Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 5 kún buryn)
Býyn túrleri
Sabaqtyń taqyryby: Býyn túrleri.
Sabaqtyń maqsaty.
Bilimdilik – býyn túrleri týraly teorıalyq bilim berý, býyn jiginiń ózgerýin meńgertý.
Damytýshylyq – býyn túrlerin ajyrata bilýge, oılaý, este saqtaý qabiletin damytý, iskerlik pen daǵdyny qalyptastyrý.
Tárbıelik – alǵan bilimderin ómirde paıdalanýǵa, bilimdilikke, eńbeksúıgishtikke baýlı otyryp, bilim alýǵa qushtarlyqtaryn oıatý.
Sabaqtyń túri: aralas sabaq.
Sabaqtyń ádisi: suraq - jaýap, oıyn, taldaý, jattyǵýlarmen jumys.
Kórnekiligi: oqýlyq, qıma qaǵazdar.
Sabaqtyń barysy.
İ. Uıymdastyrý kezeńi.
Oqýshylardy túgendep, sabaqqa daıarlyǵyn tekserý.
İİ. Úı tapsyrmasyn tekserý.
301 – jattyǵý.
mátindegi 2 býynnan turatyn sózderdi kóshirip jazý:
mi – ne, ı – ne, shan – shar, o – ryn, qa – lyń, jurt – tyń, ki – rip, ke – lip, Mu – hań, túr – li, tol – ǵan, ǵa – na, kú – lip, ún – siz, tur – dy, a – lyp, ke – ıin, ket – ti, shir – kin, der – siń, de – gen, á – ýen, ǵa – jap, jaq – tan, te – ńiz, mu – hıt, shet – siz, shek – siz, jat – qan, dú – nıe, kún – de, es – tip, sóı – lep, júr – gen, qa – zaq, bó – ten, ús – ti, she – shen, bil – gen.
adamnyń sheber, sheshen sóıleýi úshin onyń boıyna qandaı qasıetter dep oılaısyńdar?
óziń kórip júrgen adamdardyń ishinde kimniń sóz sóıleýi unaıdy? Nesimen unaıdy?

İİİ. Ótken sabaqty bekitý.
Ótken sabaqty «kýbızm» ádisimen bekitemin:
Býyn degenimiz ne?
Daýysty dybystyń bir ózi býyn bola ala ma?
Daýyssyz dybystar jeke turyp ózdiginen býyn quraı ala ma?
Sóz ishindegi býyn sany nege baılanysty bolady?
«Ǵalamshar» sózin býynǵa ból.
3 býynnan quralǵan 3 sóz ata.
IV. Jańa sabaq.
Býyn túrleri týraly túsinik berý.
Býyn jeke daýystydan jáne daýysty men daýyssyz dybystardyń tirkesinen jasalatyn bolǵandyqtan, onyń quramy únemi bir qalypty bolmaıdy. Qazaq tilinde býynnyń 3 túri bar.

Eskertý (tuıyq býynǵa qatysty):
tuıyq býynǵa jalań býyn qosatyn bolsań, onda býyn jigi ózgeredi:
oq + y = oǵy; ep + i = ebi; ek + in = egin, t. b.
V. Jańa sabaqty ıgertý tapsyrmalary.
302 – jattyǵý.
óleńdi oqý, neshe jetim túri aıtylǵanyn aıtý;
árbir sóz neshe býynnan turatynyn anyqtap, olardy býyn túrine ajyratý;
ashyq býyn: tuıyq býyn: biteý býyn: aralas býyn:
dana, ata, bala. el, er. jer, qus, kól, joq, mal, kóz, sóz, dossyz. qonbasa, jetim, kempiri, soqyr, bolsa, tyńdamaǵan, qalsa, japyraqsyz, butaq, oqylmasa, kitap, tyńdaýshysyz, anasyz, qaǵazsyz, qalam, aqylsyz.

Juptyq jumys.
2 nemese 3 oqýshyǵa bir kespe – qaǵaz beriledi.
İshinde sóz turady. Sol sózdi olar:
býynǵa bólý kerek;
soǵan sóz tirkesin quraý kerek;
sóılem quraý kerek.
Qate jibergen oqýshy sol sózge taqtaǵa fonetıkalyq taldaý jasaıdy.
Beriletin sózder: dossyz, bulaq, lashyn, at.
303 – jattyǵý (aýyzsha).
mátinniń taqyrybyn anyqtaý;
mátinnen býyn jigi aýysqan sózderdi tabý;
Ál – Farabı týraly ne bilesińder?
Vİ. Úı tapsyrmasyn berý:
306 - jattyǵý.
Vİİ. Baǵalaý.

You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama