyn tursyń... Kerek dese, Keńes Odaǵynyń Batyrysyń!.. Qalaı da osy qazir ushýǵa tıissiń!» N. Á. Nazarbaev.
1 - oqýshy: Toqtar Ońǵarbaıuly Áýbákirov 1946 jyly 27 shildede Qaraǵandy oblysy, Qarqaraly aýdany, 1 - shi Maı aýylynda dúnıege keldi. Ol kez soǵys jańa bitip, batyrlyqty, erlikti ýaǵyzdaǵan ýaqyt bolatyn. Ákesi Ońǵarbaı men sheshesi Qamıa kózge kórinip, kóz jumǵan 9 uldan keıingi perzentine «endi osy jamanymyz aman bolsynshy» degen nıetpen azan shaqyryp, Toqtar esimin beripti. Ata - anasy erte dúnıe saldy. Kishkentaıynan ata - anasynan aıyrylǵannan ba, Toqtar buıyǵy, oqshaý ósti. Ol apasy Bıken men jezdesi Nyǵmettiń tárbıesinde boldy.
2 - oqýshy: Qanatym! Qaraǵaıym! Óziń ediń!
Bir qýanysh, shattyqty sezinemin:
Ushqysh bolsań, jaılap ush, tek aqyryn,
Sonda tynysh kóz ilemin.
Anasynyń tilegi appaq edi,
Peıili sary maı men maqta edi.
Qarqaraly topyraǵy tebirenip,
Ulyna «Aq jol» tilep jatqan edi...
3 - oqýshy: 1962 - 1965 jj. Temirtaý quıma mehanıkalyq zaýytynda tokar boldy. Esimi oblystyq Qurmet kitabyna altyn árippen jazyldy.
1965 jyly Qaraǵandy oblystyq komsomol komıtetiniń joldamasymen RSFSR - dyń Krasnodar ólkesindegi Armavır qalasyndaǵy ushqyshtar daıarlaıtyn joǵary áskerı ýchılıshege jol tartqan. Budan keıingi ósý, erjetý kezinde zeńgir aspanda «MıG»ushaǵymen minsiz ushý, jappaı turmaı jattyǵý, tájirıbe jınaqtaý mindeti edáýir ýaqytyn alǵan. 1965 — 1969 jyldary — Armavır Áýe qorǵanysy ushqyshtarynyń joǵary áskerı oqý ornynda oqydy, ushqysh - ınjener.
4 - oqýshy: 1969 jyly KSRO Áskerı áýe kúshterinde.
Reseı Federasıasyndaǵy Armavır joǵary áskerı ushqyshtar ýchılıshesin bitirgen (1969 j). 1969 - 1975 jj. Keńes Odaǵy áskerı - áýe kúshteriniń Qıyr shyǵys áskerı okrýginde ushqysh, zveno komandıri, eskadrılıa komandıriniń orynbasary. 1976 jyly A. I. Mıkoıan atyndaǵy avıakonstrýktorlar búrosyna qyzmetke qabyldanyp, ǵumyrynyń eń qıyn sátterin bastan keshirdi. Bul tusta Toqtar úshin ómir men ólim ylǵı qatar bettesip otyrypty.
5 - oqýshy: 1976 Avıasıa ónerkásibi mınııstrliginiń synaýshy ushqysh mektebi, synaýshy ushqysh.
Máskeý ushqysh synaqshylar mektebin (1976 j.), Máskeý avıasıa ınstıtýtyn bitirgen (1979 j.). Máskeýdegi A. I. Mıkoıan atyndaǵy Tájirıbelik - konctrýktorlyq búronyń ushqysh - synaqshysy. T. Áýbákirov 1988 jyly Keńes Odaǵynda tuńǵysh ret áýede qonbaı ushaqqa 2 ret janarmaı quıdyrý arqyly Soltústik polúske ushý saparyn erlikpen oryndady. 1989 jyly birinshi bolyp avıatasýshy kreıserdiń alańqaıshasyna «MıG - 29k» reaktıvti ushaǵyn úlken sheberlikpen dál qondyrdy. Sondaı - aq, ol reaktıvti ushaqtyń 50 - den asa jańa túrin synaqtan ótkizdi. 1990 jyly ǵaryshkerler quramyna alyndy.
6 - oqýshy: Arman qýyp jasynan,
Kókten kózin almaǵan
Ushqysh boldy jas ulan,
Aspanda erkin samǵaǵan.
Babasynadaı asaýǵa
Salǵan quryq – buǵalyq.
Ushaqtardy synaýǵa
Artqan edi qumarlyq.
Samǵap ushý aspanda
Qaýipti edi, qatal - dy.
Erligi elden asqanda,
Ol ǵaryshker atandy.
Talaı iste ǵajap, tyń,
Týǵan uly qazaqtyń,
Tuńǵysh ushty ǵaryshqa.
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
