Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 2 kún buryn)
Búgingi "Juldyz" atyraby

Ardaqtaǵan asyl urpaq – zergerli, ustaly, mándi jýrnaldyń retinde mán taýyp otyr. Asylynda, árbir basylymnyń ózindik ereksheligi, nárliligi, oqyrmannyń ishki jan dúnıesiniń aqtarly aıqyn kórinisin sýretter tapqyrlyǵy bolady. Baǵzy qalyptan «jerdegi» emes, odan bıik, tylsym kúshke, ǵaryshqa qol sozyp, jarqyraǵan «Juldyzdyń» ustaǵan tuǵyry aıqyn, týyndylary tunyq, bolashaǵy jarqyn.

Ásilinde, basylymnyń syrt – kelbeti, ataýy, qaptaýy oıǵa qonymdy, zamanǵa saı, jeke stılde jasalynǵan, endigi, jýrnaldyń ishki álemine bir kóz júgirtip, týyndylaryna ózindik oı qosyp, jan bitirsek, nur ústine nur bolar edi. Jýrnaldyń bas qaptalynda kózime túsip, taqyrybymen baýrap alǵan , «Poezıa» aıdarynan myna bir maqalany taldaýdy jón kórip otyrmyn: «Nesipbek AITULY: MEN-DAǴY – BİR BELGİMİN ǴASYRDAǴY», - degen. Eldik pen erlik jyrshysy, shyǵarmalarynyń altyn ózegi -  táýelsizdik, birlik, beıbit sahnasynda oryn alǵan Nesipbek Aıtulynyń óleń – jyrlarynyń mán – mazmuny beıbit zamannyń ańsar muń aqıqaty bolǵandyqtan, ózektiligi ǵasyrlar boıy jandanar. «Qaı zaman?» atty óleń jınaǵy qalyń oqyrman qaýymyna usynylǵan eken, óleńniń mazmunynda aqynnyń jan – aıqaıy, zamannyń emes, memleket basshysy men qaramaǵyndaǵy «halyqtyń qazynasyn» ilip – áketer «qarmaqtardyń» qaýqalap turǵandyǵyn ashyna jazady, qapalanǵan kórinis beınesi kóz aldyńa elesteıdi. «Qazaqstan – alyp balyq, Shirip jatqan basynan» ,-dep kórsetken jolynan aqynnyń aqıqatty tý ustap, taısalmaı shyndyqty jazǵanyn kórip, aqynǵa degen qurmetimiz eselene túsedi. «Shyndyq -  kóp, aqıqat – jalqy».

Jalpy, juldyz uǵymy biren – saran aıshyqty, nar tulǵaly adamdarǵa ǵana teńelmese, juldyz sózi áste bıik, qasıetti, kıeli, jatyq álemge tán sıpatty bildiretindeı áser qaldyrady. Soǵan dálel, taǵylymy mol «Juldyz» jýrnaly. Elimizdiń eń kóne bas ádebı basylymy óz ataýyna tolyqtaı laıyq, ol Alash jurtynyń altyn qazynaǵa toly jazbalarymen 2000 jyldyq tarıhty basynan ótkerip, kúni búginde ulttyń naǵyz dástúrli bederli sıpat kelbetin, klasık jazýshylardyń qalamynan jaryq kórgen mura – jazbalaryn shyǵaryp keledi. Basylymnyń turaqty avtor jazýshylaryna qarap – aq, jýrnaldyń susyn, onyń negizgi maqsat - múddesin, aıdarlarynyń kelbetin tanýǵa bolady.

Qarasha halyqtyń qaı kezde bolmasyn kókirek kózin ashyp, «oıanýyna» túrtki bolǵan – gazet – jýrnal basylymdarynyń qoǵamda ornyqty  oryn alyp, zerttelip – zerdelenýi, jańa ataýmen dúnıe esigin ashyp, qaıta jandanýynyń máni de, shyndyǵyna kelsek, tereńde jatyr.

Jýrnaldyń egeýrindi taqyryptaryna qalam tartyp júrgen kórnekti jazýshy Muhtar Muǵaýınniń «Estelikter kitabyn», ǵalym, jazýshy Tursyn Jurtbaıdyń «Ǵalym saqabasyn»,  Qýandyq Túmenbaevtyń «Atýǵa buıyrylǵan adam», «Kesel», «Qaraly mıtıń» jáne Qýanysh Jıenbaevtyń «Qaqpaqyl» áńgimeleri, Ǵusman Jandybaevtyń «Shyńdyq týraly ertegisi», Aıan Nysanalınnyń «Jaltaqtaımyn jolaıyryqta ańyryp» atty óleńder jınaǵy, Saılaý Baıbosynnyń «Júsipbek pen Sultanmahmut» poemasy qalyń oqyrman nazaryna usynylyp otyr.

Jýrnaldyń "proza", "poezıa", "ıslam taǵylymy", "ádebı mura", "zerde", "ádebıettaný" bólimderinde qazaq aqyn-jazýshylarynyń shyǵarmashylyq jıyntyǵy: óner týyndylary,ómirdiń ónegeli kórinisi,  qazaq halqynyń ózindik tól óneri men ádebıetine qatysty materıaldar, ártúrli rýhanı saryndaryndaǵy jańa shyǵarmalary jarıalanyp turady. Bir ǵasyrǵa deıin qazaq ádebıetiniń shejiresine aınalǵan "Juldyz", óz kezeginde rýhanı mazmunyn saqtaı otyryp, oqyrmanyn baǵa jetpes asyl qazynaly mura - bilimmen sýsyndatyp, áńgime - jınaqtarymen bólisip, oqyrman qaýymǵa ónegeli jýrnal rólin atqaryp kele jatqandyǵyn tolyqtaı rastaı alamyz.

«Juldyz» jýrnaly salmaqty, tegeýrindi máselelerdi qozǵap, jas urpaqqa, oqyrman qaýymǵa oı tastap, qazaq halqynyń ulttyq qundylyqtaryn dáripteı otyrýy, mándi – dándi materıaldardardyń jaryq kórýi, osy syndy basylymnyń qazaq ádebıeti salasynda bar bolýy – rýhanı kóńildi toq qyla otyra, altyn qordyń qorjynyna jaıǵasady.

Oıymdy qorytyndaı kele, juldyz jýrnaly qoǵamdyq ómirge, saıasatqa, mádenıet pen ádebıetke barynsha aralasyp, qoǵam taqyryptaryn tegeýrindi kóterip keledi. Jýrnal ózimen birge qaıta ushqyn «juldyzdarymen» qaýyshtyrǵandaı ortaǵa qosyldy, týrasynda, A.Baıtursynov, M. Jumabaev, J.Aımaýytov, M.Dýlatov syndy tulǵalardyń rýhty qoldaýymen qaıta jandanyp, oqyrmandaryn qasıetti qanatty sózder jalynymen rýhanı kúsh berip otyr.

Sultan Baǵdat Sultanqyzy

Jýrnalısıka fakúlteti

1 - kýrs stýdenti


You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama