Bárin bilgim keledi (ıntellektýaldyq oıyn)
Taqyryby: Bárin bilgim keledi
Maqsaty: Synyp oqýshylarynyń bilimi men alǵyrlyǵyn anyqtaý maqsatynda pánder boıynsha vıktorınalyq suraqtarǵa jaýap alý arqyly bilimdi, alǵyr jáne úzdik synypty anyqtaý.
Túri, tıpi: Dástúrli emes, saıys sabaǵy
Qoldanatyn ádis - tásilderi: baıandaý, taldaý, suraq - jaýap, ınteraktıvtik
Kórnekiligi: ınteraktıvti taqta, slaıdtar
Ótý barysy.
1. Uıymdastyrý kezeńi.
Sálemetsizder me qurmetti oqýshylar, qonaqtar. Búgingi tilder onkúndigine arnalǵan «Bárin bilgim keledi» atty ıntellektýaldyq oıynymyzǵa qosh keldińizder!
K. E. Sıolkovskııdiń sózimen bastaǵym keledi, «Men adamǵa ózińe sen deımin! Seniń qolyńnan bári keledi!...»
Ana tili qazaǵymnyń qaımaǵy,
Tiliń seniń ómirińniń aıǵaǵy.
Búgin mine, til týraly saıysqa,
Ár synyptyń bilgirleri shyǵady.
Aqty aq dep, aqqa jaq bop baǵa berer
Ádilqazy alqasy – kemeńgerler.
Berińizder ádil bıdeı ádil baǵa,
Shyndyqty urpaqtaryń sonda kórer – deı otyryp ádilqazylar alqasy múshelerimen tanystyryp óteıik
1.
2.
1 kezeń. «Sálem – sózdiń anasy». Toptar ózderin tanystyryp ótedi.
2 - kezeń. «Bıngo». Qazaq tili, ádebıet pánderi boıynsha suraqtarǵa jaýap berý.
1. «Kókserek» áńgimesiniń avtory jáne basty keıipkerleri? (Muhtar Áýezov, Qurmash, Kókserek)
2. Syn esimniń maǵynasyna qaraı qandaı túrleri bar? (sapalyq, qatystyq)
3. Shyǵarmanyń kompozısıalyq jospary qandaı bólimderden turady? (oqıǵanyń bastalýy, baılanysy, shıelenisýi, sharyqtaý shegi, aıaqtalýy)
4. Kúrdeli sózderdiń qandaı túrleri bar? (qos sóz, birikken sóz, qysqarǵan sóz, tirkesti sóz)
5. Óleń joldaryndaǵy qaıtalaýdyń neshe túri bar? Olardy ata (jaı qaıtalaý, anafora, epıfora)
6. Til biliminiń salalaryn ata. Olar neni zertteıdi? (leksıka, fonetıka, morfologıa, sıntaksıs).
7. Júsipbek Aımaýytulynyń «Ánshi» áńgimesinde oqıǵa qaı qalada oryn aldy jáne basty keıipkeri kim? (Jetishatyr, Ámirqan)
8. Syn esim qalaı túrlenedi? Mysal keltirińiz (shyraı formasyna ený arqyly)
9. «Esil boıynda» áńgimesi qaı romannan úzindi jáne onyń avtory kim? («Ómir mektebi» Sábıt Muqanov)
10. Ótken shaqtyń túrleri men jasalý joldaryn aıtyńyz (jedel ótken shaq, burynǵy ótken shaq, aýyspaly ótken shaq)
11. Lırıka degenimiz ne? Onyń túrleri (adamnyń kóńil - kúıin, sezim dúnıesin beınelep kórsetedi)
12. Etistiktiń erekshe túrleri jáne olardyń jasalý jolyn aıtyńyz (esimshe, kósemshe, tuıyq etistik)
3 - kezeń. «Jekpe - jek» (kapıtandar saıysy)
Oryssha berilgen maqaldyń qazaqsha balamasyn tabý.
1. Dobroe slovo – polovına blaga/ Jaqsy sóz jarym yrys
2. Skazannoe slovo – vyletevshaıa pýlá/ Aıtylǵan sóz atylǵan oq
3. Daje govorá v shýtký - podýmaı/ Oınap sóıleseń de, oılap sóıle
4. Nachalo ıskýsstva krasnorechıe/ Óner aldy – qyzyl til
5. Chelovek bez Rodıny, kak soloveı bez lesa/ otansyz adam, ormansyz bulbulmen teń
6. Iazyk ostree klınka/ til – qylyshtan da ótkir
7. Kto slov ne senıt, sam sebá ne senıt / sóz qadirin bilmegen óz qadirin bilmeıdi
8. To chto ne podnımet slon, podnımet ıazyk / pil kótermegendi, til kóteredi
9. Mnogo vıdevshıı stanet predvodıtelem, mnogo govoráshıı stanet oratorom / kóre - kóre kósem bolarsyń, sóıleı - sóıleı sheshen bolarsyń
4 - kezeń. «Sıqyrly uıashyqtar»
Taqyryptar boıynsha uıashyqtardaǵy suraqtarǵa jaýap berý, tapsyrmalardy oryndaý.
«Ereje – bilim bastaýy» (qazaq tili)
10 bal. Zat esim qalaı túrlenedi? (kópteledi, jikteledi, septeledi, táýeldenedi)
20 bal. Kósemshe qandaı eki túrli qyzmet atqarady? (etistik, ústeý)
30 bal. Sóılemge morfologıalyq taldaý jasa. Qazaq fólkloryn zerttegen ǵalymdaryń ishinde ol erekshe aıtylady
«Bul kim?» (ádebıet)
10 bal. Úsh jasynda «Meniń atymdy osy nemerem túbinde álemge áıgili etetin bolady!» dep bata alǵan. (Maǵjan Jumabaev)
20 bal. Syńaryn tap
Dýlat Babataıuly --------Saıatshy Oraz
Jambyl Jabaev ----------Ózim týraly
Sábıt Muqanov ------------Bandyny qýǵan Hamıt
Sáken Seıfýllın ---------Aıagóz, qaıda barasyń
Qasym Amanjolov -------Attandyrý
30 bal. 1900 jyly qazirgi Soltústik Qazaqstan oblysynyń Presnov aýdanynda dúnıege kelgen. «Sulýshash» poemasy, «Móldir mahabbat», «Aqqan juldyz» romandarynyń avtory. (Sábıt Muqanov)
«Salt – dástúr»
10 bal. Bireýdiń dúnıe salǵanyn sonyń jaqyndaryn habarlaý. Qaı shyǵarmada kezdesedi? (estirtý, Qozy Kórpesh – Baıan sulý)
20 bal. Qoshtasý qaı kezde aıtylady? Qaı shyǵarmada kezdesedi? (ómirmen qoshtasý, týǵan jermen qoshtasý, jaqyn adamyn uzaq saparǵa attandyrardaǵy qoshtasý. Jambyl Jabaev «Attandyrý»)
30 bal. Barymta degenimiz ne? Qaı shyǵarmada kezdesedi? (Barymta ese qaıtarý úshin, ne ósh alý úshin isteledi, «Ananyń anasy»)
5 - kezeń. «Maqal – sózdiń máıegi»
Berilgen suraqtarǵa maqalmen jaýap berý.
1. Jylandy qalaı ininen shyǵaramyz?
(Jyly - jyly sóılese, jylan ininen shyǵady)
2. Inemen qudyq qazýǵa bola ma?
(Bilim ınemen qudyq qazǵandaı)
3. Appaq qarǵa bola ma?
(Qarǵa balasyn appaǵym deıdi)
4. Eń tátti ne?
(Ananyń súti táti, balanyń tili tátti)
5. Qar jana ma?
(Qalaýyn tapsa, qar janady)
6. Ne ottan da ystyq?
(Otan ottan da ystyq)
7. Taýyq tús kóre me?
(Taýyqtyń túsine tary kiredi)
8. Shashý men jınaýdyń qaısysy ońaı?
(Shashý ońaı, jınaý qıyn)
9. Bilgeniń qansha, bilmegeniń qansha?
(Bilgeniń bir toǵyz, bilmegeniń toqsan toǵyz)
10. Adamnyń qaı múshesi qorqaq, qaı múshesi batyr?
(Kóz qorqaq, qol batyr)
11. Otqa túsip kúımeýge bola ma?
(Otan úshin otqa tús, kúımeısiń)
12. Er qarýy neshe?
(Er qarýy bes qarý)
6 - kezeń. «Zerek bolsań, taýyp kór». Beınejumbaq sheshý.
Jaýaby. «Kóz jetpegen jerge, sóz jetedi»
7 - kezeń. «Birligimiz jarasqan». Án aıtý «Baldáýren»
Osymen saıys kezeńderi aıaqtaldy. Kelesi sóz kezegi ádilqazylar alqasyna beriledi.
Jeńimpaz topty jeńisimen quttyqtaımyz! Kelesi kezdeskenshe saý bolyńyzdar!
Baǵalaý paraǵy
№-- Toptyń aty
«Sálem – sózdiń anasy»
«Bıngo»
«Jekpe - jek»
«Sıqyrly uıashyqtar»
«Maqal – sózdiń máıegi»
«Zerek bolsań, taýyp kór»
Barlyǵy
Maqsaty: Synyp oqýshylarynyń bilimi men alǵyrlyǵyn anyqtaý maqsatynda pánder boıynsha vıktorınalyq suraqtarǵa jaýap alý arqyly bilimdi, alǵyr jáne úzdik synypty anyqtaý.
Túri, tıpi: Dástúrli emes, saıys sabaǵy
Qoldanatyn ádis - tásilderi: baıandaý, taldaý, suraq - jaýap, ınteraktıvtik
Kórnekiligi: ınteraktıvti taqta, slaıdtar
Ótý barysy.
1. Uıymdastyrý kezeńi.
Sálemetsizder me qurmetti oqýshylar, qonaqtar. Búgingi tilder onkúndigine arnalǵan «Bárin bilgim keledi» atty ıntellektýaldyq oıynymyzǵa qosh keldińizder!
K. E. Sıolkovskııdiń sózimen bastaǵym keledi, «Men adamǵa ózińe sen deımin! Seniń qolyńnan bári keledi!...»
Ana tili qazaǵymnyń qaımaǵy,
Tiliń seniń ómirińniń aıǵaǵy.
Búgin mine, til týraly saıysqa,
Ár synyptyń bilgirleri shyǵady.
Aqty aq dep, aqqa jaq bop baǵa berer
Ádilqazy alqasy – kemeńgerler.
Berińizder ádil bıdeı ádil baǵa,
Shyndyqty urpaqtaryń sonda kórer – deı otyryp ádilqazylar alqasy múshelerimen tanystyryp óteıik
1.
2.
1 kezeń. «Sálem – sózdiń anasy». Toptar ózderin tanystyryp ótedi.
2 - kezeń. «Bıngo». Qazaq tili, ádebıet pánderi boıynsha suraqtarǵa jaýap berý.
1. «Kókserek» áńgimesiniń avtory jáne basty keıipkerleri? (Muhtar Áýezov, Qurmash, Kókserek)
2. Syn esimniń maǵynasyna qaraı qandaı túrleri bar? (sapalyq, qatystyq)
3. Shyǵarmanyń kompozısıalyq jospary qandaı bólimderden turady? (oqıǵanyń bastalýy, baılanysy, shıelenisýi, sharyqtaý shegi, aıaqtalýy)
4. Kúrdeli sózderdiń qandaı túrleri bar? (qos sóz, birikken sóz, qysqarǵan sóz, tirkesti sóz)
5. Óleń joldaryndaǵy qaıtalaýdyń neshe túri bar? Olardy ata (jaı qaıtalaý, anafora, epıfora)
6. Til biliminiń salalaryn ata. Olar neni zertteıdi? (leksıka, fonetıka, morfologıa, sıntaksıs).
7. Júsipbek Aımaýytulynyń «Ánshi» áńgimesinde oqıǵa qaı qalada oryn aldy jáne basty keıipkeri kim? (Jetishatyr, Ámirqan)
8. Syn esim qalaı túrlenedi? Mysal keltirińiz (shyraı formasyna ený arqyly)
9. «Esil boıynda» áńgimesi qaı romannan úzindi jáne onyń avtory kim? («Ómir mektebi» Sábıt Muqanov)
10. Ótken shaqtyń túrleri men jasalý joldaryn aıtyńyz (jedel ótken shaq, burynǵy ótken shaq, aýyspaly ótken shaq)
11. Lırıka degenimiz ne? Onyń túrleri (adamnyń kóńil - kúıin, sezim dúnıesin beınelep kórsetedi)
12. Etistiktiń erekshe túrleri jáne olardyń jasalý jolyn aıtyńyz (esimshe, kósemshe, tuıyq etistik)
3 - kezeń. «Jekpe - jek» (kapıtandar saıysy)
Oryssha berilgen maqaldyń qazaqsha balamasyn tabý.
1. Dobroe slovo – polovına blaga/ Jaqsy sóz jarym yrys
2. Skazannoe slovo – vyletevshaıa pýlá/ Aıtylǵan sóz atylǵan oq
3. Daje govorá v shýtký - podýmaı/ Oınap sóıleseń de, oılap sóıle
4. Nachalo ıskýsstva krasnorechıe/ Óner aldy – qyzyl til
5. Chelovek bez Rodıny, kak soloveı bez lesa/ otansyz adam, ormansyz bulbulmen teń
6. Iazyk ostree klınka/ til – qylyshtan da ótkir
7. Kto slov ne senıt, sam sebá ne senıt / sóz qadirin bilmegen óz qadirin bilmeıdi
8. To chto ne podnımet slon, podnımet ıazyk / pil kótermegendi, til kóteredi
9. Mnogo vıdevshıı stanet predvodıtelem, mnogo govoráshıı stanet oratorom / kóre - kóre kósem bolarsyń, sóıleı - sóıleı sheshen bolarsyń
4 - kezeń. «Sıqyrly uıashyqtar»
Taqyryptar boıynsha uıashyqtardaǵy suraqtarǵa jaýap berý, tapsyrmalardy oryndaý.
