Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 5 kún buryn)
Balalardyń Baǵbany Bolǵan Baıazıtov edi

Bıyl óte aýyr jyl boldy. Ásirese jaz kezinde. Telefony shyr ete qalsa, týra surapyl soǵys ýaqytyndaǵy «qara qaǵazdan» qoryqqandaı qos úreı keshtik. Ózimiz turyp jatqan kóp qabatty úıden úsh-tórt kisi birinen keıin biri kóz jumdy.

Ázilimiz jarasyp  júretin aınalaıyn Amanhan aqynnan da aırylyp qaldyq. Odan keıin kóp ótpeı belgili qalam ıeleri Serik Rásilov pen Áshirbek Amangeldıev te bas-aıaǵy bir jetige jeter –jetpes ýaqyt áletinde qabynǵan ókpeniń azabynan aýa jetpeı álsirep, ah urǵyzyp ketti.

Al árqaısymyzdyń týǵan topyraǵymyzda qarǵys atqyr koronavırýstyń kesirinen mezgilsiz úzilgenderdiń esebin de bilmeımiz.

Iá, nesin aıtaıyn, naǵyz «balapan basymen, turymtaı tusymen bolyp ketti ǵoı» deıtindeı alapat boldy bul. Árkim óz basynyń amandyǵyn oılap, eriksiz úıge qamalǵan qıyn kúnderdiń birinde qalta telefonym ándete jóneldi. Onda únemi habarlasyp , qal-jaǵdaı surasyp, qajet kezinde tildese qoıatyn jany jaqyn jandardyń aty –jónderi jazýly.

Qaqpaǵyn ashyp qarasam, «Jyl-on eki aıdyń» jańa sany qolyna tıgen saıyn júrekjardy lebizin aıtýdan jalyqpaıtyn shynaıy janashyry Súleımen aǵanyń nómiri.

-O, aǵa assalaýmaǵaleıkúm!-dedim tyńdalatyn núktesin basa sala. Jo-joq, bul joly qatty qatelesippin, arǵy jaqtan áıel kisiniń názik úni estildi.

-Aınalaıyn Talǵat, men sol kisiniń úıindegi apaıyńmyn. Budan bylaı qaraı Súkeńniń daýsyn sen de, men de estimeımiz, -dedi. Ne derimdi bilmeı daǵdaryp turyp qaldym. «Áı, atyń óshkir ajal-aı, balalar dep baryn salyp ómirin arnap jyr terbetti, áńgime jazyp júrgen asyl aǵany da qaıyrymsyz qushaǵyna qarmyǵan ekensiń-aý» dedim ishimnen. «Jaman at habardy estı almadyq qoı» degeli turǵanymdy sezdime, apaı:-Estirtetindeı bolmady, aınalaıyn. Jazýshylar odaǵynyń basshylary da bilmeıdi.

Bilse telefon arqyly bolsa da kóńil jubatar sóz aıtar edi ǵoı,-dedi.

Apaıdyń aıtýynsha Baıanaýyl baýraıynda ósken Súleımen Baıazıtov aǵanyń qaıtys bolǵanyna bir aıdan asyp ketipti. Eki-úsh kúnnen keıin úılerinde shaǵyn dastarhan jaıyp , qyrqyn bermekshi eken.

Keıingi jyldary aýrýshań bolyp júrgenin aǵanyń ózi de aıtatyn edi. Tatar dámi 76-ǵa aıaq basqan shaǵynda taýsylypty. Búkil ómirin altyn uıada ótkizip , zeınet demalysyna shyqqan soń Pavlodarǵa qonys aýdarǵan bolatyn. Qolynan qalamy túspedi.

Osy taıaýda ǵana shyqqan «Qazaqstan «Jazýshylary» anyqtamalyǵyna kóz júgirtsem , ol kisi ata jasy alpysqa deıingi jaryq kórgen kitaptaryn bylaı qoıǵanda 2004 jyldan keıinniń ózinde qyrýar jumys tyndyryp , keıingi urpaqqa úlken baılyq qaldyryp ketipti. Kitap shyǵarmaǵan jyly joq derlik.

Qarańyzshy :2005 jyly -«Han ıem», 2006 jyly – «Jaraly jerdiń janary»( qos tomdyq), 2007 jyly-«Kóne qazaqtyń qyńyr qısyny»,       

«Paıymdaý», «Malaısary batyrdyń sońǵy ázili» , 2009 jyly –«Máshhúrtaný órisi» , 2010 jyly- «Báldý-báldý-bári ótirik», «Qyzyltaý-Jeltaý aıasy» , 2012 jyly «Alash arystary»,   

2014 jyly -«Poemalar men aýdarmalar»  2016  jyly –«Jarylys», 2018 jyly –«Aqbalyq Haziret», 2019 jyly «Bala Máshhúr» jınaqtary. Osynyń syrtynda balalarǵa arnalǵan bir top óleńderi orysshaǵa aýdarylyp, 2013 jyly Máskeýdegi «Hýdojestvennaıa lıteratýra» baspasynan shyqqan «Dombra ı kolybel» atty qazirgi zaman ádebıetiniń úsh tomdyq antologıasynyń birinshi tomynda jaryq kóripti.

Osylarǵa qarap-aq Súleımen aǵanyń óte eńbekqor qalamger bolǵanyn anyq ańǵaramyz.

Kúni keshe Pavlodardan aǵanyń artynda qalǵan rýhanı baılyǵyna ıelik etip, joqtaýshysy bolyp otyrǵan Rymkesh Madıeva apaıymyz telefon shaldy. Daýsy ótkendegideı emes, kóterińki. Solaı bolatyn da reti bar eken.

-Aınalaıyn Talǵat, aǵań ketkennen keıin de kózi tirisinde óz qolymen jibergen jańyltpash, jumbaq, óleńderin jýrnalyńnan oqyp jatyrmyz,-dedi áýeli. Sodan keıin :

-Qaladaǵy balalar kitaphanasyna Súkeńniń atyn berdi. Endi budan bylaı Súleımen Baıazıtov atyndaǵy kitaphanaǵa nemerelerimmen birge ózim de baryp turamyn.

-Oı, apaı, azamattar azamattyq jasaǵan eken. Qutty bolsyn! –dedim qýanyshyn bólisip.

-Súkeń týǵan jerinde týyn tikti. Búkil ómirin urpaq tárbıesine arnaǵan Baıanaýylda da osyndaı este qaldyratyn sharalar jasalsa deımiz,-dedi Rymkesh apaıymyz.

-Sózińizdiń jany bar. Ol jaqta el qamyn jep, máseleniń mánisin uǵatyn aqyldy azamattar az emes shyǵar, solarǵa qulaqqaǵys etermiz ,-dedim.

S. Baıazıtovke kezinde Baıanaýyl aýdanynyń Qurmetti azamaty ataǵy berilgen eken. Kózi tirisinde osylaı áspettegen baıanaýyldyq basshylar osy oıymyzdy qaperde ustaıtyn shyǵar degen izgi nıettemiz...

Talǵat Aıtbaıuly, jazýshy-pýblısıst


You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama