InfoHub Logo

«Básekege qabiletti ulandar» (prezentasıasymen)
/Bilim saıysy./

Bilim saıysynyń maqsaty:
Saıys kezeńderi arqyly qazaq halqynyń ulttyq erekshelikterine toqtalyp, bilimdi jan – jaqty bolýǵa úıretý. Bilýge úırenýge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý. Jarysýǵa, jarysta jeńimpaz bolýǵa umtylýyn damytý. Bilimdi, daryndy, ozyq bolýǵa tárbıeleý.

Kórnekiligi: Kompúter.
Dáıek sózder: «Bilim adam balasynyń ortaq qazynasy»
J. Balasaǵun.
«Bilim berý reformasy – asa mańyzdy
quraldardyń biri.»
Elbasynyń Qazaqstan
halqyna arnaǵan joldaýynan.
«Ótkendi bilmeı, bolashaqty boljaý múmkin emes»
N. Á. Nazarbaev.
«Jańa ǵasyrdyń bilikti, bilimdi, aqyl – oıy
damyǵan azamatyn daıarlaý búgingi kún talaby.»

Kitaphanashy:
Egemendik alǵan elimizdiń bolashaǵy – jas urpaq. Al, ol eń aldymen mektepte tálim - tárbıe alady, bolashaǵyn osynda tańdaıdy. Sondyqtan búgingi kúni jas urpaqqa sapaly bilim, sanaly tárbıe berýde mekteptiń alatyn orny erekshe. Mine, mektep kitaphanasynyń basty maqsaty pedagogıka ujymyna, oqýshylarǵa bilim berý prosesine kómektesip, oqýshylardyń kitapty súıe bilý, pedagogıkalyq oqýlyqtardy oqý prosesine paıdalana bilýge baýlý bolyp tabylady.
Jas jetkinshekterdiń kózi ashyq, kókiregi oıaý, zamanynyń uly tulǵasy bolýyna kitaphananyń tıgizer úlesi óte kóp. Kúsh – kitapta, oqý – bilimsiz, rýhanı demeýsiz, eshkim de alysqa uzaı almaıdy. Bala – bolashaǵymyz. Óser urpaq ónegeni ózgeden emes, óz ishimizden izdene, madaqtar da, maqtanar da uly perzentimiz bolmaq.

Olaı bolsa ortaǵa «Básekege qabiletti ulandarymyzdy» shaqyraıyq.
4 «A», 4 «Á», synyp oqýshylary: ------------------------------
Kitaphanashy:
Búgingi saıysqa ádil baǵa beretin sarapshy ustazdar:
----------------------
Kitaphanashy: Endi «Básekege qabiletti ulandar» atty bilim saıysynyń josparymen tanys bolyńyzdar. Bilim saıysy tórt kezeńnen turady:
İ - kezeń: «Báıge»
İİ - kezeń: «Halqym qandaı deseń,
Saltymnan synap bil»
İİİ - kezeń: «Bilim saıysy»
İÚ - kezeń: «Jorǵa»

- Endeshe, «Báıge» kezeńin bastaıyq.
Bul kezeńde sizder berilgen suraqqa birinshi jaýap berýge tyrysyńyzdar. Jaýabyńyz durys bolmasa, kelesi bala jaýap beredi. Ár durys jaýap úshin 10 bal alýǵa bolady.
- Sáttilik tileımiz.

1 - suraq: Qazaqstan Respýblıkasynyń táýelsizdigi qashan jarıalandy?
Jaýap: 1991 j. 16 jeltoqsan.
2 - suraq: Qazaq tarıhynda tuńǵysh ret ǵaryshqa kim jáne qashan ushty?
Jaýap: 1991j. 2 - qazanda Qazaq halqynyń perzenti Toqtar Áýbakırov tuńǵysh ret ǵarysh saparyna attandy.
3 - suraq: N. Á. Nazarbaev kim? Ol qashan qaı jyly týyldy?
Jaýap: N. Á. Nazarbaev Qazaqstan Respýblıkasynyń tuńǵysh prezıdenti
1940j. Almaty oblysy, Qarasaı aýdany, Shamalǵan aýylynda týǵan.
4 - suraq: Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik rámizderine neler jatady?
Jaýap: Qazaqstan Respýblıkasynyń – Týy, Eltańbasy, Ánurany.
5 - suraq: Qazaqstan halqy óziniń tuńǵysh prezıdentin qashan saılady?
Jaýap: 1991 j. 1 – jeltoqsan.
6 - suraq: Memleket jáne qoǵam qaıratkeri D. A. Qonaev qaı jyly dúnıege keldi?
Jaýap: 1912 jyly, 12 qańtarda
7 - suraq: Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik ánuranynyń avtory kim?
Jaýap: Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik ánuranynyń avtorlary:
Jumeken Nájimedenov.
N. Á. Nazarbaev.
Sh. Qaldaıaqov
8 - suraq. Qazaqstan Respýblıkasynyń ulttyq valútasy qashan engizildi?
Jaýap: 1993 jyl 15 qarasha.
9 - suraq. Talas aýdanynyń ákimi kim?
Jaýap: Qarabalaev Aıtqazy Dáýletqululy
10 - suraq. Jer betiniń qaǵazǵa kishireıtilip salynǵan beınesi?
Jaýap: karta.

