InfoHub Logo

Jolshy ekeýmiz keshe ata-analarymyzdan taýǵa shyǵyp, raýǵash jınap qaıtýǵa ruqsat alǵanbyz. Búgin erte turyp, jýynyp-shaıynyp bolǵan soń bir-bir japyraq nanymyzdy qaltamyzǵa súńgitip jiberip, solaı qaraı bet aldyq. Jazyqtaý tusta ónimdi bolǵanymen, betkeıge ilingen soń eptep júrisimiz aýyrlaı bastady. Oqta-tekte aıaldap, demalǵanymyzben, bıiktikke umtylýdy doǵarǵan joqpyz.

— Tike órleý qıyn eken, qıalaı júrip baıqasaq qaıtedi? — dedi Jolshy bir kógaldy tepseńge shyǵyp damyldaǵanymyzda.

— Jol uzarady ǵoı.

— Azdap uzarǵanymen, júrisimiz jeńildeı túspeı me.

— Meıli, endeshe.

Bizdiń maqsatymyz — ózimiz órmelep kele jatqan bıik tóbege shyǵý, sonan soń jaldaı otyryp, ar jaǵymyzdaǵy jartasty betkeıge jetý bolatyn. Sol tusta raýǵash qalyń ósedi. Byltyr eresek balalarmen erip barǵanda kórgenbiz.

 Terlep-tepship júrip, kún tóbege jaqyndaǵanda mejelegen tusqa da jettik-aý áıteýir. Alqynǵanymyzdy basaıyq dep boılaı ósken dolananyń kóleńkesine jaıǵasqanbyz.

— Bir búıirden aıý shyǵa kelse, qaıtemiz? — dedi jan-jaǵyna alaqtaı qaraǵan Jolshy.

— Qaıdaǵyny aıtpashy. «Buryn bolýshy edi, qazir joq, bul taýdyń aıýy qaıda quryp ketken?» demeýshi me, edi atam.

— Degenmen taýdyń aty taý ǵoı, saq bolaıyq.

— Bul, árıne, jónge keledi.

Biz kógaldy betkeıdi aralap, raýǵash jınaýǵa kiristik. Tipti sharýamyzǵa qyzyqqanymyz sonshalyq, qaýip-qater bar ekeni múlde esimizden shyǵyp ketipti. Bir kezde joǵarǵy jaqtan saqyr-suqyr etken daýysty estip, jalt qarasaq, jel qýalaǵan qańbaqtaı bolyp, bizge qaraı domalap kele jatqan tastardy baıqadyq. Qasymyzda úlken jartas tur edi, sonyń qalqasyna jasyryna qoıdyq. Álgi zymyraǵan tastar tóbemizden asyp baryp, túsken jerin opyrǵan kúıi kózden ǵaıyp boldy.

— Myna jer óte qaýipti eken. Betkeıdiń jartasy joq kógaldy tusyna shyǵyp keteıik, — dedi Jolshy. — Tipti úreıimizdi ushyryp jiberdi ǵoı.

Qarnymyzdyń ashqanyn jańa sezingen ekeýmiz bylqyldaǵan raýǵashtyń qabyǵyn sypyryp tastap, jup-jumsaq ózegin nanmen aralastyra jep, áldenip aldyq. Qalǵanyn úıden ala shyqqan jippen belinen býyp, kóterip júrýge yńǵaılap qoıdyq.

— Menińshe, osy da jetedi, — dedim baılanǵan raýǵashymdy salmaqtap kórip. — Aýyrlyǵy táp-táýir, úıge qaıtaıyq.

Taýdyń ortan belinen biraz tómen túsken kezimizde:

— Baıqaısyń ba? — dedi Jolshy aýany murnyn shúıire ıiskep, — birtúrli jaman ıis shyǵatyn sıaqty. Jel myna jaqtan ǵoı, týra osy tustan kelip tur.

— Solaı sıaqty, — dedim men de.

— Júr, baryp kóreıik.

Eki júz metrdeı jerde shóbi japyrylǵan kishkentaı alańqaı bar eken. Sonyń dál ortasyńda qabyrǵasy syıdıyp, eti qaraıyp ketken eliktiń óleksesi jatty.

— Qarashy, jelininiń ushyndaǵy sútti. Endeshe munyń laǵy bar degen sóz, — dedi Jolshy murynyn alaqanymen basyp turyp.

— Otyqsa jaqsy, otyqpasa laǵy da ashtan óledi ǵoı. Obal-aı...