«Ereje – bilim bastaýy» (qazaq tili)
10 bal. Zat esim qalaı túrlenedi? (kópteledi, jikteledi, septeledi, táýeldenedi)
20 bal. Kósemshe qandaı eki túrli qyzmet atqarady? (etistik, ústeý)
30 bal. Sóılemge morfologıalyq taldaý jasa. Qazaq fólkloryn zerttegen ǵalymdaryń ishinde ol erekshe aıtylady
«Bul kim?» (ádebıet)
10 bal. Úsh jasynda «Meniń atymdy osy nemerem túbinde álemge áıgili etetin bolady!» dep bata alǵan. (Maǵjan Jumabaev)
20 bal. Syńaryn tap
Dýlat Babataıuly --------Saıatshy Oraz
Jambyl Jabaev ----------Ózim týraly
Sábıt Muqanov ------------Bandyny qýǵan Hamıt
Sáken Seıfýllın ---------Aıagóz, qaıda barasyń
Qasym Amanjolov -------Attandyrý
30 bal. 1900 jyly qazirgi Soltústik Qazaqstan oblysynyń Presnov aýdanynda dúnıege kelgen. «Sulýshash» poemasy, «Móldir mahabbat», «Aqqan juldyz» romandarynyń avtory. (Sábıt Muqanov)
«Salt – dástúr»
10 bal. Bireýdiń dúnıe salǵanyn sonyń jaqyndaryn habarlaý. Qaı shyǵarmada kezdesedi? (estirtý, Qozy Kórpesh – Baıan sulý)
20 bal. Qoshtasý qaı kezde aıtylady? Qaı shyǵarmada kezdesedi? (ómirmen qoshtasý, týǵan jermen qoshtasý, jaqyn adamyn uzaq saparǵa attandyrardaǵy qoshtasý. Jambyl Jabaev «Attandyrý»)
30 bal. Barymta degenimiz ne? Qaı shyǵarmada kezdesedi? (Barymta ese qaıtarý úshin, ne ósh alý úshin isteledi, «Ananyń anasy»)
5 - kezeń. «Maqal – sózdiń máıegi»
Berilgen suraqtarǵa maqalmen jaýap berý.
1. Jylandy qalaı ininen shyǵaramyz?
(Jyly - jyly sóılese, jylan ininen shyǵady)
2. Inemen qudyq qazýǵa bola ma?
(Bilim ınemen qudyq qazǵandaı)
3. Appaq qarǵa bola ma?
(Qarǵa balasyn appaǵym deıdi)
4. Eń tátti ne?
(Ananyń súti táti, balanyń tili tátti)
5. Qar jana ma?
(Qalaýyn tapsa, qar janady)
6. Ne ottan da ystyq?
(Otan ottan da ystyq)
7. Taýyq tús kóre me?
(Taýyqtyń túsine tary kiredi)
8. Shashý men jınaýdyń qaısysy ońaı?
(Shashý ońaı, jınaý qıyn)
9. Bilgeniń qansha, bilmegeniń qansha?
(Bilgeniń bir toǵyz, bilmegeniń toqsan toǵyz)
10. Adamnyń qaı múshesi qorqaq, qaı múshesi batyr?
(Kóz qorqaq, qol batyr)
11. Otqa túsip kúımeýge bola ma?
(Otan úshin otqa tús, kúımeısiń)
12. Er qarýy neshe?
(Er qarýy bes qarý)
6 - kezeń. «Zerek bolsań, taýyp kór». Beınejumbaq sheshý.
Jaýaby. «Kóz jetpegen jerge, sóz jetedi»
7 - kezeń. «Birligimiz jarasqan». Án aıtý «Baldáýren»
Osymen saıys kezeńderi aıaqtaldy. Kelesi sóz kezegi ádilqazylar alqasyna beriledi.
Jeńimpaz topty jeńisimen quttyqtaımyz! Kelesi kezdeskenshe saý bolyńyzdar!
Baǵalaý paraǵy
№-- Toptyń aty
«Sálem – sózdiń anasy»
«Bıngo»
«Jekpe - jek»
«Sıqyrly uıashyqtar»
«Maqal – sózdiń máıegi»
«Zerek bolsań, taýyp kór»
Barlyǵy
You Might Also Like
-
Sabaqtyń taqyryby: Potensıal jáne potensıaldar aıyrymy. Elektr órisiniń kerneýligi men potensıaldar aıyrymynyń arasyndaǵy baılanys.
-
Taqyryby:«Qanatty tulpar – bolashaqqa úmit artar jas urpaqtyń armany» Qazaqstan Respýblıkasy rámizder kúnine oraı uıymdastyrylǵan tárbıelik is - shara.
