InfoHub Logo

Sabaq jospary
Top: Fın - 11k.
Taraý: Atys daıyndyǵy

Sabaqtyń taqyryby: Avtomatty (pýlemetti) bólshekteý jáne jınaqtaý.
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Otandy, eldi qorǵaýdyń alatyn orny men Kalashnıkov avtomatyn jartylaı bólshektep shashyp jınaýdyń retin túsindirý, bildirý, meńgertý.
Damytý: oqyta jáne tárbıe bere otyryp, eldiń qaýipsizdigin saqtaý basty borysh ekenin únemi damyta meńgerý, bildirý.
Tárbıelik: Otanyn, elin, jerin, halqyn súıýge, Otan qorǵaý – basty patrıottyq mindet ekenin túsindirý.

Sabaqtyń ádisi: Ashyq sabaq
Ýaqyty: _______
Sabaq ótetin oryn: 106 aýd.
Kórnekiligi: Plakat, Interaktıvti taqta, AK - 74 qarýlary.

Sabaqtyń barysy:
I. Uıymdastyrý kezeńi:
Vzvod komandıri sapqa turǵyzady.
Bólimshe komandıriniń baıandaýy.
Sálemdesý.
Oqýshylardyń syrt kıim úlgisin tekserý.
Úı tapsyrmasyn suraý
Oqýshylarǵa jańa sabaqtyń taqyryby, men maqsatyn tanystyrý.

II. Negizgi bólim:
Avtomatty (pýlemetti) bólshekteý jáne jınaqtaý.
Avtomatty (pýlemetti) bólshekteý tolyq jáne tolyq emes bolýy múmkin: tolyq emes bólshekteý - avtomatty (pýlemetti) tazalaý, maılaý jáne tekserý úshin; tolyq bólshekteý - jańbyr men qar astynda qalǵanda ne jóndeý kezinde avtomatty (pýlemetti) qatty lastanýdan tazalaý úshin júrgiziledi. Avtomatty (pýlemetti) tolyq emes bólshekteý ústel ústinde nemese taza tósenish jaıylyp júrgiziledi; bólshekter men mehanızmder bólektengen retimen qoıylady.
Avtomatty (pýlemetti) jınaqtaý kezinde onyń bólimderindegi nómirlerdi salystyrý kerek; ár avtomattyń (pýlemettiń) uńǵy qorabyndaǵy nómir gaz qubyryndaǵy, bekitpe ergenegindegi, bekitpedegi, uńǵy qoraby qaqpaǵyndaǵy jáne basqa bólikterdegi nómirge sáıkes kelýi kerek.
Avtomatty (pýlemetti) bólekteý men jınaqtaý asa saqtyqpen ǵana júrgiziledi.
Pýlemetti bólekteý aldynda onyń uńǵy bóligin solǵa qarata sıraǵymen qoıý kerek.
Pýlemetti jınaqtaý sońynda ony sol qolmen tik ustap, oń qolmen onyń sıraqtaryn azdap ajyrata, uńǵyǵa taqap jáne serippeli ilmekpen bekitý arqyly onyń sıraqtaryn jınaıdy.

Avtomatty (pýlemetti) tolyq emes bólshekteý tártibi:
1). Oqjatardy bólekteý. Avtomatty (pýlemetti) sol qolmen dúminiń mańdaıshasynan ne qundaǵynan ustap, oń qolmen oqjatardy oraı ustaıdy, bas barmaqpen bekitkishti qysyp, oqjatardyń tómengi jaǵyn ilgeri umsyndyryp, ony bólektep alady. Sodan keıin oqtyqta oqtyń bar joǵyn tekseredi, bul úshin aýystyrǵysh tómenge túsiriledi, ony «AV» ( avtomatty atý) nemese «OD» (jekeleı atý) jaǵdaıyna qoıyp, bekitpe jaqtaýynyń tutqasy keıin jyljytylady, oqtyqty tekserip, bekitkish jaqtaýy jiberilip, shúrippeni urystyq qaıyrýdan (vzvodtan) bosatady.
2) Jabdyqtar penalyn dúm uıasynan shyǵaryp alý. Oń qoldyń suq saýsaǵymen dúm uıasynyń qaqpaǵyn penal serippeniń áserimen uıadan shyǵatyndaı etip basady; penaldy ashyp, odan súrtkishti, tazalaǵyshty,
buraýyshty, qaqqyshty shyǵarý qajet.
3) Súmbini alý. Súmbiniń ushyn onyń basy qaraýyldyń negizindegi tirekten shyǵatyndaı etip uńǵydan tartyp, súmbini joǵary sýyryp alady.
4) Avtomattan – uńǵylyq tejeýish - kompensatoryn, pýlemetten – jalyn sóndirgishin bólip alý. Buraýyshpen uńǵylyq tejeýish kompensatordyń ornyqtyrǵyshy batyrylady. Uńǵylyq tejeýish kompensator qaraýyl negizindegi burandaly dóńesten saǵat tiline qarsy baǵytta buralyp shyǵarylady. Uńǵylyq tejeýish kompensator (jalyn sóndirgish) tym qatty buralǵan jaǵdaıda uńǵylyq
tejeýish kompensatordyń áınegine qoıylǵan súmbiniń kómegimen burap alýǵa bolady.

5) Uńǵy qorapshasynyń qaqpaǵyn bólekteý. Sol qolmen dúmniń moınyn qamtı ustap, osy qoldyń bas barmaǵymen qaıtarmaly mehanızmniń baǵyttaýshy ózeginiń dóńesin basady, oń qolmen uńǵy qoraby qaqpaǵynyń artqy bóligin joǵary kóterip qaqpaqshany alady.

6) Qaıtarmaly mehanızmdi bólip alý. Avtomatty (pýlemetti) dúmniń moınynan sol qolmen ustap turyp, oń qolmen qaıtarmaly mehanızmniń baǵyttaýshy ózegin onyń ókshesi uńǵy qorabynyń boılyq oıyǵynan shyqqansha ilgeri qaraı umsyndyrady; baǵyttaýshy ózektiń artqy shetin kóterińkirep, qaıtarmaly
mehanızmdi bekitpe jaqtaýynyń arnasynan shyǵarady.

7) Bekitpemen qosa bekitpe jaqtaýyn alý. Avtomatty (pýlemetti) sol qolmen odan ári ustap turyp, oń qolmen bekitpe jaqtaýyn artqa tirelgenshe tartyp, ony bekitpemen birge kóterińkirep baryp, uńǵy qorabynan bólektep alady.

8) Bekitpeni bekitpe jaqtaýynan alý. Bekitpe jaqtaýyn bekitpe joǵaryda bolatyndaı etip sol qolǵa alady; oń qolmen bekitpeni keıin shegerip, bekitpeniń jetekshi dóńesi bekitpe jaqtaýynyń fıgýraly oıyǵynan shyǵatyndaı etip, bekitpeni alǵa qaraı shyǵaryp alady.

9) Uńǵylyq bastyrmasymen gaz tútigin bosatyp alý. Avtomatty (pýlemetti) sol qolmen ustap turyp, oń qolmen jabdyq penalyn gaz tútigi tuıyqtalǵyshynyń shyǵyńqysyna tik buryshty sańylaýmen kirgizedi, japqyshty ózinen tik jaǵdaıǵa deıin buryp, gaz tútigin gaz kamerasynyń kelte
tútiginen shyǵaryp alady.

Avtomatty (pýlemetti) tolyq emes bólshekteýden keıin jınastyrý reti.
1. Gaz tútikshesin uńǵylyq bastyrmasymen qosý. Avtomatty (pýlemetti) sol qolmen ustap turyp, oń qolmen gaz tútigin aldyńǵy shetimen gaz kamerasynyń kelte tútigine umsyndyrady jáne uńǵy bastyrmasynyń artqy shetin uńǵyǵa qysady; tuıyqtalǵyshty onyń ornyqtyrǵyshy kózdeý qalybynyń oıyǵyna kirgenshe buraıdy.
2. Bekitpeni bekitpe jaqtaýyna qosý. Bekitpe jaqtaýyn sol qolmen oń qolǵa alyp, ony sılındrli bóligimen jaqtaý arnasyna suǵady; bekitpeni onyń jetekshi dóńesi bekitpe jaqtaýynyń fıgýraly oıyǵyna kiretindeı etip burap, bekitpeni alǵa qaraı suǵady.