Kitaphanashy: Olaı bolsa ekinshi kezeń «Halqym qandaı deseń, Saltymnan synap bil»
Bul kezeńde árqaısyńyzǵa suraqtar jazylǵan úlestirmeli qaǵazdar taratylady. Ár durys jaýap úshin 20 bal jınaı alasyzdar.

1) a) Oraza ustalatyn ramazan aıynda oryndalatyn qandaı án? (Jarapazan)
á) Ata kórgen oq jonar,
Ana kórgen....... pisher. (ton)

2) a) Tórt túlikti ata. (Túıe, Sıyr, Qoı, Jylqy)
á) Mal ósirseń qoı ósir
Ónimi onyń......... (kól - kósir)

3) a) 22 – naýryz kúnin «Jańa kún» dep ataýdyń mánisi ne?
( Onyń mánisi: 21 – nen 22 – ne qaraǵan naýryz kúni kún men tún teńeledi.)
á) Ózge elde sultan bolǵansha,
Óz elińde...... bol. (ultan)

4) a) Balany táı – táı bastyryp kúrmeý jibin sheshetin kezeń. (tusaý keser)
á) Bilekti birdi jyǵar
Bilimdi....... jyǵar (myńdy)

5) a) Jańa týǵan náresteniń alǵashqy kóılegi ne dep atalady? (Itkóılek)
á) Qyna tasqa bitedi.
Bilim...... bitedi (basqa)

6) a) Jigit adamnyń neshe jurty bar? (Úsh jurty: óz jurty, naǵashy jurty, qaıyn jurty)
á) Er bir óledi
Qorqaq....... óledi. (myń)

Kitaphanashy: Qurmetti sarapshy ustazdar ótken eki kezeń boıynsha bergen baldaryńyzdy aıtsańyzdar. ( upaı sany tómen eki oqýshy saıystan shyǵarylady)

Kitaphanashy: Saıysymyzdyń úshinshi kezeńi «Bilim saıysy»
- Bul kezeńde kompúterden ondyqtardy tańdaý arqyly pán boıynsha suraqqa jaýap beresizder.
İ. Matematıka 10 20 30 40
İİ. Qazaq tili 10 20 30 40
İİİ. Ana tili 10 20 30 40
İÚ. Dúnıetaný 10 20 30 40

İ. Matematıka:
10 bal. suraq: Teksheniń (kýbtyń) neshe ólshemi bar?
jaýap: 3 ólshemi bar: uzyndyǵy, eni, bıiktigi.

20 bal. suraq: Perpendıkýlár túzýler degen ne?
jaýap: Tik burysh jasap qıylysatyn túzýler
30 bal. suraq: Sıqyrly sharshynyń bos tor kózderin toltyr
40 bal. suraq:
Qanat 5 kg almurt úshin 350 teńge tóledi, ol 210 tengege qansha kg almurt satyp ala alady?
Jaýaby: 350: 5= 70 tg /1 kg almurttyń baǵasy/
210: 70= 3 kg almurt satyp ala alady.

Qazaq tili
10 bal. suraq: Ǵaryshker sózine dybystyq taldaý jasa.
jaýap:
Ǵ – daýyssyz, uıań
A – daýysty, jýan
R – daýyssyz, úndi
Y - daýysty, jýan
Sh – daýyssyz, qatań
K - daýyssyz, qatań
E – daýysty, jińishke
R - daýyssyz, úndi

20 bal. suraq: Dybys úndestigi degen ne?
jaýap: daýyssyz dybystardyń bir – birine yqpal etip ózara úndesip aıtylýy.

30 bal. suraq: Berilgen syzba boıynsha sóılem qurap jaz.
jaýap: mysaly: «Jaz ystyq bolsa, qys sýyq bolady»

40 bal. suraq: Dosy degen sózdi septe
jaýap:
Ataý -dosy
İlik -dosynyń
Barys- dosyna
Tabys -dosyn
Jatys -dosynda
Shyǵys -dosynan
Kómektes- dosymen

Ana tili
10 bal. suraq: Berilgen mátin shyǵarmanyń qaı túrine jatady?
«Qarý jısań, myltyq jı, jaıaý júrseń – taıaq, qarnyń ashsa – tamaq»
jaýap: Sheshendik sóz

20 bal. suraq: «Endi qaıttim! Ne istedim? Sýǵa laqtyryp jiberip qutylý kerek» degen joldar sóılesýdiń qaı túrine jatady?
jaýap: Monolog
30 bal. suraq: «Álipbı», «Til quraly» eńbekterdiń avtory kim?
jaýap: A. Baıtursynov
40 bal. suraq: Qazaq qyzynyń sulýlyǵy sýrettelgen shyǵarmany ata?
jaýap: Qyz Jibek

Dúnıetaný
10 bal. suraq: Kókjık tustary qandaı quralmen anyqtalady?
jaýap: Tusbaǵdar (kompas)
20 bal. suraq: Qazaqstan qandaı eldermen shektesedi?
jaýap: 1. Reseı 2. Qytaı 3. Qyrǵyzstan 4. Ózbekstan 5. Túrkimenstan
30 bal. suraq: Myna tarıhı – mádenı eskertkishti ata. Ol qaı jerden tabylǵan?
Jaýap: Altyn adam. Esik qalasynan tabylǵan.
40 bal. suraq: Álemniń jeti keremetin ata.
jaýap:
1. Heops peramıdasy
2. Semıramıdanyń aspaly baǵy
3. Aleksandrıa munary
4. Zevs músini
5. Rodos alyby
6. Galıkarnas kesenesi
7. Artemıdanyń ǵıbadathanasy

Kitaphanashy: Endi sarapshy ustazdardyń baǵasyn tyńdasaq.
(upaı sany tómen eki oqýshy saıystan shyǵarylady)

Al sizderge qalǵan tórttik búgingi «Básekege qabiletti ulandar» jarysynda óz bilimderińizdi kórsete bilgenderińiz úshin búgingi jarystan myna kitapshalardy estelik retinde qabyl alyńyzdar. Kelesi jarystarda bıik shyńnan kórinip jeńimpaz atana berińizder.

«Jorǵa» kezeńinde saıysqa túsip, joǵary bal jınaǵan oqýshy
«Básekege qabiletti ulan» atalady.
Al endi daıyn bolsańyzdar bastaıyq.
Bul kezeńde daıyndalǵan 10 suraqtyń qanshasyna jaýap berýlerińizge qaraı upaı jınaýǵa bolady. 1 suraq – 1 bal bolyp esepteledi.
Qanekı, iske sát!
(Upaıy joǵary oqýshydan bastaımyz.)

1. Sıyrdyń piri. (Zeńgi baba)
2. Jyldan qur qalǵan janýar. (Túıe)
3. Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik tili. (Qazaq tili)
4. Basty baılyq. (Densaýlyq)
5. Qara altyn. (Munaı)
6. 12 aı. (Jyl)
7. «Kel, balalar oqylyq» óleńiniń avtory. (Y. Altynsarın)
8. Abaıdyń ájesi. (Zere)
9. Kórý múshesi. (Kóz)
10. Zattyń synyn bildiretin sóz. (Syn esim)

2 - oqýshyǵa qoıylatyn suraq.
1. Túıeniń piri. (Oısylqara)
2. Jyl basy ne? (Tyshqan)
3. Jerdiń betinde ósimdik ósetin borpyldaq jumsaq qabat. (Topyraq)
4. Aq altyn. (Maqta)
5. Orman dárigeri. (Toqyldaq)
6. 7 kún. (Apta)
7. Estý múshesi. (Qulaq)
8. «Abaı joly» roman – epopeıasynyń avtory. (M. Áýezov)
9. Zattyń qımylyn bildiretin sóz. (Etistik)
10. 16 – jeltoqsan qandaı kún. (Táýelsizdik kúni)

Kitaphanashy: Bilimdiden shyqqan sóz – dúnıeni nurǵa bóleıdi. Bilim aqylmen ushtaspasa, tóńiregin qarańǵylata túsedi. Ómirmen janasqan bilim – bul ólsheýsiz baılyq.
Bilimdi adamdy aqshaly bolmasa da jarly deýge bolmaıdy. Bilimdi senen eshkim urlaı almaıdy, alǵanmen ony boıyna sińire almaıdy.
Bilim - seniń serigiń, ómirlik joldasyń.
Olaı bolsa búgingi jarysta «Básekege qabiletti ulan» dep __________________________ tanydyq.

Osy búgingi jeńimpaz ulanymyzdy marapattaý rásimi mektebimizdiń dırektordyń ádistemelik jónindegi orynbasary: Bolǵanbaev Álı Bolatulyna beriledi.