Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 1 kún buryn)
Bastaýysh synypta oqýshylardyń jazba jumys dápterlerin júrgizý tájirıbemnen
Bastaýysh synypta oqýshylardyń jazba jumys dápterlerin júrgizý tájirıbemnen

Bastaýysh synypta oqýshylardyń jazba jumys dápterlerin júrgizý tájirıbemnen
Búgingi tańda mektepte qazaq tilin meńgerýdiń mańyzdylyǵy jaıly túsindirip jatýdyń qajeti joq, óıtkeni tilderdi meńgerý – qazirgi zamannyń talaby. Bastaýysh synypta qazaq tili sabaǵynda alǵan bilimderin jazbasha, saýatty, kórkem kórsete bilýde jazba jumysynyń alatyn orny erekshe. Olar sabaq qurylymynyń 3 túrli maqsatyna saı gramatıkalyq saýattylyǵyn tekserip qana qoımaı, este saqtaýyn, kórkem jazýyn, uqyptylyǵy men ózderine degen senimin nyǵaıtady.

Osy oraıda ózimniń bastaýysh synypta qazaq tili sabaǵynda synyp dápterlerin júrgizýdegi is - tájirıbemdi ortaǵa salmaqpyn. Qazaq tili páni boıynsha oqýshylarǵa 4 dápter arnaımyn, onyń 2 jumys dápteri, 1 dıktant, 1 mazmundama jáne shyǵarma dápteri. Dápterlerdiń syrtyn 1 synypta ózim, al 2 synyptyń 2 jartyjyldyǵynan bastap úlgi boıynsha oqýshylar ózderi toltyrady.