— Qasqyr obal-saýapty bilýshi me edi. Odan da laǵyn izdeıik, múmkin áli aman-saý shyǵar...

— Qaıtip?

— Elikshe áýpildeý qıyn. Al laqsha shıqyldaý qoldan keledi. 

—Júr, butanyń ishine jasyrynaıyq. Laq tiri bolsa, osy mańaıda...

Biz qaraqat qaptaı ósken alańqaıǵa bekinip, shóp arasyna jata qaldyq. Jolshy julyp alǵan qıaǵyn uzynynan bólip, sonyń jartysyn eki bas barmaǵynyń arasyna qystyryp, kádimgi laqsha ysqyra bastady. Kóp keshikpeı-aq dál sondaı ysqyryq úni qulaǵymyzǵa shalyndy, dybysyna qaraǵanda bizge eptep jaqyńdap kele jatqanǵa uqsady. Tipti birazdan keıin ústinde aq teńbil daqtary bar laqtyń qarasy da kózge shalyndy. Jolshy ekeýmiz ornymyzdan tura salyp, solaı qaraı umtyldyq. Laq buryla qashqan, biz ókshelep jetip qalǵanda shóp arasyna jata ketti, ustap aldyq.

— Qarashy, baıǵustyń qarny qabysyp ketipti. Tipti júgirýge de shamasy joq sıaqty, áli otyqpaǵan, biz jónimizben ketsek, sózsiz ashtan óler edi.

— Bul ónerdi qaıran úırengensiń? — dedim men tandanǵanymdy jasyra almaı.

— Óziń sıaqty qalanyń tikbaqaıy emespiz. Malmen aınalysqandar bárin bilýge tıis, — dep kúlip qoıdy ol. Jolshy bıyl men sıaqty tórtinshi synypty bitirgen. Naǵashy atamnyń nemeresi. Bul aýylǵa áke-shesheme ilesip jyl saıyn kelip, qaıtamyn. Mekteptegi sabaq bastalǵansha ekeýmizdiń jubymyz jazylmaıdy. Sondyqtan ba, mundaǵylar da bizdi erkeletip «eki dos» ataıdy. Úıge kelgesin Baıqońyr atamyzǵa kórgen-bilgenimizdi túgeldeı aıtyp berdik.

— Bularyń durys bolǵan eken, — dedi atam laqty muqıat tekserip shyǵyp.

— Bul baıqus eki-úsh kúnnen beri nár tatpaǵan ǵoı. Bótelkege sút qúıyp, emizik salyp ákelińder, ájelerińe aıtsańdar, daıyńdap beredi. Aıtqanyn áp-sátte oryndadyq. Laq sútti qunyǵyp turyp iship jatty.

— Búginshe muny kóp qorektendirýge bolmaıdy, — dedi atam bótelkeni Jolshyǵa usynyp jatyp. — Shelektegi sýyq sýǵa salyp qoıyńdar. Mal da adam sıaqty ashyrqanyp júrip, birden toıyp tamaqtanýyna bolmaıdy. Qoldaryń bos kezinde shóptiń gúlin terip berińder, tuz jalatyp turyńdar...

Biz atamnyń tapsyrmasyn muqıat júzege asyrdyq. Arada úsh-tórt aı ótkende laq ájeptáýir úlkeıdi. Jolshy ekeýmizge úırenisip alǵany sonshalyq, kózine kórinbesek, shıqyldap izdeıdi kelip. Jasyrynyp qalsaq, shóp, buta arasynan taýyp alady da qasymyzda jaıbaraqat jaıylyp júredi. 

Erteń qalaǵa qaıtamyz degen kúni atyn Aıshubar qoıǵan laǵymyzdy qımaı, aınalsoqtap qasynan uzaı almaı júrdim. Sony ańǵarǵan bolýy kerek, atam:

— Muńaıatyn dáneńe joq. Kelesi jyly kelgenińde Aıshubar aldyńnan shyǵyp kútip alady. Al ázirshe qoı-eshkimen aralasyp júre turady, solaı emes pe? — dedi Jolshyǵa burylyp.

— Árıne, ata, solaı bolady. Jáne men Aıshubardyń jaǵdaıy jaıly jazyp turmaımyn ba.

— Mine, bularyń durys.

Kóńilimiz ornyna túsip, Jolshy ekeýmiz júgire jónelistik. Bizdiń atyn atap shaqyrǵanymyzdy estigen Aıshubar atamnyń qolynan julqyna bosanyp, bizge qaraı shapqylap kele jatyr edi.

---