InfoHub Logo

Dúnıe júzi boıynsha qalalardyń atqaminerleri ekologıany jaqsartýǵa, kóshe keptelisterin azaıtýǵa qalalardyń ortalyǵynda turatyndardyń tirshiligin tynyshyraq qylýǵa talpynyp júr. Keı qalalarda ortalyqta kóne avtokólikterdi júrgizbeıdi, keıbireýlerinde kólik turaǵynyń baǵasyn kóteredi, úshinshi bireýlerinde qoǵamdyq kólikten basqa kez kelgen kólikti kirgizbeıdi.

Parıj

2018 jylǵy zertteýler Parıjdiń (Máskeý jáne Londonmen qatar) aýasy eń lastanǵan qalalardyń úshtigine engenin kórsetti. Qala ákimi bul reıtıńke jáne basqa da ekologıalyq derekterge eki mańyzdy sheshim shyǵarý arqyly jaýap qatty.  

Endi 1997 jylǵa deıin shyqqan kólikter qala ortalyǵyna kire almaıdy, al ár aıdyń birinshi jeksenbisi kúni kóliktersiz kún bolyp jarıanyp otyr — tańǵy 10-nan bastap keshki 6-ǵa deıin Fransıa astanasynyń ortalyǵyna avtokólikterdiń kópshiligine kirýge tyıym salynǵan. Bunyń ortalyq aýdandardyń turǵyndarynyń kólikterine, taksı men qoǵamdyq kólikke qatysy joq — olarǵa ortalyqqa kólikpen kirýge bolady, biraq júrý jyldamdyǵy 20 km/saǵattan aspaýy tıis.

Mehıko

Meksıka astanasy eń lastanǵan qalalardyń qatarynan sanalady, biraq qala bıligi 2008 jyldan beri ekologıany jaqsartýǵa kúsh salyp keledi. 2008 jyldan bastap avtokólik qozǵalysyn senbi kúnderi anaǵurlym shektep tastady, bul kólikterden shyǵatyn zıandy gazdardy 15% azaıtýy tıis bolǵan. 2017 jyly jasalǵan zertteýler jaǵdaıdyń aıtarlyqtaı jaqsara qoımaǵanyn kórsetti.  

Turǵyndar jeke kólikten bas tartpaǵan jáne taksı men karsherıng qyzmetine kóptep júgingen. Bul jaǵdaıdy taldap shyqqan sarapshylar shynymen-aq turǵyndardyń jeke kólikterden bas tartyp, qoǵamdyq kólikpen júre bastaýy qıyn ekenin aıtady — bulaı etýdi olar meksıkalyqtardyń ózindik ereksheligi dep biledi.  

Kopengagen

Kopengagen — avtokólikterdiń adam basyna shaqqandaǵy sany Eýropadaǵy eń az bolatyn qalalardyń biri. Bar gáp qalada velojoldardy ǵana salyp qoımaı, mashınalar júrýine tyıym salynǵan velomagıstraldardy salý arqyly velosıpedshilerdi qoldaýdaǵy belsendilikte.  

Buǵan qosa, qazirdiń ózinde Dat eliniń astanasyn damytý jospary bar. Ol josparǵa sáıkes 2030 jyly benzınmen jáne dızelmen júretin mashınalardy, al 2035 jyldan bastap gıbrıd mashınalardy satýǵa tyıym salynýy múmkin.    

Brússel

2030 jylǵa qaraı bul qalada dızelmen júretin mashınalarga tyıym salýdy kózdep otyr, al qazirshe qala bıligi aýany lastaýshy eski kóliktermen júretin avtokóliktelerdiń ıelerine shúılige bastady.

Astanada júzdegen baqylaý kameralaryn ornatty, endi solar arqyly bundaı mashınalardyń qaı jerde júretinin, sonymen qatar ol kólikterdiń ıeleri qaıda turatynyn anyqtaýǵa tyrysyp baǵýda. Bundaı kólikterdiń ıelerine qosymsha salyq tóletpekshi.  

Bogota

Kolýmbıa astanasynda avtokólikterdiń sanyn shekteýshi baǵdarlama 1974 jyldan beri qoldanysta júr.

45 jylǵa derlik ýaqyttan beri ár jeksenbi kúni tańǵy 7-den kúndizgi 2-ge deıin qala kóshelerimen avtokólikterdiń júrýine tyıym salynǵan. Osyndaı baǵdarlamanyń júzege asýy arqasynda ár apta saıyn uzyndyǵy shamamen 120 km bolatyn qala kósheleri jabylyp, ol kóshelermen astana halqynyń tórtten biri jaıaý júredi — bul shamamen 1,7 mln adam.

---