Saýat ashý sabaǵynda 1, 2 synypta kishi jol dápterlerine, al 3 synyptyń 2 jartyjyldyǵynan jáne 4 synypta úlken jol dápterge jazady, biraq 3 synyptyń 1 toqsanynan bastap kórkem jazýǵa úlken jol dápterge arnap jazýǵa jattyqtyramyn..
1, 2 jáne 3 synyptyń 1 jartyjyldyǵyna deıin aı aty jazbasha, kún reti arab sıfrymen jol ortasynan jazamyn da, 3 synyptyń 2 jartyjyldyǵynan jáne 4 synypta aı aty men kún reti jazbasha jazylady Mysaly:
Qazannyń 9 - y
Qazannyń toǵyzy
Synypta jumys dápterine synyp jumysy dep jazyp tapsyrmalar oryndalady da, sol kúngi úı jumysy synyp jumysynyń jalǵasy dep eseptelgendikten de, kún reti jazylmaıdy. Bıylǵy oqý jylynda 1 synypqa dáris berip kelemin, saýat ashý sabaǵynyń 1 - 2 toqsanda jattyǵý jumystaryn jazǵan kezde 3 - j, 21 - j dep belgilep. 1 synyptyń 3 toqsanynan bastap jattyǵý sózi tolyq jazýǵa jattyqtyramyn. Mysaly: 15 - jattyǵý
Keıbir jattyǵýlarda tapsyrmaǵa sáıkes sózderdi baǵandarǵa bólip jazǵanda birinshi sózdi bas áripten útirsiz jazyp, qalǵan sózderdi kishi áriptermen jazamyn.. Mysaly:
Bala baqa barys
Synyp jumysyn nemese úı jumysyn oryndaǵanda suq saýsaǵyn dápterdiń shetine qoıa otyra, mátindi azat joldan bastap jazady. Azat jol degen sóz jańa bir oıdy bildiredi. Mysaly bir mátinniń ishinde birneshe azat joldan bastalyp jazylýy múmkin. Tapsyrmalardy taldaý jasap oryndaǵanda qara qaryndashpen syzǵan jón jáne synyp jumysy men úı jumysynan soń bir jol qaldyryp, sol jolǵa jumystardy baǵalap otyramyn. Qazaq tili sabaǵy ústinde kórkem jazýǵa ár sabaq saıyn 5 - 7 mınýt bólemin. Aldymen taqtada túsindire otyryp, kórkem jazý úlgilerin kórsetemin.
Kórkem jazý oqýshynyń partaǵa otyrǵan kúninen bastalady. Ádemi jazý - bul mádenıettiń belgisi, ári sol jazýdy oqıtyn adamǵa da jaqsy kózqaras qalyptastyrady.. Kórkem jazýdyń maqsaty - durys, anyq jáne tez jazýdy qalyptastyrý.
Ádemi jazý da óner. Taza, anyq, ádemi jazý oqýǵa jeńil, ondaı jazýmen berilgen oıdy túsiný de ońaı. Árip tańbalaryn ádemi, kórkem etip salýǵa jattyqtyrý maqsatynda júrgiziletin jumystardyń oqýshy boıynda jaqsy qasıetterdiń qalyptasýyna yqpaly bar.
Jazý prosesinde aldymen oqýshy durys otyrý kerek, qalamsapty durys ustaýy, dápterdi partaǵa ornalastyrý, osynyń bári balanyń kózine, jazýyna jumys qabiletine úlken áserin tıgizedi.
Muǵalim jazý úlgisin ózi taqtaǵa qaıta – qaıta jazyp kórsetýi tıis.
1Áýede jazý. Ustaz áripti áýede jazyp kórsetedi, munda oqýshy qoldyń qozǵalysynan áriptiń durys formasyn uǵady.
2 Kóshirmesin túsirý ádisi. Jazylǵan áriptiń ústinen basý, munda keıbir áripterdi jazýǵa qınalǵan bala jattyǵady. Óz tájirıbemde árip elementterin durys qosýǵa baǵyttalǵan osy tásildi únemi júrgizip otyramyn.
Mysaly m, l, ı, sh, o, z áripterin sóz ishinde baılanystyra jazýda kóptegen oqýshylar qınalady. sol kezderde jazý dápterlerine qara qaryndashpen úlgisin salyp, oqýshylar ábden daǵdylanǵansha ústinen bastyryp jazýǵa jattyqtyryp otyramyn.
3 Daıyn úlgiden kóshirý ádisi.
Bul elikteý. Oqýshy óz jazǵanyn ustazdyń jazǵanymen salystyrady.
Ádemi jazýdy qalyptastyrýyna muǵalim ǵana emes, oqýshynyń jeke erekshelikteri de áserin tıgizedi.
1Oqýshynyń ádemi jazýǵa degen yntasy jaqsy bolýy múmkin.
2. Oqýshynyń jaı jazýy. Mysaly: tez jazyp úlgeremin dep jazý kallıgrafıasyn keıbir oqýshylar buzady.
3. Nashar jazýǵa túrli aýrýlar sebep bolady: nevroz, kóz aýrýy, revmatızm t. b. Bundaı aýrýlary bar oqýshylarǵa muǵalim jeńildik jasap otyrýy tıis.
Sabaq kezinde kórkem jazý jumystarynyń kólemi:
1 - 2 synypta - 1 - 2 jolǵa
3 synypta – 3 jolǵa
4 synypta - 3 - 4 joldan jazdyramyn.
Birinshi synypta kórkem jazýǵa ádeıi 1 saǵat belgilengen, árıne bul 1 synyp oqýshylary úshin saýatty, taza, kórkem jazýǵa úlken kómegi bar. Synyp, úı jumystaryn teksergen kezde durys jazylmaǵan áripterdi túzetip nemese dápter shetindegi qyzyl syzyqta arnaıy kórsetip otyramyn.. Bundaı áripter men áripter baılanysýyn túzetý jumystary oqýshylardyń kórkem, ári ádemi jazýlaryna úlken kómegin tıgizedi. Bul ádisterdi 4 - jyl boıy úzdiksiz júrgizip otyramyn.
Jazba jumystaryn teksergen kezde - 1, 2 synyptarda qateniń astyn syzyp, túzetip qyzyl sıamen júrgizemin de, qate jazylǵan sózdiń bóligin, sóılemdi jińishke túzý syzyqpen syzyp tastaımyn, al 3 - 4 synyptarda dápter shetine (/)- emlelik qate, (V) – tynys belgilerinen jiberilgen qatelerdi belgilep otyramyn.
Bul men úshin óte qolaıly, sebebi oqýshylardyń jibergen kemshilikterin taldap, baǵalaýǵa tıimdi, ári óz ýaqytymdy únemdi paıdalanamyn.
Tapsyrmany baǵalaǵan kezde baǵany tapsyrmanyń oń jaǵyna qoıyp, astyna madaqtaý sózderin jazamyn. Árıne, dápterge eskertý sózderin kóp jazbaýǵa tyrysamyn, sebebi jıi jazylǵan eskertýler oqýshyǵa da, ata - anasyna keri áserin tıgizetini sózsiz.
Sondaı - aq, ana tili sabaǵynda jańa taqyrypty ótken kezde maǵynasy túsiniksiz sózder kezdesken ýaqytta aptasyna 1 - 2 ret sózdik jumystaryn arnaıy dápterge júrgizip otyramyn.
Sózdik jumystarynyń kólemi:
1 - synyp – 3 - 5 sóz
2 - synyp - 8 - 10sóz
3 - synyp – 10 - 12 sóz
4 - synyp – 12 - 15 sóz
Jazba jumys dápterleri kúnbe-kún tekserip; jibergen qatelerine taldaý jasap otyramyn. Úıge beriletin tapsyrmasynyń kólemi synyp jumysynyń 1/3 bóliginen aspaýy kerek. Synyp jumystaryn baǵalaǵan kezde baǵalaý mólsherinen aýytqyp ketetin kezderim bolady, sebebi oqýshynyń jazý saýattylyǵy men kórkem jazý daǵdylaryn qalyptastyrý maqsatynda 4-ke baǵalaıtyn tustarǵa 5 degen, 3-ke baǵalanatyn tustarǵa 4 degen baǵa qoıamyn. Eskertý: bul tek qana synyp jáne úı jumys dápterlerin teksergen kezde ǵana, al dıktant, mazmundama, shyǵarma jumystary baǵalaý krıterııine saı baǵalaımyn. Oqýshylardyń jazba jumys dápterlerin teksergen kezde mynadaı baǵalaý úlgilerin basshylyqqa alyp otyramyn.
Baǵa jiberilgen qateler mólsheri
1 synypta jazba jumystary (İİ j. jyldyǵynda baǵalanady.),.
«5»- Qatesiz oryndalǵan jumysqa, jazýy kórkem, taza, anyq, normaǵa saı. Túzetý (oqýshy ózi túzetken jaǵdaıda) 2 - den artyq emes;
«4»- 2 qate, 2 túzetý bar jumys úshin nemese 2 tynys belgi qatesi;
Jazý kólbeýligi saqtalmaǵan, áripter ara qashyqtyǵy azdap buzylǵan.
«3» - 2 - 3 emle qatesi, 2 - 3 tynys belgi qatesi bar. (4 emle, 2 tynys belgi nemese 5 emle, 1 tynys belgisi) kólbeýlik saqtalmaǵan, keıbir áripter durys tańbalanbaǵan, áripter bıiktigi ártúrli.
«2»- Syn jumysy joǵarydaǵy talaptardan tómen jaǵdaıda. Qate sany 6 - 7.
Eskertý: baqylaý syn jumystary kezinde muǵalim bir orynda turyp oqý, jazdyrý qajet. Ári - beri júrip, oqýshylardyń zeıinin shashyratýǵa bolmaıdy. Sózderdi artyq qaıtalaı berý de oqýshynyń saýatty jazýyna keri áser etedi. Barlyq jumysty ádistemesin durys saqtaı otyryp jazǵyzǵan tıimdi.
Qazaq tili sabaǵynda synyp dápterlerin júrgizýde nátıjeli jumys túrlerin júıeli túrde júrgize otyryp, biraz nátıjeli jetistikterge jettim.
Atap aıtqanda,
1. Oqýshylardyń kórkem jazý daǵdylary jaqsardy.
2. Synyp, jazba jumystary kezinde saýatty jazýǵa tóseldi.
3. Dápterlerin taza ustaýǵa, uqyptylyqqa daǵdylandy.
4. Gramatıkalyq este saqtaý qabileti joǵarlady.
Qorytyndylaı kele, qazirgi zaman talabyna saı aqparattyq tehnologıalardyń damý qarqynynyń barlyq jazý úrdisi kompútermen qamtylǵan ýaqytta jazý emlesi biz úshin, bolashaq jastarymyz úshin eshqashan qalys qalmaý qajet. Jańa, ozyq ádisterdi paıdalana otyryp, biz óz qalyptasqan kórkem jazý saýattylyǵyn damyta berýimiz kerek!
Qurmetti ustazdar! Oqýshylarymyz saýatsyz bolmasyn desek, jazý daǵdysyn, kórkem úlgi deńgeıin kótereıik! Oqýshynyń jazý máneriniń ádemi bolyp qalyptasýyna bastaýysh synyp muǵalimderi jaýapty ekenimizdi esten shyǵarmaıyq. Qajymaı, talmaı, ýaqytpen sanaspaı eńbektenýdiń arqasynda úlken bıikterden kórinetinimiz sózsiz.

Tolyq nusqasyn júkteý

You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama