InfoHub Logo

Dalany jel úrlep tur. Jantaq qaýlaı ósken jazyqtyń tóbeshikteý jerindegi jyńǵyldy tasa etip kórshimiz ekeýmiz qoı qaraılap otyrmyz. Jeldiń baǵytyna qarsy yqtaı jaıylatyn ýaq maldy kózden bir sát tasa etýge bolmaıdy. Kenet "Pálenshekeńniń qoıy egiz tapqan-aý deımin shamasy, anaý saıda júrgen Túgensheniń sıyrlary ma, az ýaqyt buryn jaman laǵy da joq edi, anaý taılar myna úıdińki emes pa, a?" dep bir áńgimeniń shetin shyǵardy. Á.... qoılaryn baǵýshy edi, qazir jaıylymǵa emin-erkin jiberetin bolypty ǵoı degenim sol-aq eken, "e, onyń murtyn balta shabar deımisiń, tabyn-tabyn sıyry turǵanda" dep qoıyp qaldy. Osylaısha aýyldyń jarty úıiniń oısha qorasyna kirip, malynyń basyn túgendep shyqty. Tipti bizden jyraqtaý jerge qonystanǵan aýyldastarymyzdyń da qansha sútqorektisi barynan habardar. Kórshimniń maldy alystan jazbaı tanıtyndyǵy men kimniń eni qandaı ekeni esinde saqtalytyndyǵyna tántimin. Áıtkenmen, áńgimesiniń astarynan kórealmaýshylyq pen ishtarlyqtyń lebi seziledi. Kórshi-qolań bas qosyp, áńgime dúken júrip jatqan sátterde "mynanyń arqasy keńip, aýzy maılanyp qalypty" dep eldiń qulaǵyn kóterip otyrady.

Iá, qazaqtyń qashannan bergi jazylmaı kele jatqan dertteri - ósek, ótirik, maqtanshaqtyq, erinshektik, jıǵan malyn dalaǵa shashý. Abaı atamyz ataǵan bes asyl isten góri bes dushpandy janyna serik etkender kóp bul ýaqytta. Túlki zamanda tazy bolyp shalýǵa tyrysatyndar men mysyqtileýlerdiń mysy ústem bolyp tur. Joǵaryda men tek kózben kórgenimdi ǵana baıan ettim. Mundaı jandardyń aýyl-aımaqta bary ras, tipti qarasy qalyń. Ózgeniń tórt túligine kózin súzip, ózinikinen shashaý shyǵarmaıtyn shyqbermes Shyǵaıbaılardyń qanshaýyn aıtaıyn sizderge?! Tarıhymyzda báıgeden oza shapqan tulpardy menińki dep ıemdenýden qymsynbaıtyn adamdarda bolǵan ǵoı. Handyq bılik pen shuraıly jerge talasqan rýlarymyz ben Reseı patsha ókimeti bekitetin bolystyqty bıiktik kórip, qarapaıym jurttyń qutyn qashyrǵan bılerimizdiń atymen qosa, isi de qaldy tarıhta.

Hosh... Tarıhqa tereńdeı bersek tańdaı qaǵarymyz aıdan-anyq. Ulttyq qundylyq pen dástúrge myǵym aýyl qazaǵynyń da aqyly jalǵan ataq pen kórealmaýshylyqtan ári asa almaı otyr. Qala qazaǵynyń hali tipten jaǵa ustatarlyq. Biri ulynyń toıyna bıiktigi bir jarym metr tort jasatsa, biri qyzynyń mektep bitirgenine temir tulpardy tizgindetip, ózara jarysyp álek. Árıne, bireýdiń minin kórgenniń, jamandyǵyn tergenniń ábestigin bilemiz. Degenmen, muny kórip, boıyna osy qasıetterdi sińirip ósken urpaq qandaı bolmaq? Qý dúnıeniń qyr sońyna túsken jas býyn ósken soń qulqyny qudyq, jemsaýy astaýy bolmaı ma? Osy qasıetterden birjola arylýdyń joly bar ma? Bastysy aýyly aralas jatqan az ǵana qazaqtyń arasy bes dushpannyń áserinen alshaqtap ketpese eken...

Erqanat Baltabaı HQTÝ Jýrnalısıka

---