Básekege qabiletti jeke tulǵa qalyptastyrý
I. Kirispe
Ultty ult etip, dúnıejúzilik deńgeıge kóteretin básekege qabletti talapty urpaq tárbıeleýdiń qajettiligi.
II. Negizgi bólim
A) Básekege qabiletti. jeke tulǵa qalyptastyrýdyń joldary..
III. Qorytyndy
Bolashaq kilti –jan-jaqty damyǵan , básekege qabletti urpaq qolynda.
1. Qoǵamnyń damýy jas urpaqtyń meńgergen bilimi qalyptasqan iskerlik dárejesine baılanysty. Ultty ult etip dúnıejúzilik deńgeıge kóteretin onyń sanalyda daryndy, talapty urpaǵy.
Qazaqstan Respýblıkasy 2010 jylǵa deıingi bilim berýdi damytýdyń memlekettik baǵdarlamasynda «Orta bilim berýdiń maqsaty - qarqyndy ótkizilip otyrǵan dúnıe jaǵdaıynda ıgerilgen tereń bilimniń , kásibı daǵdylardyń negizinde erkin baǵdarlama alýǵa, óziniń is-áreketterin jumyldyrýǵa, ózin-ózi damytýǵa jáne óz betinshe durys, adamgershilik turǵysynan jaýapty sheshim qabyldaýǵa qabiletti jeke tulǵany qalyptastyrý ekendigi atap kórsetilgen. Budan oqytýdyń mazmuny men quraldaryna, ádis-tásilderine uıymdastyrý formasyna ózgerister engizý qajettiligi týyndaıdy.
2. Qazaqstanda bilim berýdiń ózindik ulttyq úlgisi qalyptasyp jatqany belgili. Bul úrdis bilim paradıgmasynyń ózgerýmen qatar júredi. Bilim paradıgmasynyń ózgerýi «biletin adam» paradıgmasyn «ómir súrýge daıyn adam», «áreketshil adam»paradıgmasymen aýystyrýdy qajet etedi. Bul ádisteme kóp ózgeristerdi engizýdi talap etedi. Budan «bilimdi adam» - degen maǵynanyń keńeıýiniń qajettigi týyndaıdy.Sonymen , bilimdi adam bilimdi ǵana emes, onyń osy bilim negizinde ómirge óz kózqarasy qalyptasqan, qazirgi kúrdeli jaǵdaıda óz baǵytyn baǵdarlaı alatyn, ómirde básekege qabiletti jeke tulǵa retinde óz orynyńdy tabýǵa qabiletti adam. Al, bilim berý isi jeke tulǵanyń jan-jaqty damýyna barlyq múmkindikti qamtamasyz etýi qajet.
Osy bilim pradıgmasynyń nátıjesinde biletin adam paradıgmasyn áreketshil jáne damytýshy adam paradıgmasyna aýystyrý baǵytynda bilim berýdegi negizgi baǵyt ózi qyzmet isteı alatyn, barlyq oqý mazmuny men oqytý tehnologıalaryn ózinen ótkizý arqyly óziniń baǵytyn anyqtaı alatyn adam tárbıeleýge negizdeledi.
Bilim paradıgmasynyń ózgerýi
Jeke tulǵanyń damýynyń qozǵaýshy kúshi men onyń kózi – tulǵanyń sol kezge deıingi jınaqtalǵan ıntellektýaldyq, adamgershilik jáne rýhanı potensıalyn paıdalana otyryp, ózin - ózi jetildirý men jeke damýǵa baǵyttalǵan qajettiligi bolyp tabylady.
Muǵalimge qoıylatyn talap – orta mektepti bitirýshi túlektiń básekelesý múmkindiligin týdyra alýyn qadaǵalaý.
Bala ózin tanyp bilip, baǵalanýy úshin, ata-analarmen ustazdar myna máselelerge kóńil aýdarýy tıis.
1. Bala tárbıesinde neni baǵalaıtynyńyzǵa taldaý jasańyz.
2. Adal bolyńyz. Bala ótirikke óte sezimtal.
3. Balanyń damý deńgeıin baqylańyz. Sózdik qatynas daryndylyqtyń negizgi kórsetkishi emes.
4. Uzaq áńgimemen túsindirýdiń paıdasy joq.
5. Baladaǵy ózgeristerdi ýaqytymen anyqtaýǵa tyrysyńyz.
6. Balanyń dara ereksheligin baıqap baǵalańyz. Óz ıkemdiligińizben qyzyǵýshylyǵyńyzdy oǵan tanbańyz.
Talantqa qamqorlyq kerek. Bizde darynǵa kóp kóńil bólinbeıdi. Kóbinese ol balalyq qaıtalanbas ereksheligin túsinbeýden týady. Mektepte talapty balaǵa qamqorlyq qajet emes, ol bárin ózi meńgeredi degen teris pikirde bar. Daryndy balalar kóp baıqaıdy, kóp isteıdi, sezimtal. Bir mezgilde birneshe jaǵdaıdy baıqaıdy, qorshaǵan adamdardyń minezderin, qımylyn, keskinin, dybys yrǵaǵyn qalt jibermeıdi. Daryndy balanyń túsinýi men qabyldaýy emes, erekshe sezimtaldyqpen joǵary áserlený men qosa júredi. Olar bárin qabyldaıdy, bárine kóńil aýdarady. Qarapaıym balaǵa áser etpeıtin qatynas, daryndy balany alańdatady. Tipti basqa balaǵa aıtylǵan sóz oǵan qatysty sıaqty ózin kináli sezinedi. Qulaqqaǵys sóz tike sonyń atyna aıtylǵandaı kórinedi.
Daryndy bala - bul belgili bir salada jetistikteri aıqyn kórinetin nemese sondaı jetistikter áleýeti mol bala.
ótkir aqparatty óńdeý qabileti joǵary damyǵan
Negizgi túsinikterdi tez qabyldaıdy aqparattardy este saqtaıdy
B) Mekteptegi oqý jumysynyń sapasy muǵalimniń, oqýshylardyń oqý áreketin durys uıymdastyra bilýine, onyń tıimdiligin meıilinshe jetildire bilýine baılanysty bolady.
Oqýshylar áreketiniń eń basty jáne jetekshi túri - oqý. Ol aldyn - ala jasalǵan jospar men baǵdarlama boıynsha muǵalimderdiń basshylyǵymen júıeli túrde iske asyrylyp otyrylady.
Oqý - balanyń óziniń tanymdyq belsendi áreketi. Kórnekti psıholog L:S: Vygotskıı «jaqsy oqytý dep, ol balanyń damýyn ilgeri júretin ony jetekke alatyn oqytýdy aıtady» - dep tujyrymdaıdy. Oqýshylardyń jumysty shyǵarmashylyqpen oılaýy, ony isteı bilýi men tanymdyq belsendiligin arttyrý – qazirgi kezde barlyq muǵalimder qaýymynyń aldyndaǵy másele.
Osyǵan oraı oqýshylardyń tanymdyq belsendiligin arttyrýdyń tıimdi joldarynyń biri ózindik jumyspen ózdiginen bilim alý jumysyn uıymdastyrýdyń pedagogıkalyq jáne ádistemelik tásilderin qazirgi zaman talaptaryna sáıkes jetildirý bolyp otyr.
Oqýshylardyń pánge degen kózqarasy ártúrli faktorlarmen: jeke basynyń jáne pánniń erekshelikterimen qatar oqytý ádisimen anyqtalady. Pánge degen yntasyn arttyrý maqsatynda úıirme jumysyn júıeli túrde júrgizip otyrǵan jón. Sol sıaqty túrli otyrystar forým, dóńgelek stol, KVN jarystary, keshter ótkizý, sóz jumbaqtar, rebýster sheshý, bıologıalyq esepter shyǵarý, test suraqtaryna jaýap berý, oqýshynyń ǵylymı izdenisin bilýge qushtarlyǵyn ǵylymı tanymdyq qabiletin, is-áreketin arttyrady.
Óz tájirıbemnen baıqaǵanym, daryndy oqýshylardy irikteý jáne olarmen jumys isteý úshin úıirme jumysynyń orny erekshe.
Mektepte «jas ekolog» úıirme múshelerimen jumys júrgizdim. Onyń quramy 13 oqýshydan turady. Osy oqýshylardyń pánge qyzyǵýshylyǵyn, tanymdyq belsendiligin, is-áreketin arttyrý maqsatynda keshter, zertteý jumystaryn júrgizdim.
Muǵalimniń sheberligimen oqýshylarmen jeke jumys júrgizý arqyly uıymdastyrylǵan sabaqtar, úıirmeler, fakúltatıv sabaqtar oqýshylardyń daryndylyǵyn damytý joldarynyń biri bolyp tabylady.
Sabaq, úıirme barysynda oqýshylardyń ózdiginen izdenýin qadaǵalap bilim daǵdysyn tolyqtyrýǵa baǵyttalǵan sabaq ótkizý ádisteriniń biri - «oqý men jazý arqyly syn turǵysynan oılaý» jobasy.
Daryndylyqty damytý úshin jumysty júıeli uıymdastyrý qajet. Jańa tehnologıa múmkindikterin paıdalaný, synyptan tys sharalardy óz dárejesinde ótkizý, óz betimen bilim bilim alýǵa jeteleý.
Daryndy oqýshylarmen jumys jasaıtyn muǵalimder az sóılep, aqparatty ózi az beredi., olar az túsindirip, kóbirek suraqtar qoıady, kóbirek oılantady. Suraqqa ózi jaýap berýdiń ornyna kezekti oqýshylarǵa beredi.
Qazirgi árbir izdenimpaz muǵalimderdiń mindeti oqýshynyń belsendiligin, iskerligin damytý. Daryndy balalar osyndaı sabaq barysynda da erekshe tapqyrlyǵymen, ǵylymı izdenisimen kózge túsip otyrady. Óz betinshe izdenýdi oqýshylardyń ózindik jumysyn taýyp uıymdastyra alatyn, kerek kezinde jaǵdaılar týǵyzyp, olardyń basty mindetin óz betinshe sheshýge qushtarlandyra alatyn muǵalim oqytýda eń jaqsy nátıjege jetetindigin kórýge bolady dep oılaımyn.
İzdený arqyly basty máselelerdi jete bilý, zertteý, jınaqtaý, ony nasıhattaý, iske asyrý, oqý jáne tárbıe jumysyn odan ári jaqsarta berýdiń sarqylmas kózi.
«Neǵurlym balanyń qabileti men talantyn damytýǵa erterek kóńil bólinse, soǵurlym ony tolyq ashýǵa múmkindik týady. Bala boıyndaǵy erekshe qasıetterdi oǵan jaqyn jasy úlkender durys, jetkilikti baǵalamasa onyń «ózgeler sıaqty» bolyp qalyp qoıýy múmkin» deıdi amerıkandyq ǵalymdar.
Daryndy oqýshylarmen úzdiksiz jumys jasaı otyryp, tómendegideı nátıjege qol jetkizdim:
Aýdandyq olımpıada jetistikteri
2004, 2007, 2010 oqý jylynda 18 oqýshy grant ıegeri boldy.
Qorytyndy.
3. Qorytyndylaı kele, oqýshylardyń shyǵarmashylyǵyn, qyzyǵýshylyǵyn damyta otyryp, ǵylym salasynda olımpıada, baıqaýlarǵa daıyndaı otyryp, kósemdigi mol, shyǵarmashyl, bilimdi, izdenimpaz, tapqyr, qabiletti zor oqýshy shyǵarý - árbir ustazdyń mindeti.
Búgingi kúnniń negizgi talaby bilimdi adamdy álemniń bútindeı beınesin qabyldaı alatyn, shyǵarmashylyq tanymmen tikeleı qatynas jasaı alatyn, jańasha oılaı alatyn tvorchestvolyq adamǵa aınaldyrý.
Búgingi bilim berý prosesinde oqýshymen jeke jumys júrgizý arqyly daryndylyqty damytý oqýshynyń zertteý jumysyna tanymdyq belsendilik arqyly qyzyǵýdy qalyptastyrý árbir muǵalimniń mindeti.
Sonymen,óz betinshe is-áreketke beıim óziniń jınaqtaǵan bilim - daǵdysyn paıdalana biledi
problema sheshýde Únemi isin sapaly etip zeıinin bir nársege shoǵyrlandyrady jaqsy oryndaýǵa tyrysady
Básekege qabiletti
Usynystar:
1. Daryndy balany jan-jaqty zertteý jolǵa qoıylsa
2. Daryndy balany beıimine sáıkes oqytý jolǵa qoıylsa
3. Daryndy balaǵa qosymsha materıaldar,aqparattar alý úshin jaǵdaı jasalsa
Ultty ult etip, dúnıejúzilik deńgeıge kóteretin básekege qabletti talapty urpaq tárbıeleýdiń qajettiligi.
II. Negizgi bólim
A) Básekege qabiletti. jeke tulǵa qalyptastyrýdyń joldary..
III. Qorytyndy
Bolashaq kilti –jan-jaqty damyǵan , básekege qabletti urpaq qolynda.
1. Qoǵamnyń damýy jas urpaqtyń meńgergen bilimi qalyptasqan iskerlik dárejesine baılanysty. Ultty ult etip dúnıejúzilik deńgeıge kóteretin onyń sanalyda daryndy, talapty urpaǵy.
Qazaqstan Respýblıkasy 2010 jylǵa deıingi bilim berýdi damytýdyń memlekettik baǵdarlamasynda «Orta bilim berýdiń maqsaty - qarqyndy ótkizilip otyrǵan dúnıe jaǵdaıynda ıgerilgen tereń bilimniń , kásibı daǵdylardyń negizinde erkin baǵdarlama alýǵa, óziniń is-áreketterin jumyldyrýǵa, ózin-ózi damytýǵa jáne óz betinshe durys, adamgershilik turǵysynan jaýapty sheshim qabyldaýǵa qabiletti jeke tulǵany qalyptastyrý ekendigi atap kórsetilgen. Budan oqytýdyń mazmuny men quraldaryna, ádis-tásilderine uıymdastyrý formasyna ózgerister engizý qajettiligi týyndaıdy.
2. Qazaqstanda bilim berýdiń ózindik ulttyq úlgisi qalyptasyp jatqany belgili. Bul úrdis bilim paradıgmasynyń ózgerýmen qatar júredi. Bilim paradıgmasynyń ózgerýi «biletin adam» paradıgmasyn «ómir súrýge daıyn adam», «áreketshil adam»paradıgmasymen aýystyrýdy qajet etedi. Bul ádisteme kóp ózgeristerdi engizýdi talap etedi. Budan «bilimdi adam» - degen maǵynanyń keńeıýiniń qajettigi týyndaıdy.Sonymen , bilimdi adam bilimdi ǵana emes, onyń osy bilim negizinde ómirge óz kózqarasy qalyptasqan, qazirgi kúrdeli jaǵdaıda óz baǵytyn baǵdarlaı alatyn, ómirde básekege qabiletti jeke tulǵa retinde óz orynyńdy tabýǵa qabiletti adam. Al, bilim berý isi jeke tulǵanyń jan-jaqty damýyna barlyq múmkindikti qamtamasyz etýi qajet.
Osy bilim pradıgmasynyń nátıjesinde biletin adam paradıgmasyn áreketshil jáne damytýshy adam paradıgmasyna aýystyrý baǵytynda bilim berýdegi negizgi baǵyt ózi qyzmet isteı alatyn, barlyq oqý mazmuny men oqytý tehnologıalaryn ózinen ótkizý arqyly óziniń baǵytyn anyqtaı alatyn adam tárbıeleýge negizdeledi.
Bilim paradıgmasynyń ózgerýi
Jeke tulǵanyń damýynyń qozǵaýshy kúshi men onyń kózi – tulǵanyń sol kezge deıingi jınaqtalǵan ıntellektýaldyq, adamgershilik jáne rýhanı potensıalyn paıdalana otyryp, ózin - ózi jetildirý men jeke damýǵa baǵyttalǵan qajettiligi bolyp tabylady.
Muǵalimge qoıylatyn talap – orta mektepti bitirýshi túlektiń básekelesý múmkindiligin týdyra alýyn qadaǵalaý.
Bala ózin tanyp bilip, baǵalanýy úshin, ata-analarmen ustazdar myna máselelerge kóńil aýdarýy tıis.
1. Bala tárbıesinde neni baǵalaıtynyńyzǵa taldaý jasańyz.
2. Adal bolyńyz. Bala ótirikke óte sezimtal.
3. Balanyń damý deńgeıin baqylańyz. Sózdik qatynas daryndylyqtyń negizgi kórsetkishi emes.
4. Uzaq áńgimemen túsindirýdiń paıdasy joq.
5. Baladaǵy ózgeristerdi ýaqytymen anyqtaýǵa tyrysyńyz.
6. Balanyń dara ereksheligin baıqap baǵalańyz. Óz ıkemdiligińizben qyzyǵýshylyǵyńyzdy oǵan tanbańyz.
Talantqa qamqorlyq kerek. Bizde darynǵa kóp kóńil bólinbeıdi. Kóbinese ol balalyq qaıtalanbas ereksheligin túsinbeýden týady. Mektepte talapty balaǵa qamqorlyq qajet emes, ol bárin ózi meńgeredi degen teris pikirde bar. Daryndy balalar kóp baıqaıdy, kóp isteıdi, sezimtal. Bir mezgilde birneshe jaǵdaıdy baıqaıdy, qorshaǵan adamdardyń minezderin, qımylyn, keskinin, dybys yrǵaǵyn qalt jibermeıdi. Daryndy balanyń túsinýi men qabyldaýy emes, erekshe sezimtaldyqpen joǵary áserlený men qosa júredi. Olar bárin qabyldaıdy, bárine kóńil aýdarady. Qarapaıym balaǵa áser etpeıtin qatynas, daryndy balany alańdatady. Tipti basqa balaǵa aıtylǵan sóz oǵan qatysty sıaqty ózin kináli sezinedi. Qulaqqaǵys sóz tike sonyń atyna aıtylǵandaı kórinedi.
Daryndy bala - bul belgili bir salada jetistikteri aıqyn kórinetin nemese sondaı jetistikter áleýeti mol bala.
ótkir aqparatty óńdeý qabileti joǵary damyǵan
Negizgi túsinikterdi tez qabyldaıdy aqparattardy este saqtaıdy
B) Mekteptegi oqý jumysynyń sapasy muǵalimniń, oqýshylardyń oqý áreketin durys uıymdastyra bilýine, onyń tıimdiligin meıilinshe jetildire bilýine baılanysty bolady.
Oqýshylar áreketiniń eń basty jáne jetekshi túri - oqý. Ol aldyn - ala jasalǵan jospar men baǵdarlama boıynsha muǵalimderdiń basshylyǵymen júıeli túrde iske asyrylyp otyrylady.
Oqý - balanyń óziniń tanymdyq belsendi áreketi. Kórnekti psıholog L:S: Vygotskıı «jaqsy oqytý dep, ol balanyń damýyn ilgeri júretin ony jetekke alatyn oqytýdy aıtady» - dep tujyrymdaıdy. Oqýshylardyń jumysty shyǵarmashylyqpen oılaýy, ony isteı bilýi men tanymdyq belsendiligin arttyrý – qazirgi kezde barlyq muǵalimder qaýymynyń aldyndaǵy másele.
Osyǵan oraı oqýshylardyń tanymdyq belsendiligin arttyrýdyń tıimdi joldarynyń biri ózindik jumyspen ózdiginen bilim alý jumysyn uıymdastyrýdyń pedagogıkalyq jáne ádistemelik tásilderin qazirgi zaman talaptaryna sáıkes jetildirý bolyp otyr.
Oqýshylardyń pánge degen kózqarasy ártúrli faktorlarmen: jeke basynyń jáne pánniń erekshelikterimen qatar oqytý ádisimen anyqtalady. Pánge degen yntasyn arttyrý maqsatynda úıirme jumysyn júıeli túrde júrgizip otyrǵan jón. Sol sıaqty túrli otyrystar forým, dóńgelek stol, KVN jarystary, keshter ótkizý, sóz jumbaqtar, rebýster sheshý, bıologıalyq esepter shyǵarý, test suraqtaryna jaýap berý, oqýshynyń ǵylymı izdenisin bilýge qushtarlyǵyn ǵylymı tanymdyq qabiletin, is-áreketin arttyrady.
Óz tájirıbemnen baıqaǵanym, daryndy oqýshylardy irikteý jáne olarmen jumys isteý úshin úıirme jumysynyń orny erekshe.
Mektepte «jas ekolog» úıirme múshelerimen jumys júrgizdim. Onyń quramy 13 oqýshydan turady. Osy oqýshylardyń pánge qyzyǵýshylyǵyn, tanymdyq belsendiligin, is-áreketin arttyrý maqsatynda keshter, zertteý jumystaryn júrgizdim.
Muǵalimniń sheberligimen oqýshylarmen jeke jumys júrgizý arqyly uıymdastyrylǵan sabaqtar, úıirmeler, fakúltatıv sabaqtar oqýshylardyń daryndylyǵyn damytý joldarynyń biri bolyp tabylady.
Sabaq, úıirme barysynda oqýshylardyń ózdiginen izdenýin qadaǵalap bilim daǵdysyn tolyqtyrýǵa baǵyttalǵan sabaq ótkizý ádisteriniń biri - «oqý men jazý arqyly syn turǵysynan oılaý» jobasy.
Daryndylyqty damytý úshin jumysty júıeli uıymdastyrý qajet. Jańa tehnologıa múmkindikterin paıdalaný, synyptan tys sharalardy óz dárejesinde ótkizý, óz betimen bilim bilim alýǵa jeteleý.
Daryndy oqýshylarmen jumys jasaıtyn muǵalimder az sóılep, aqparatty ózi az beredi., olar az túsindirip, kóbirek suraqtar qoıady, kóbirek oılantady. Suraqqa ózi jaýap berýdiń ornyna kezekti oqýshylarǵa beredi.
Qazirgi árbir izdenimpaz muǵalimderdiń mindeti oqýshynyń belsendiligin, iskerligin damytý. Daryndy balalar osyndaı sabaq barysynda da erekshe tapqyrlyǵymen, ǵylymı izdenisimen kózge túsip otyrady. Óz betinshe izdenýdi oqýshylardyń ózindik jumysyn taýyp uıymdastyra alatyn, kerek kezinde jaǵdaılar týǵyzyp, olardyń basty mindetin óz betinshe sheshýge qushtarlandyra alatyn muǵalim oqytýda eń jaqsy nátıjege jetetindigin kórýge bolady dep oılaımyn.
İzdený arqyly basty máselelerdi jete bilý, zertteý, jınaqtaý, ony nasıhattaý, iske asyrý, oqý jáne tárbıe jumysyn odan ári jaqsarta berýdiń sarqylmas kózi.
«Neǵurlym balanyń qabileti men talantyn damytýǵa erterek kóńil bólinse, soǵurlym ony tolyq ashýǵa múmkindik týady. Bala boıyndaǵy erekshe qasıetterdi oǵan jaqyn jasy úlkender durys, jetkilikti baǵalamasa onyń «ózgeler sıaqty» bolyp qalyp qoıýy múmkin» deıdi amerıkandyq ǵalymdar.
Daryndy oqýshylarmen úzdiksiz jumys jasaı otyryp, tómendegideı nátıjege qol jetkizdim:
Aýdandyq olımpıada jetistikteri
2004, 2007, 2010 oqý jylynda 18 oqýshy grant ıegeri boldy.
Qorytyndy.
3. Qorytyndylaı kele, oqýshylardyń shyǵarmashylyǵyn, qyzyǵýshylyǵyn damyta otyryp, ǵylym salasynda olımpıada, baıqaýlarǵa daıyndaı otyryp, kósemdigi mol, shyǵarmashyl, bilimdi, izdenimpaz, tapqyr, qabiletti zor oqýshy shyǵarý - árbir ustazdyń mindeti.
Búgingi kúnniń negizgi talaby bilimdi adamdy álemniń bútindeı beınesin qabyldaı alatyn, shyǵarmashylyq tanymmen tikeleı qatynas jasaı alatyn, jańasha oılaı alatyn tvorchestvolyq adamǵa aınaldyrý.
Búgingi bilim berý prosesinde oqýshymen jeke jumys júrgizý arqyly daryndylyqty damytý oqýshynyń zertteý jumysyna tanymdyq belsendilik arqyly qyzyǵýdy qalyptastyrý árbir muǵalimniń mindeti.
Sonymen,óz betinshe is-áreketke beıim óziniń jınaqtaǵan bilim - daǵdysyn paıdalana biledi
problema sheshýde Únemi isin sapaly etip zeıinin bir nársege shoǵyrlandyrady jaqsy oryndaýǵa tyrysady
Básekege qabiletti
Usynystar:
1. Daryndy balany jan-jaqty zertteý jolǵa qoıylsa
2. Daryndy balany beıimine sáıkes oqytý jolǵa qoıylsa
3. Daryndy balaǵa qosymsha materıaldar,aqparattar alý úshin jaǵdaı jasalsa
You Might Also Like
-
Egemendi elimizdiń talabyna saı memlekettik tildi meńgerý, oqytý, qazirgi zamanǵa saı bilimdi de, tárbıeli urpaq tárbıeleý pedagogtar enshisinde.
-
Sabaqtyń taqyryby: Kompúterde jumys isteý tártibi men qaýipsizdik erejeleri.
