Jaǵymsyz emosıa jáne minez-qulyq
Taqyryby: Jaǵymsyz emosıa jáne minez - qulyq.
Maqsaty: top oqýshylary arasynda ózara jaǵymdy qarym - qatynas ornatý, basqanyń qaıǵysy men qýanyshyna ortaqtasa bilýge, emosıasy men minez - qulqyn meńgere bilýge úıretý.
Ádisteri: toptyq pikirtalas, oıyndar, medıatıvtik tehnıkalar.
Mindetteri:
5. Stresske qarsylyqty kúsheıtý;
6. Ózin senimdi seziný daǵdysyn qalyptastyrý;
7. Emosıonaldy - erik sferasyn damytý;
8. İshki kúshterge negizdelgen ózdik baqylaý daǵdysyn kúsheıtý;
Quraldar: ártúrli beıneleý quraldary, A4 aq qaǵazy, test, ádistemeler blanki.
Jospary:
İ. Kirispe. «Emosıany qalaı basqarýǵa bolady?».
İİ. Jattyǵýlar oryndaý: 1. «Meniń bet - álpetim»
2. «Meni qaıtala».
3. «Kóńil - kúı testisi».
İİİ. Qorytyndy. Jattyǵý «Óz qundylyqtarym málimdemesi».
Ótý barysy:
İ. Psıholog: «Jaǵymsyz emosıalardy qalaı joıýǵa bolady? Seni túsinetin jáne bólisetin dostar arasynda óz jaǵdaıyńdy jaıyp salý arqyly jaǵymsyz emosıany joıýǵa bolady. Egerde sen jalǵyz bolsań, óz ashýyńdy bir zatty qatty jumarlaý, urý arqyly báseńdetýge bolady. Ashý kúshi ıyq bulshyq etteri men qoldyń joǵarǵy jaǵy, saýsaqtarǵa jınalady. Kez - kelgen dybys shyǵarý arqyly jaǵymsyz kúshtiń bári tamaqqa jınaqtalady.
Eń tolyqqandy jattyǵýdy sporttyń kez - kelgen túrimen aınalysý
arqyly alamyz. Sondyqtan naǵyz sportshylar tek dene ǵana emes, sonymen birge rýhanı densaýlyǵy jaqsy bolady.
Adamǵa tabıǵat ta jaqsy áser etedi. Ormanda serýendeý, ózenniń jyljyp aǵýy nemese kóldiń baısaldy aıdyny, ormandaǵy dybystar men ıister eń qıyn sátterde de rýhanı teńdik pen jumys qabiletin oıata alady.
Yrǵaqty kezektesip tynys alamyz. Qatarynan 3 - 4 ret qysqa dem shyǵaramyz, sosyn dál sondaı qysqa dem alamyz. Osynyń arqasynda tereń dem alǵanda mıǵa baratyn ımpúlstar báseńdeıdi, al bul stresstik jaǵdaıda óte mańyzdy.
Tabıǵat mıymyzǵa psıhıkalyq aýyrlyqtardan qorǵanýdyń keremet quralyn bergen, olar kúlki men jylaý. Kúlki júıke júıesiniń qorǵanyshynyń ózdik túri bolyp tabylady. Onyń múmkindigi qysqa dem shyǵarý serıalarynyń múmkindigimen para - par. Al bul qaýipti ımpúls aǵyndaryna bóget bolady. Endi, emosıalyq kúshti túsirýge arnalǵan birneshe jattyǵýlar oryndaımyz. Bul jattyǵýda jylaý men kúlkiniń emdik qasıetteri birikken. 1. Saýsaqtarymyzdy jumyldyryqqa jınaımyz, basbarmaǵymyz ishke búgilgen bolý kerek. Demimizdi jaı syrtqa shyǵaryp, asyqpaı jumyldyryǵymyzdy kúshpen qysamyz. Sosyn jaımen jumyldyryǵymyzdy bosata otyryp, dem alamyz. Endi bul jattyǵýdyń tıimdiligin eseleý úshin kózimizdi jumyp jasaımyz.
2. Eki grek jańǵaǵyn alyp, alaqanymyzdyń árqaısysynda aınaldyryp, sheńber qozǵalysyn jasaımyz.
3. Eń kishi saýsaǵymyzdyń basyna jaı massaj jasaımyz.
4. Alaqannyń bir shetine jańǵaqty qoıyp, ekinshi qolymyzdyń alaqanymen qysyp, aınaldyryp, 3 mınýt jattyǵý jasańyz.»
İİ. Jattyǵý: «Meniń bet - álpetim».