3. Bekitpemen qosa bekitpe jaqtaýyn uńǵy qorabyna qosý. Sol qolmen dúmniń moıynshasyn qamtı ustaıdy. Bekitpesine qosa bekitpe jaqtaýyn oń qolda bas barmaqpen qysylǵan bekitpe aldyńǵy jaǵdaıda bolatyndaı etip ustap turyp, gaz porshenin kózdeýish qalybynyń qýysyna kirgizedi de uńǵy qorabynyń qaıyrmalary bekitpe jaqtaýynyń oıyqtaryna kiretindeı etip bekitpe jaqtaýyn ilgeri jyljytady, ony sál - pál kúshtep uńǵy qorabyna qosady da, ilgeri umsyndyrady.

4. Qaıtarmaly mehanızmdi qosý. Oń qolmen qaıtarmaly mehanızmdi bekitpe jaqtaýynyń arnasyna kirgizedi, qaıtarmaly serippeni qysyp, baǵyttaýshy ózekti ilgeri ıteredi de, birshama tómen túsirip, onyń ókshesin uńǵy qorabynyń boılyq oıyǵyna kirgizedi.

5. Uńǵy qorapshasynyń qaqpaǵyn qosý. Uńǵy qorabynyń aldyńǵy shetimen kózdeý qalybyndaǵy jartylaı sheńber oıyqqa kirgiziledi, qaqpaqtyń artqy shetin oń qoldyń alaqanymen qaıtarmaly mehanızmniń baǵyttaýshy ózeginiń shyǵyńqysy uńǵy qorabynyń qaqpaǵynyń oıyǵyna kiretindeı etip alǵa jáne tómen umsyndyrady.

6. Shúrippeni urystyń qaıyrmasynan bosatyp, saqtandyrǵyshqa qoıý. Aǵytqysh ilmekti basyp, aýystyrǵyshty tirelgenge deıin joǵary kóteredi.
7. Avtomatqa uńǵyly - tejeýish kompensatordy, pýlemetke – jalyn sóndirgishti qosý. Dúmdi tejeýish - kompensatordy qaraýyl boıyndaǵy shyǵyńqy bólikke tirelgenshe buraıdy. Eger uńǵyly tejeýish - kompensatordyń (jalyn sóndirgishtiń) sańylaýy ornyqtyrǵyshqa sáıkes kelmese, uńǵyly tejeýish - kompensator uńǵysyna nemese jalyn sóndirgishti sańylaý ornyqtyrǵyshqa ornalasqansha aınaldyrady (bir aınalymnan artyq emes)
8. Súmbini qosý.

9. Penaldy dúm uıasyna salý. Súrtkishti, tazalaǵyshty, buraýyshty, qaqqyshty penalǵa salyp, qaqpaǵyn jabady da, penaldy túbimen dúm uıasyna qaqpaqsha jabylatyndaı etip kirgizedi. Jınalmaly dúmdi avtomatta penal oqjatarǵa arnalǵan sómke qaltasyna salynady.
10. Oqjatardy avtomatqa qosý. Avtomatty sol qolmen dúm moıynshasynan nemese shetmoıynnan ustap turyp, oń qolmen oqjatardyń ilgishin uńǵy qorabynyń terezesine engizip, oqjatardyń ilmegi oqjatardyń tirek shyǵyńqysynan asatyndaı etip ózine burady.

Avtomaty (pýlemetti) tolyq emes bólshekteý reti (beınematerıal) 2 mın.
Jańa sabaqty túsingendigin anyqtaý úshin grafoproektorda kompúterlik baǵdarlama arqyly avtomatty bólshekteý.(Eger oqýshy bólshekteý retin durys tapsa «Durys» degen jaýap, qate bolsa «Durys emes» degen jaýap shyǵyp turady)

İİİ. Qorytyndy bólim.
Oqýshylardyń suraqtaryna jaýap berý.
Jańa sabaqty bekitý.
Baǵalaý.
Sabaqty qorytyndylaý.
Úıge tapsyrma berý.
Qoshtasý (Synyp kezekshisiniń «Vzvod, tur», «Tik tur» pármeni boıynsha).