Ǵaryshqa saıahat
Sabaqtyń taqyryby: «Ǵaryshqa saıahat»
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: osy pánge qyzyǵýshylyqtaryńdy arttyrý, keıbir málimetterdi saıys túrinde túsindir, sabaqtan alǵan bilimderińdi paıdalana bilýge úıretý, bilimderin baıqaý - baqylaý;
Damytýshylyq: oqýshylardyń osy pánge qyzyǵýshylyǵyn týdyrý, arttyrý, bilim daǵdylaryn damytý, izdeniske umtyldyrý;
Tárbıelik: shapshańdyqqa, birigip jumys jasaýǵa, uıymshyldyqqa tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: fızıka - astronomıalyq kesh
Sabaqtyń ótkizý ádisi: saıys sabaq
Qoldanylatyn kórneki qural - jabdyqtar: kompúter, ınteraktıvti taqta
Júrgizýshi: Qaıyrly kesh, qadirli kórermender, oqýshylar men ustazdar! Barshańyzǵa da «Ǵaryshqa saıahat» oıyn - saýyq keshine qosh keldińizder! Qaı sabaq nemese kesh adamnyń qatysýynsyz ótpeıdi. Sondyqtan búgingi keshimizge 7 - klass oqýshylary qatysqaly otyr.
Búgingi «Ǵaryshqa saıahat» saıysymyz adamzattyń ǵaryshty ıgerýine 52 jyl tolýyna oraı ǵarysh salasyna qatysty bolmaq.
Alǵash 1961 jyly 12 sáýirde Iý. Gagarın ǵaryshqa samǵaǵannan bastap mine dál búgingi kúni 52 jyl tolyp otyr. 52 jylda adamzattyń ǵaryshtyq ıgerýi qaryshtap alǵa damydy, qanshama ret ǵaryshtyq saparlar jasaldy. Adamzat kún sanap, saǵat sanap ǵaryshtan jańalyqtar bilip jatyr. Sol sıaqty bizde búgin ǵaryshqa saıahat jasap, belgisiz galaktıkalar men ǵalamsharlardy, kometalar men asteroıdtardy, juldyzdar men tumandyqtardy ashý úshin ǵaryshqa sapar shegemiz.
Al qazir oıynnyń shartymen tanystyryp óteıin:
1 - saıys: «Vıktorınalyq suraqtar»
2 - saıys: «Sýretter syryn ashaıyq»
3 - saıys: «Planetalar parady»
4 - saıys: «Qyzyqty tájirıbeler»
5 - saıys: «Bul qaı zań?»
6 - saıys: «Formýlalar jazaıyq»
1 - saıys: «Vıktorınalyq suraqtar»
1. Eń alǵashqy qazaq ǵaryshkeri? (T. Áýbákirov)
2. Dúnıeniń gelıosentrlik júıesin usynǵan astronom? (N. Kopernık)
3. Álemniń geosentrlik júıesin usynǵan astronom? (K. Ptolomeı)
4. Jerdiń Kúnnen eń alystaıtyn núktesi? (afelıı)
5. Eń alǵash ǵaryshqa ushqan adam? (Iý. Gagarın)
6. Shoqjuldyzdar degen ne? Qandaı shoqjuldyzdardy bilesizder? (aspandaǵy juldyzdardy qamtıtyn belgilengen bólik. 12 shoqjuldyz bar)
7. Eklıptıka degen ne? (Kúnniń jyl boıy aspan ekvatoryndaǵy júrip ótken joly)
8. Eń jaqyn juldyzdy atańyz (Kún)
9. Kún júıesi qozǵalysy ilimin kim ashty? (Kopernık)
10. Jazǵy kún toqyraý kúni qashan? (22 shilde)
11. Qysqy kún toqyraý kúni qashan? (22 jeltoqsan)
12. Ǵarysh týraly teorıanyń negizin salýshy kim? (K. E. Sıolkovskıı)
2 - saıys: «Sýretter syryn ashaıyq»
Taqtada eki ǵaryshkerdiń sýreti ilingen. Sol ǵaryshkerler týraly qysqasha málimet berý kerek.
3 - saıys: «Planetalar parady»
Muǵalim: «Planeta» grek sózi, qazaqsha ǵalamshar deıdi. Uly polák ǵalymy Kopernıktiń aspan álemi týraly zańyna sáıkes Kúndi aınala toǵyz planeta qozǵalyp júredi. Olardyń árqaısysynyń kólemi de, temperatýrasy da jáne Kúnnen qashyqtyǵy da ártúrli. Planetalardyń Kúndi aınala júretin orbıtasy bolady. Endi sol planeta atynan sóıleıtin 7 klass oqýshylaryn ortaǵa shaqyramyz.
4 - saıys: «Qyzyqty tájirıbeler»
1. Bótelke, qaǵaz, shyrpy, qabyǵy arshylǵan jumyrtqa. Bótelkeniń ishine qaǵazdy jaǵyp, aýzyna jumyrtqany qoıǵanda, ol ishine kirip ketedi. Nelikten? (bótelkeniń ishindegi aýanyń qysymy atmosferalyq qysymnan azaıady)
2. Stakan, sý, qaǵaz. Stakandaǵy sýdy qaǵazben jaýyp turyp tóńkergende, sý aqpaıdy. Nege? (Atmosferalyq qysym tómennen joǵary qaraı da áser etedi.)
3. A4 2 qaǵaz kerek. Bireýin búktemeı, ekinshisin búktep bir ýaqytta jiberip qalamyz. Ne baıqaýǵa bolady? (jalpy qysymnyń túsirilgen bet aýdanyna baılanysty ekenin bilemiz. Shege, ıne sıaqty zattardyń nelikten ushty bolatynyn bilemiz, sol sıaqty atmosferalyq qysymda bettiń aýdanyna baılanysty, ekeýine de birdeı atmosferalyq qysym túsip tur, biraq shıyrshyqtalǵan qaǵazǵa áser etetin qysym onyń aýdanynyń kishi bolýy esebinen búktelmegen qaǵazǵa áser etetin qysymnan kóp bolady da jerge birinshi jetedi)
4. Tárelke, sabyn kerek. Tárelkege sý quıyp, tógip tastaımyz da sabyndy tárelkege qatty basyp turamyz. Sosyn sabyndy kótergende tárelke birge kóteriledi, nege? (molekýlalardyń ózara baılanysy)
5. Plasmassalyq baklashkany bir jaǵynan birdeı etip 3 jerden tesemiz de tesikterdi shyrpymen bitep qoıamyz da ishine sý quıamyz. Shyrpylardy alyp tastaǵanda sý tesikterden ár túrli qashyqtyqqa aǵady. Nelikten? (Suıyqtardyń ár túrli deńgeıdegi qysymdary ár túrli bolady, tereńdegen saıyn qysym artady).
6. Sýǵa: kartop, sirińke, jumyrtqa, óshirgish salamyz. Sonda neni baıqaýǵa bolady? (Arhımed kúshine baılanysty denelerdiń júzýi, qalqýy, balqýyn)
5 - saıys: «Bul qaı zań?»
Osy torkózdegi qajetti sózderdi taýyp, fızıkanyń sizder biletin mańyzdy zańyn oqyńdar. Eki topqa osy keste jazylǵan A4 qaǵazdary taratylady. Qaı top shapshań oqyp, jaýabyn tapsa jeńis sol topta bolady.
Jaýaby: Energıa eshqaıda joǵalmaıdy jáne eshqaıdan paıda bolmaıdy, ol tek bir túrden ekinshi túrge aýysady nemese bir deneden ekinshi denege kóshedi.
6 - saıys: «Formýlalar jazaıyq»
Eki toptyń top basshysy shyǵyp taqtaǵa fızıkalyq formýlalar jazady. Qaı top kóp, durys formýla jazsa sol top jeńiske jetedi.
Qorytyndy: Saıysymyz óz máresine jetti. Endi keshti qorytyndylaý úshin sóz kezegin ádil qazylar alqasyna beremiz.
Saıra bulbul kókeıden án tógilsin,
Jyrǵa bóle dalanyń ár tóbesin.
Baıqońyrdan tik ushqan ǵaryshkerler
Kóterdi qazaǵymnyń mártebesin - dep ǵaryshkerler kúnine arnalǵan «Ǵaryshqa saıahat» atty keshimizdi osymen aıaqtaımyz.
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: osy pánge qyzyǵýshylyqtaryńdy arttyrý, keıbir málimetterdi saıys túrinde túsindir, sabaqtan alǵan bilimderińdi paıdalana bilýge úıretý, bilimderin baıqaý - baqylaý;
Damytýshylyq: oqýshylardyń osy pánge qyzyǵýshylyǵyn týdyrý, arttyrý, bilim daǵdylaryn damytý, izdeniske umtyldyrý;
Tárbıelik: shapshańdyqqa, birigip jumys jasaýǵa, uıymshyldyqqa tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: fızıka - astronomıalyq kesh
Sabaqtyń ótkizý ádisi: saıys sabaq
Qoldanylatyn kórneki qural - jabdyqtar: kompúter, ınteraktıvti taqta
Júrgizýshi: Qaıyrly kesh, qadirli kórermender, oqýshylar men ustazdar! Barshańyzǵa da «Ǵaryshqa saıahat» oıyn - saýyq keshine qosh keldińizder! Qaı sabaq nemese kesh adamnyń qatysýynsyz ótpeıdi. Sondyqtan búgingi keshimizge 7 - klass oqýshylary qatysqaly otyr.
Búgingi «Ǵaryshqa saıahat» saıysymyz adamzattyń ǵaryshty ıgerýine 52 jyl tolýyna oraı ǵarysh salasyna qatysty bolmaq.
Alǵash 1961 jyly 12 sáýirde Iý. Gagarın ǵaryshqa samǵaǵannan bastap mine dál búgingi kúni 52 jyl tolyp otyr. 52 jylda adamzattyń ǵaryshtyq ıgerýi qaryshtap alǵa damydy, qanshama ret ǵaryshtyq saparlar jasaldy. Adamzat kún sanap, saǵat sanap ǵaryshtan jańalyqtar bilip jatyr. Sol sıaqty bizde búgin ǵaryshqa saıahat jasap, belgisiz galaktıkalar men ǵalamsharlardy, kometalar men asteroıdtardy, juldyzdar men tumandyqtardy ashý úshin ǵaryshqa sapar shegemiz.
Al qazir oıynnyń shartymen tanystyryp óteıin:
1 - saıys: «Vıktorınalyq suraqtar»
2 - saıys: «Sýretter syryn ashaıyq»
3 - saıys: «Planetalar parady»
4 - saıys: «Qyzyqty tájirıbeler»
5 - saıys: «Bul qaı zań?»
6 - saıys: «Formýlalar jazaıyq»
1 - saıys: «Vıktorınalyq suraqtar»
1. Eń alǵashqy qazaq ǵaryshkeri? (T. Áýbákirov)
2. Dúnıeniń gelıosentrlik júıesin usynǵan astronom? (N. Kopernık)
3. Álemniń geosentrlik júıesin usynǵan astronom? (K. Ptolomeı)
4. Jerdiń Kúnnen eń alystaıtyn núktesi? (afelıı)
5. Eń alǵash ǵaryshqa ushqan adam? (Iý. Gagarın)
6. Shoqjuldyzdar degen ne? Qandaı shoqjuldyzdardy bilesizder? (aspandaǵy juldyzdardy qamtıtyn belgilengen bólik. 12 shoqjuldyz bar)
7. Eklıptıka degen ne? (Kúnniń jyl boıy aspan ekvatoryndaǵy júrip ótken joly)
8. Eń jaqyn juldyzdy atańyz (Kún)
9. Kún júıesi qozǵalysy ilimin kim ashty? (Kopernık)
10. Jazǵy kún toqyraý kúni qashan? (22 shilde)
11. Qysqy kún toqyraý kúni qashan? (22 jeltoqsan)
12. Ǵarysh týraly teorıanyń negizin salýshy kim? (K. E. Sıolkovskıı)
2 - saıys: «Sýretter syryn ashaıyq»
Taqtada eki ǵaryshkerdiń sýreti ilingen. Sol ǵaryshkerler týraly qysqasha málimet berý kerek.
3 - saıys: «Planetalar parady»
Muǵalim: «Planeta» grek sózi, qazaqsha ǵalamshar deıdi. Uly polák ǵalymy Kopernıktiń aspan álemi týraly zańyna sáıkes Kúndi aınala toǵyz planeta qozǵalyp júredi. Olardyń árqaısysynyń kólemi de, temperatýrasy da jáne Kúnnen qashyqtyǵy da ártúrli. Planetalardyń Kúndi aınala júretin orbıtasy bolady. Endi sol planeta atynan sóıleıtin 7 klass oqýshylaryn ortaǵa shaqyramyz.
4 - saıys: «Qyzyqty tájirıbeler»
1. Bótelke, qaǵaz, shyrpy, qabyǵy arshylǵan jumyrtqa. Bótelkeniń ishine qaǵazdy jaǵyp, aýzyna jumyrtqany qoıǵanda, ol ishine kirip ketedi. Nelikten? (bótelkeniń ishindegi aýanyń qysymy atmosferalyq qysymnan azaıady)
2. Stakan, sý, qaǵaz. Stakandaǵy sýdy qaǵazben jaýyp turyp tóńkergende, sý aqpaıdy. Nege? (Atmosferalyq qysym tómennen joǵary qaraı da áser etedi.)
3. A4 2 qaǵaz kerek. Bireýin búktemeı, ekinshisin búktep bir ýaqytta jiberip qalamyz. Ne baıqaýǵa bolady? (jalpy qysymnyń túsirilgen bet aýdanyna baılanysty ekenin bilemiz. Shege, ıne sıaqty zattardyń nelikten ushty bolatynyn bilemiz, sol sıaqty atmosferalyq qysymda bettiń aýdanyna baılanysty, ekeýine de birdeı atmosferalyq qysym túsip tur, biraq shıyrshyqtalǵan qaǵazǵa áser etetin qysym onyń aýdanynyń kishi bolýy esebinen búktelmegen qaǵazǵa áser etetin qysymnan kóp bolady da jerge birinshi jetedi)
4. Tárelke, sabyn kerek. Tárelkege sý quıyp, tógip tastaımyz da sabyndy tárelkege qatty basyp turamyz. Sosyn sabyndy kótergende tárelke birge kóteriledi, nege? (molekýlalardyń ózara baılanysy)
5. Plasmassalyq baklashkany bir jaǵynan birdeı etip 3 jerden tesemiz de tesikterdi shyrpymen bitep qoıamyz da ishine sý quıamyz. Shyrpylardy alyp tastaǵanda sý tesikterden ár túrli qashyqtyqqa aǵady. Nelikten? (Suıyqtardyń ár túrli deńgeıdegi qysymdary ár túrli bolady, tereńdegen saıyn qysym artady).
6. Sýǵa: kartop, sirińke, jumyrtqa, óshirgish salamyz. Sonda neni baıqaýǵa bolady? (Arhımed kúshine baılanysty denelerdiń júzýi, qalqýy, balqýyn)
5 - saıys: «Bul qaı zań?»
Osy torkózdegi qajetti sózderdi taýyp, fızıkanyń sizder biletin mańyzdy zańyn oqyńdar. Eki topqa osy keste jazylǵan A4 qaǵazdary taratylady. Qaı top shapshań oqyp, jaýabyn tapsa jeńis sol topta bolady.
Jaýaby: Energıa eshqaıda joǵalmaıdy jáne eshqaıdan paıda bolmaıdy, ol tek bir túrden ekinshi túrge aýysady nemese bir deneden ekinshi denege kóshedi.
6 - saıys: «Formýlalar jazaıyq»
Eki toptyń top basshysy shyǵyp taqtaǵa fızıkalyq formýlalar jazady. Qaı top kóp, durys formýla jazsa sol top jeńiske jetedi.
Qorytyndy: Saıysymyz óz máresine jetti. Endi keshti qorytyndylaý úshin sóz kezegin ádil qazylar alqasyna beremiz.
Saıra bulbul kókeıden án tógilsin,
Jyrǵa bóle dalanyń ár tóbesin.
Baıqońyrdan tik ushqan ǵaryshkerler
Kóterdi qazaǵymnyń mártebesin - dep ǵaryshkerler kúnine arnalǵan «Ǵaryshqa saıahat» atty keshimizdi osymen aıaqtaımyz.
You Might Also Like
