InfoHub Logo

Eger siz Qazaqstanda tursańyz jáne barlyq jerde salyq tólep, barlyq jerde jurtshylyq ol týraly zarlap júredi dep oılasańyz, qatelesesiz. Ózgeshe júıeler qurǵan memleketter de bar, ol júıeler salyq tólenýin talap etpeıdi. Bul qaı elder ekenin aıtyp shyǵaıyq. Ondaǵy halaıyq JTTS (jeke tulǵalardyń tabys salyǵy) degenniń ne ekenin de bilmeıdi, birazynda QQS (qosymsha qun salyǵy) da joq.

Kaıman araldary

Kaıman araldarynan bastaıyq. Bul jerde tabys pen paıda salyǵy degen joq, bul jerde mindetti saqtandyrý jarnalary, QQS degender eshkimniń qaperine kirip shyqpaıdy. Ómir emes, ertegi dersiń. Memleketter áıteýir ǵaıyptan taıyp qyzmetin atqaryp otyr, ondaǵy júıe halqyn tonaýdy kózdemeıdi. Kaıman araladary turǵyndarynyń tóleıtin birden bir nársesi — ımportalǵan taýarlar úshin 25% bolatyn baj salyǵy retinde tóleıtin aqysy ǵana.

Arab Ámirlikteri

Arab Ámirlikteri jaıynda siz, álbette, bilesiz. Bul baılyǵy tasyǵan memleket týrasynda óte kóp aıtylǵan. Ol el jylma jyl mıllıondap, onyń ishinde Qazaqstannan da, týrıser tartyp otyr. BAÁ halqy da salyq týraly eshteńe bilmeıdi, al bul el bolsa halyq sanyna shaqqanda tabysy álemdegi eń joǵary elderdiń biri. Arabtardaǵy salyqtyń jalǵyz túri — alkogól ónimderine salynatyn 50 paıyzdyq salyq jáne  2018 den bastap 5 paıyzdyq QQS (qosymsha qun salyǵy) da engizildi.

Qatar

Qatar — álemdegi eń baı el dep esh taısalmaı aıtýǵa bolady. Bul el óziniń ınfraqurylymyn jasap shyǵýda qyrýar jumys atqardy. Jarnalar men salyqtardyń tólenetin birdi-ekili túri — áleýmettik saqtandyrý men ımporttyq taýarlardan alynatyn 5 prosenttik salyq.  Eldiń mol tabıǵı resýrstary azdaı, eshkim halyqtan jer baılyǵy úshin aqsha almaıdy. 2019 dan bastap 5 paıyzdyq QQS (qosymsha qun salyǵy) engizilýi múmkin.

Oman sultandyǵy

Taıaý Shyǵystaǵy bul memleket BAÁ sıaqty jurt kóńilinen shyǵyp otyr. Áńgime Oman sultandyǵy jaıynda. Bul el negizinen óziniń munaıy arqasynda tirshiligin jasap otyr. Onda tabys salyǵy,  paıda salyǵy degen bolmaıdy, tólenetin jalǵyz salyq — áleýmettik saqtandyrý ǵana, onyń mólsheri alatyn jalaqynyń 6,5% quraıdy. Salyq salynatyn birden bir nárse — jyljymaıtyn múlikti satyp alý-satý.

Kýveıt

Kýveıt — bul munaıdy eksporttaýdan álemde altynshy orynda turǵan memleket, naq osy munaıdan túsetin tabystar eldiń búdjetiniń 95% kuraıdy. Jalpy alǵanda, Kýveıt dúnıe júzindegi eń baı memleketterdiń biri bolyp otyr, buny halyq basyna shaqqandaǵy tabystyń joǵary deńgeıinen kóremiz. Kýveıt turǵyndarynyń tóleıtini — áleýmettik saqtandyrýǵa tóleıtin jarnalar ǵana.

Bahreın

Azamattarynan salyq jınamaıtyn memleketter tizimine kiretin elderdi baǵyp otyrǵan nárse — munaı satý. Mysaly, Bahreınde Ábý-Safa degen munaı shyǵatyn jer bar. Sol jerden shyǵatyn munaı ǵana halyqty nápaqasyn aıyryp otyr.  Bahreın turǵyndary da tek áleýmettik jarnalardy tóleıdi, al sheteldikter Parsy shyǵanaǵyndaǵy jyljymaıtyn múlikti jalǵa alǵany úshin salyq tóleýge mindetti. 2018 den bastap 5 paıyzdyq QQS (qosymsha qun salyǵy) engizildi.  

Bermýd araldary

Bul tizimdegi taǵy bir márt elderdiń biri — Bermýd araldary. Ulybrıtanıanyń muhıttyń arǵy jaǵyndaǵy aýmaqtarynyń biri álemdegi ne ishemin, ne jeımin dep bas qatyrmaıtyn elderdiń biri. El azamattarynyń 20 paıyzǵa jýyǵy odan tys jerlerde dúnıege kelgen. Olar ne úshin bul araldarǵa áýes ekeni túsinikti shyǵar? Bul azamattar da áleýmettik qamsyzdandyrý jarnasyn ǵana tóleıdi. Jyljymaıtyn múlik pen muragerlik úshin salynatyn azdaǵan salyq bar.   

Bagam araldary

Bagam araldary týraly aıtpaı ketsek bolmas. Eshqandaı tabys salyǵy men paıda salyǵy atymen joq, eldegi barlyq jumyskerler áleýmettik saqtandyrý jarnalaryn tóleıdi. Al eldiń búdjetiniń shamamen 70 prosentin ımportqa salynatyn kedendik baj salyǵy quraıdy. Eldiń turǵyndary tek jyljymaıtyn múlik úshin ǵana salyq tóleıdi.

Monako knázdigi

Taǵy bir nazardan tys qalmaýy kerek el — Monako knázdigi. Ol jerde tabys salyǵyn 19 ǵasyrdyń ózinde joq qylǵan. Onda tek Fransıa azamattary salyq tóleıdi, bundaı mindet olardyń moınyna 1957 jyly artyldy. Andorra jaıynda da dál osyny aıtýǵa bolady. Bul quıtymdaı memleket týrızmniń arqasynda nápaqasyn taýyp otyr, ol elde jylyna shamamen 9 mıllıon týrıs bolyp qaıtady. Bul bolsa, eldiń búkil İJÓ 80 prosentin quraıdy. 

---