Maqsaty: óz sezimderi týraly oılanyp, basqalarmen bólisýge úıretý.
Qural: sýretter blankisi jáne markerler.
Psıholog: «Qazir men adam beti beınelengen qaǵazdar úılestiremin. Nusqaýǵa oraı sýretti tolyqtyryńyz. (Tórt blankide emosıalar beınelengen: 1. Men baqyttymyn. 2. Maǵan kóńildi. 3. Men ashýlymyn. 4. Maǵan qorqynyshty). Endi sizde ne shyqqany jóninde áńgimeleımiz.
Taldaý:
Mundaı bet - álpet sende qaı ýaqytta bolady?
Seniń kóńil - kúıińniń joqtyǵyn aınaladaǵylar qalaı biledi?
Sen óz qaıǵylaryńdy qalaı kóterer ediń?
Óz sezimderińdi qorshaǵan ortaǵa kórsetesiń be, álde ishke ustaısyń ba?».
Jattyǵý oryndaý: «Meni qaıtala».
Maqsaty: qıynshylyqtardy umytyp, toptyq jumysqa tolyqtaı «osy jerde jáne qazir» jaǵdaıatynda kirisý.
Psıholog: «Jarty sheńber quryp otyramyz. Qazir ár qatysýshy bir-birden ortaǵa shyǵyp, synyptastaryna betpe-bet qarap, kez - kelgen tásilderdi qoldanyp, aldaǵy synyptastarynyń sálemdemesin qaıtalamaı amandasý kerek. Biz bárimiz esimin hormen aıtyp, ár sálemdemeni qaıtalaımyz.
Taldaý:
Siz qandaı sezimdesiz?
Qandaı sálemdeme erekshe unady jáne nege?»
Test oryndaý. «Kóńil - kúıdi anyqtaý».
Maqsaty: ártúrli jaǵymsyz qylyqtarǵa beıimdiligin anyqtaý.
Psıholog: «Tómendegi reaksıalar saǵan qanshalyqty sáıkes keletinin baǵala. Jaýap blankisinde qandaı suraqtarǵa «ıá» dep jaýap berseń, suraq nómirin qorsha. Qorshalǵan suraqtardy 1 upaı dep baǵalap, bir - birine qos.
