Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 5 kún buryn)
Balany sóıleý mádenıetine tárbıeleý
Egemendi elimizdiń talabyna saı memlekettik tildi meńgerý, oqytý, qazirgi zamanǵa saı bilimdi de, tárbıeli urpaq tárbıeleý pedagogtar enshisinde.
Mektepke deıingi balalarǵa tárbıe men bilim berý jumystaryn uıymdastyrýda olardyń sóıleý, tilin damytý, baılanystyryp sóıleý mádenıetin jetildirýge, qurastyra sóıleýge, sózdik qorynyń molaıýyna basa kóńil bólgen jón. Sábılerdiń dúnıetanymyn keńeıtip, oıyn óristetip, til baılyǵyn jetildirýde kórkem ádebıettiń alatyn orny erekshe. Balabaqshada balalardy durys sóıleı bilý mádenıetine aınala qorshaǵan ortamen, sondaı-aq kórkem ádebıetpen teńestirý arqyly júzege asyrýǵa bolady. Árbir uıymdastyrylǵan oqý is-áreketinde dıdaktıkalyq oıyndardy qoldaný arqyly balalardyń qıalyn sharyqtatyp, oılaý qabiletin ushtaýǵa bolady.

Dıdaktıkalyq materıaldarmen balalar jattyqqan saıyn olardyń zeıini, tapqyrlyǵy, yntalylyǵy, ózindik oılaý jumysy damı túsedi. Balaǵa áńgimelep aıtýǵa, oqyp tyńdaýǵa, jattaýǵa arnalǵan materıaldar olardyń damý deńgeıine, jas shamalaryna laıyqty bolý qajet.
Bizdiń toptaǵy balalarǵa sýretti kitapshalardy kórsetip, mazmunyn aıtyp berý qolaıly. Bul jastaǵy sábılerge oqıǵasy sátti aıaqtalatyn, qorqynysh sezimin týdyrmaıtyn bolý kerek.

Olarǵa «Besik jyry», «Baýyrsaq», «Torǵaı», «Maqta qyz ben mysyq» sıaqty shyǵarmalar arqyly dybystardy anyq aıtý, baılanystyryp sóıleý, áńgimeleı bilýge úıretýge bolady.

Ertegi sahnalaý arqyly balalardy rolge bólip berý, ár keıipkerdiń daýystaryn keltirip aıtýǵa mashyqtandyrý qajet.
Shyǵarmalardy oqyǵan kezde is-áreketterge baılanysty jańa sózderdiń mán-maǵynasyn túsindirip otyrǵan jón.
Dybystardy anyq durys aıta bilýge jańyltpashtardyń da orny erekshe. Al jumbaq balanyń sóıleý qabiletin damytady. Jumbaqtyń sheshýin tabý arqyly zattardyń, jan-janýarlardyń, kıim-keshek attaryn este saqtaý qabileti kúsheıedi. Bala tilin damytýda maqal-mátelderdiń de alatyn orny erekshe. Qazaqtyń maqal-mátelderiniń kóbisi eldikti, yntymaqty, jaqsy men jamandy ajyratýǵa múmkindik beredi.
Balalarmen kúnniń İİ jartysynda oınalatyn dıdaktıkalyq oıyndar, jelili - roldi oıyndary arqyly sóıleý mádenıetin qalyptastyrýǵa bolady.Árbir suraqtarǵa tolyq, ári naqty jaýap bere bilýge daǵdylandyrý kerek.

Ózimniń İİ kishi tobymda uıymdastyrylǵan ashyq oqý is-áreketimde «Qatynas» bilim salasy boıynsha ótkizgen «Altyn jumyrtqa» ertegisi arqyly balalarǵa ertegini ústel ústinde keıipkerlendire otyryp túsindirdim. Estigenderin qaıtalap aıtyp, qandaı keıipkerdiń bar ekenin balalar aıtyp berdi. Sonymen qatar sózdik jumys júrgizý, suraq-jaýap ala otyryp, sózdik qorlaryn baıytyp, áńgimeleı bilýge úırettim.
Kórkem shyǵarmalarmen balalardy erte kezden tanystyrý, oqytý tárbıeleý isterinde qoldanyp otyrý arqyly balalardy erkin sóıleýge, túsinip, mánerlep aıtýǵa daǵdylandyramyn.

You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama