InfoHub Logo

BOLASHAQ URPAǴYMYZ ÚSHİN 5 MINÝTYŃYZDY BÓLİP, SOŃYNA DEIİN OQYP SHYǴÝYŃYZDY SURAIMYN!

Qazirgi tańda bala tárbıesine kóńilińiz tola ma? Bolashaǵymyz - balalarymyzdy durys tárbıeleı alyp júrmiz be? Balalarymyzdyń tárbıesine jetkilikti kóńil bólýdemiz be? Bul suraqtarǵa ózińiz ishteı oılanyp, jaýap berip kórińiz. Al, men ózimniń tájirıbem boıynsha túıgen birneshe oı-pikirimdi sizben bólisip kóreıin.

Bizdiń qoǵamda ata-analardan «bala tárbıesi degendi qalaı túsinesiz?» dep surasańyz, kóbinen «qarny toq, kóılegi kók, el qatarly ómir súrip jatyr, basqa ne kerek?» degen jaýap estısiz. Iaǵnı, biz balalarymyzdyń jaǵdaıyn jasap, óz ortasynda uıalmaı júre alýy úshin barymyzdy salamyz. Jaǵdaıymyz qatty máz bolmasa da, «balam muńaımasyn» dep qalaǵan telefonyn da alyp berýge daıynbyz. Tipti, kóptegen ata-analardan «sońǵy kıimimdi satsam da seni oqytamyn, qataryńnan qaldyrmaımyn» degen sózdi estısiz. Keremet, qýantarlyq jaǵdaı. Degenmen de, balalarymyz óse kele kútken nársemizdi ala almaı del-sal bolamyz. «Balam úmitimdi aqtamady, meni jerge qaratty»  dep renish bildiremiz. Ásirese, ótpeli kezeńge kelgen kezde balalarymyzǵa sóz ótkize almaı, ony túsine almaı, tipti ony tanı almaı sharasyz kúı keshemiz. Nege? Keshe ǵana qanattyǵa qaqtyrmaı, tumsyqtyǵa shoqtyrmaı mápelep ósirgen balapanymyz qalaı ǵana búgin «bótenimizge» aınaldy? Mine, osy suraqtar kóbimizdi mazalaıdy dep oılaımyn. Bul jaǵdaıdyń basty sebepteriniń biri – bala tárbıesi uǵymyn qate túsinýimiz. Iaǵnı, biz ata-analyq boryshymyzdy tek qana balanyń materıaldyq qajettilikterin qamtamyz etýmen shekteımiz. Balanyń ishki jan dúnıesimen, sezimderimen sanaspaımyz. Balany jeke tulǵa retinde qabyldap, ózine tán ómiri bar ekenin eskermegendikten, ýaqyt óte kele «tárbıe júıemiz» syr bere bastaıdy. Qoǵamda jıi aıtylatyn «bala ǵoı, ne túsinedi deısiń?» sekildi sózder joǵaryda aıtyp ótken pikirimdi dáleldeı túseri anyq. Balamyzdyń ishki jan dúnıesine kóńil bólmegendikten, sezimderi jaralanyp, bizben baılanysy álsireı bastaıdy. Iaǵnı, balalarymyz qoǵamda qalyptasqan qate uǵymdardyń qurbanyna aınalyp jatady. Negizinde, biz durys dep oılaıtyn, biraq pedagogıkalyq turǵydan, balanyń sezimderi turǵysynan burys bolyp esepteletin áreketter, túsinikter barshylyq. Sol qate uǵymdardyń ara-jigin ajyratyp, pedagogıkaǵa saı, durys tárbıe júıemizdi qalyptastyra alýymyz úshin «jattandy» ata-ana túsiniginen bas tartyp, sanaly túrde ata-ana bola alý «ónerin» ıgerýimiz qajet. Bul ónerdi ıgerý úshin barlyq múmkindikti tolyq qoldanýymyz kerek. Eń bastysy, aýrýymyzdy jasyrmaı, em izdep, shara qoldanǵanymyz jón. Tipti, «aýyryp em izdegenshe, aýyrmaıtyn jol izde» degen qaǵıdany ustansaq nur ústine nur bolar edi.

Degenmen de, ata-ana bola alý ónerin tek qana ózińiz ıgerýińiz nemese tek qana óz balańyzdy keremet qylyp tárbıeleýińiz jetkiliksiz. Óıtkeni, biz ómir súrip jatqan qoǵam men sol qoǵamnyń adamdary da óte mańyzdy, olarmen de sanasýymyz kerek. Olardy da ata-ana bola alý ónerin ıgerýge jáne balasyn ulttyq qundylyqtarymyzben tárbıeleýge shaqyrýymyz qajet. Sondyqtan da, bala tárbıesine baılanysty qandaı da bir keremet qazyna tapsańyz, ony dereý aınalańyzdaǵylarmen, tanys-týystaryńyzben bóliskenińiz jón. Múmkindik bolsa, olardy da izdeniske, sanaly áreketke baýlyǵanyńyz jón.

Osy oraıda bizdiń «Baqytty otbasy» otbasylyq keńes ortalyǵymyzdyń arnaıy jobalaryn sizdermen bólisýdi jón kórip otyrmyn. Bala tárbıesine óz úlesimizdi qosý maqsatynda bastalǵan «kúndelikti telegram keńesterimiz» árbir ata-ana men bolashaq ata-analardyń ajyramas bólshegine aınalýy tıis dep oılaımyn. Kún saıyn bala tárbıesine baılanysty bir keńes kelip otyrsa, balańyzben qarys-qatynasyńyzdy retteýde aıtarlyqtaı kómegin tıgizeri anyq. Sonymen qatar, ortalyǵymyz tarapynan uıymdastyrylyp júrgen semınarlardyń da róli erekshe. Ár ata-ana men bolashaq ata-analar jańsaq túsinikterden arylyp, sanaly árekettiń belgisi retinde semınarlarǵa belsendi túrde qatyssa der edim.

Oıymdy jınaqtap, sózimdi qorytyndylar bolsam, balalarymyz - erteń oratyn egisimiz, jınaıtyn jemisimiz ekenin umytpaıyq! Eger erteń ókingińiz kelmese, búgin balalaryńyzǵa erekshe kóńil bólýge shaqyramyn!

Eljas Ertaıuly

«Baqytty otbasy» otbasylyq keńes ortalyǵynyń qurýshysy

---