InfoHub Logo

Dosbol bı jeti jasynda ákesi ólip, jetim qalady. Ákesi kedeı bolady. Minip júretin bir jaqsy aty qalady, basqa maly shamaly bolý kerek. At bireý bolsa da miner adam bolmaı, at eki jyl jylqyda júredi. Dosbol toǵyz jasqa keledi. Eldiń aqsaqaldary Dosbolǵa: «Seniń osy ákeńnen qalǵan atyń júırik edi, sen ustatyp alyp, osy bastan qotannyń taqyryna arqandap jarata berseń, kúzgi kóbik qarda túlki qýýǵa qolaıly keledi», — dep balany úgittep, atyn ustatyp, aıtqandaryn istetedi. Avgýst aıynan atty jaratyp, oktábr ishinde bir kún aqsha qar
jaýyp qalady. El kóterile túlkige shyǵady. Dosbol atyna minip birge shyǵady. Túlki baılanatyn aqsaqaldar da qalmaıdy. Kóp izdep túlki taba almaı, aryq-turaq kóbeń-sabań attar boldyrýǵa aınalǵanda aldarynan bir túlki qashyp, Dosbol oqshaý ketip birneshe qyr asyryp, aqyry túlkini soǵyp, atyn aıandatyp solyǵyn basyp, túlkini soıyp bolǵan kezde aqsaqaldar kelip:

— Ákel, baıla túlkini, — dep qanjyǵalaryn usynǵanda, Dosbol:

— Ózim jetim, túlkige alǵashqy shyqqan betim, bul túlkini ózime qaldyryńdar, — dep túlkini bergisi kelmeıdi.

Aqsaqaldar: «Bul balalyq jumysty qoı, túlkini ber!» dese de, Dosbol: «Tóreshige barmaı, bermeımin» degen soń, aqsaqaldar: «Qalaǵan tóreshini al!» degende, Dosbol: «Olaı bolsa, myna jaqyn turǵan Buhar, Hıýadaǵy sarttardyń hanyna baraıyq» dep, túlki almaq bolǵan bir-eki aqsaqaldardy ertip Hıýa hanyna barady. Han istiń mánisin suraǵanda, Dosbol janyndaǵy aqsaldaryna: «Áýeli men aıtaıyn, qalǵan bolsa, sizder aıtarsyzdar», — dep bylaı degen eken:

— Japannan qashty bir túlki,
Taýǵa qaraı dem almaı.
Jabyla qýdy kóp kisi,
Biri qaldy ere almaı.
Sol túlkini kim alar,
Jetip soqqan men almaı.
Aǵaıynnan úlken dushpan joq,
Aldyna salyp aıdap júr.
Bir túlkini kóre almaı,
Bir, taqsyr, kúnáli bolyp júrmeńiz,
Tóresin túzý bere almaı.

Han oılap beretin tóre eken.

— Úsh kún oılap tóre beremin, soǵan deıin shydańdar, — dep qaıtaryp, úsh kúnnen keıin aqsaqaldar men Dosboldy shaqyryp alyp:

— Bir istiń daýyn da, tóresin de Dosbol sózinde túgel aıtqan eken, sonyń úshin túlkide jumystaryń bolmasyn, Dosboldyń ózi alady. Ekinshi, balam, seniń atyń kim? — dep surady. «Atym Dosbol» degen soń, Hıýa hany:

— Jasyń qanshada, toǵyzda ma? — dedi. — Endeshe, seniń atyńa «bala bı» degen sóz qosamyn. Atyń «Bala bı Dosbol» bolsyn, — dep, «Bala bı» aty toǵyz jasynda qosylǵan eken. Sodan bastap Bala bı Dosbol atalyp ketipti.

---