InfoHub Logo

Toqtarova Mádına Nurlanqyzy
M.O.Áýezov atyndaǵy pedagogıkalyq koleji
«Bastaýysh bilim berý» mamandyǵynyń bilim alýshysy
Jetekshi: Kabımoldına Aıgýl Kaırbekovna
Pedagogıka pániniń oqytýshysy,
Kabınet meńgerýshisi

Qazirgi zaman aǵymyna, ómir talabyna saı egemendi elimizdiń bolashaǵy, tiregi – búgingi urpaq. Qaı eldiń bolmasyn ereksheligin, sol memlekettiń ǵylym-biliminiń, mádenıetiniń damýy – halyqtyń ózgeshiligin tanytý úshin mańyzdy. Mektepte bolashaq urpaq qandaı bilim alyp, tárbıelense, elimizdiń bolashaǵy sondaı bolmaq. Bul turǵyda mekteptiń negizgi mindetteri balanyń jeke basynyń alǵashqy qalyptasýyn qamtamassyz etý, onyń qabiletterin ashyp damytý, oqýǵa degen yqylasyn, iskerligin qalyptastyra otyryp shyǵarmashylyqtaryn damytý.

Táýelsiz memleketimizge tereń bilimdi, izdenimpaz óz betimen sheshim qabyldaı alatyn, barlyq is - áreketterinde shyǵarmashylyq baǵyt ustanatyn jeke tulǵa qajet. Demek, mekteptegi oqý úrdisi oqýshylardyń tanymdyq belsendiligin arttyryp, shyǵarmashylyq qabiletterin damytýy qajet.

Ózdiginen bilim alý qabiletterin damytý úshin sabaqtarda problemalyq suraqtar qoıyp, ózdik jumys túrlerin uıymdastyý qajet. Ózdik jumys arqyly oqýshylarda mynadaı qasıetter qalyptasady.

1.     Óz betinshe oılaný bilikteri men izdenimpazdyǵy.

2.     Oqýǵa degen qabiletiniń artýy.

3.     Basqa oqýshylardyń jaýabyna syn kózben qaraý.

4.     Óz oıynyń derbestigi.

Bilim, ıkemdilik, daǵdy tek ózindik jumystyń nátejıesinde qalyptasady. Ózdiginen jumys istegende oqýshy óz qabiletin, múmkindigin bilip eńbegine qanaǵattanady. Eńbektený barysynda oı - órisi, sezimderi tereńdeıdi, shydamdy, eńbeksúıgish bolýǵa úırenedi.

Psıhologtardyń pikirinshe, bul qubylys oılaý ereksheligine baılanysty paıda bolǵan. Oqýshylarǵa problemaly mindet qoıyp, sony ózderine sheshkizý kerek.

Bilim negizi bastaýyshta qalanady. Endeshe, bastaýysh synyptardan bastap, óz betinshe jumys isteı bilýge daǵdylandyrý qajet. Óz betinshe jumystyń negizgi ereksheligi - oqýshynyń kómeginsiz oryndaýy. Eger tapsyrmany oryndaýda qateler jiberilse, onda muǵalim sol qatelerdi oqýshylardyń ózderine jóndeýine múmkindik berip, oqýshynyń is - áreketin durys jolǵa baǵyttaǵany jón.

Balalardyń jalpy psıhıkalyq damýy oqý men onyń ózdiginen oqýyna tyǵyz baılanysty. Psıhologıka ǵylymynda ózdiginen bilim alý, oqýshylardyń aqyl - oıynyń damýynyń joǵarǵy kórsetkishi dep qarastyrylady.  Ózindik jumystyń negizgi mindetteri:

1.     Oqýshylardy derbestikke úıretý.

2.     Oqýshylardyń alǵan bilimi sanaly ári berik bolady.

3.     Oqýǵa qajet bilikter men daǵdylar qalyptasady.

4.     Oqýshylardyń tanym, aqyl oı qabiletteri damıdy.

5.     Oqý yntasyn arttyrady.

 Óz betimen jumys isteý qabileti, tásilderi adamnyń sanasynda erterek oıanyp qalyptassa, soǵurlym onyń júıeli shyǵarmashylyq eńbek etýine mol jaǵdaı týady.

Ózindik jumystyń mynadaı túrlerin júrgizýge bolady:

Sózjumbaq quraý, sheshý

Bir taqyrypqa pikirtalas týdyrý. Qys taqyrybyn ótkende synyp oqýshylaryn eki topqa bólip, bir topqa qys mezgiliniń jaqsy jaqtaryn, ekinshi topqa jaman jaqtaryn aıtqyzyp pikirtalas týdyrý kerek.

-         Shaǵyn áńgime, mátin quraý.

-         Áńgimelerdi bólikterge bólý, at qoıǵyzý.

-         Unatqan keıipkerge minezdeme berý.

-         Saıahattan alǵan áserleri boıynsha shyǵarma jazdyrý.

-         Gazet jýrnaldary oqý úrdisinde únemi paıdalaný.

-         Aýyz ádebıeti túrlerin keńinen paıdalaný.

-         Ertegi qurastyrý.

-         Tirek syzbalar syzdyrý.

-         Test tapsyrmalaryn oryndaý.

Matematıka sabaqtarynda ózdik jumys kezinde deńgeılik kespeler paıdalanǵan tıimdi. Bul jumysta ár oqýshy qabiletine qaraı jumys isteıdi.

Qaıtalaý sabaqtarynda oıyn elementterin, logıkalyq tapsyrmalardy keńinen paıdalaný qajet. Oıyndar sabaqtyń tartymdylyǵyn kúsheıtedi, oqýshylardyń sabaqqa yntasy men qyzyǵýshylyǵy artady. Logıkalyq tapsyrmalar arqyly balanyń tapqyrlyǵy damıdy.

Paıdalynǵan ádebıetter:

1. Atymanova Q. J. «Balalardyń shyǵarmashylyq qabiletterin damytýdyń pedagogıkalyq sharttary men is-áreket baǵyttary». // Qazaqstan mektebi  №10,2007-31 b.

2. Davydov V. «Bastaýysh synyp oqýshysynyń psıhologıalyq damýy», «Balańyz mektepke daıyn ba?», «Mekteptegi psıhologıalyq dıagnostıka ádistemesinen», «12 jyldyq bilim berý baǵdarlamasy ádistemelerinin» test tapsyrmalar men jattyǵýlar.

3. Qoıshybaev E. «Jeke tulǵanyń rýhanılyǵyn damytý» // Qazaqstan mektebi, №8, 1963. B. 90-91 b.

---