1. Men ashýlanǵan kezde bireýdi urýym múmkin.
2. Keıde qatty ashýlanǵan kezde kez - kelgen zatty laqtyryp jiberemin.
3. Men tez ashýlanamyn, biraq tez basylam.
4. Menen jaqsylap suraǵansha ótinishti oryndamaımyn.
5. Maǵan taǵdyr ádiletsiz bolyp kórinedi.
6. Artymnan adamdarmen týraly ne aıtatynyn bilemin.
7. Egerde adamdar menimen kelispese, bástespesem tura almaımyn.
8. Egerde men bireýdi aldasam, óte qynjylamyn.
9. Men adamdy ura alatyn sıaqty bolyp kórinemin.
10. Ashýlanǵan kezde esikti tars uramyn.
11. Keıde adamdar jaı qasymda otyrsa da, titirkendiredi.
12. Egerde maǵan qandaı da bir ereje unamasa, ony buzǵym keledi.
13. Keıde meni kórsetpesem de qyzǵanysh sezimi bıleıdi.
14. Meniń oıymsha kóptegen adamdar meni unatpaıdy.
15. Adamdar meniń quqymdy syılaýyn talap etemin.
16. Keıde meniń oıyma ózim uıalatyndaı oılar keledi.
17. Meni tóbelesýge deıin aparatyn adamdardy bilemin.
18. Men keıde ashýymdy ústeldi urý arqyly bildiremin.
19. Keıde men úrilgen shar sekildi jarylamyn.
20. Egerde bireý meni basqarǵysy kelse, qarsy shyǵamyn.
21. Meniń jek kóretin adamdarym bar.
22. Birshama adamdar meni kóre almaıdy.
23. Ashýlanǵan kezde ursyp tastaımyn.
24. Jumys jasamaý úshin alýan túrli syltaý tabatyn adamdar ózderin kináli seziný kerek.
25. Egerde meni bireý renjitetin bolsa, men sybaǵasyn beremin.
26. Keıde men qolyma túsken zattyń byt-shytyn shyǵaramyn.
27. Maǵan unamaıtyn adamdarǵa dóreki sóıleı alamyn.
28. Meni bálsinip sóılesetin bolsa, esh nárse istegim kelmeıdi.
29. Men adamdarǵa nashar qatynasymdy jasyrýǵa tyrysamyn.
30. Keıde meniń syrtymnan kúletin sıaqty bolyp kórinedi.
31. Kimde - kim meniń jynyma tıetin bolsa, ol týraly ne oılaıtynymdy betine aıtyp salamyn.
32. Men ata - anama az kómektesetinim úshin qynjylamyn.
33. Egerde meni birinshi bolyp bireý ursa, men de dál solaı jaýap beremin.
34. Urys - keriste men jıi daýys kóteremin.
35. Men usaq-túıekke ashýlanamyn.
36. Kimde - kim ózin basshy retinde beınelese, sol kisini ornyna qoıýǵa tyrysamyn.
37. Men alyp jatqan madaqtaýlar men elenýlerden góri álde qaıda kóp laıyqtymyn.
38. Maǵan qastandyq jasaǵysy keletin jaýlarym bar.
39. Men qorqyta alamyn, biraq oryndatýǵa májbúrlemeımin.
40. Men sońynan ókinetin kóp áreketter jasaımyn.
Jaýap blankisi:
1. Fızıologıalyq agresıa 1, 9, 17, 25, 33
2. Janama agresıa 2, 10, 18, 26, 34
3. Ashýlaný 3, 11, 19, 27, 35
4. Negatıvtik 4, 12, 20, 28, 36
5. Renjigishtik 5, 13, 21, 29, 37
6. Kúmánshildik 6, 14, 22, 30, 38
7. Sózdik agresıa 7, 15, 23, 31, 39
8. Kiná sezimi 8, 16, 24, 32, 40
Fızıologıalyq agresıa – qarapaıym agresıa túrine beıimdilik. Saǵan týyndaǵan suraqtardy kúsh arqyly sheshý tán. Múmkin seniń ómir súrý daǵdyń, ne jeke erekshelikteriń ózara qatynas jasaýdyń tıimdi tásilderin qoldanýǵa kedergi keltiretin shyǵar. Jaýap agresıasyn shaqyrýǵa táýekel etesiń.
Janama agresıa – árıne ústeldi urǵan serigińniń basnan urǵannan jaqsy. Degenmen muny ádetke aınaldyrýdyń qajeti joq. Jıhaz ben ydys - aıaqty aıa. Sebebi bul tikeleı shyǵyn. Sonymen qatar jaraqat alýyń da múmkin.
Titirkený - jasyryn ne ishteı titirkený birden basqa adammen qarym - qatynasty buzýǵa ákelmeıdi, biraq syrtqa jarylyp shyqqansha kúkirt qyshqyly sıaqty ishteı jeıdi. Syrtqa shyqqanda fızıologıalyq jáne janama agresıadaı bolady.
Negatıvızm – jasóspirimge tán, óshtesý seziminen týatyn maǵynasyz, tipti buzýǵa ákeletin reaksıa. «Bas jaryp, qol shyǵaratyn…» mátelindegi áreket.
Renjigishtik – basqa adamdar sózinen jáne áreketinen keleke, mensinbeý, jaratpaýshylyqty kórýge beıimdilik. Mundaı adamdar óz ómirin ózi ýlaıdy.
Kúmánshildik – basqa adamdardyń sózi men isinen ózine baǵyttalǵan jasyryn aram nıet kórý. Egerde bul shekten shyǵatyn bolsa, densaýlyqqa keri áser etedi.
Sózdik agresıa – aıtylǵan sóz atylǵan oqpen bir. Sondyqtan ańdamaı sóılegen aýyrmaı óletinin oılaý kerek.
Kiná sezimi – seni eshkimdi urmaǵanyń, eshteńe syndyrmaǵanyń, eshkimge qatty sóz aıtpaǵanyń úshin quttyqtaımyz. Sende yńǵaısyzdyq sezimi, ózińdi kináli seziný qaıdan paıda boldy?
Egerde sen ózińdi óziń ustaı alatyn bolsań, basqara da alasyń. Emosıany bastyqtyrý jabaıy jylqyny qolǵa úıretýmen teń ekenin umytpaýymyz kerek. Onyń tizginin ne jiberýge, ne tizgindeýge bolmaıdy. Ekeýi de mindetti túrde sátsizdikke aparady. Jabaıy jylqyny úıretý úshin qansha shydamdylyq qajet ekenin umytpaýymyz kerek.
İİİ. Jattyǵý oryndaý: «Óz qundylyqtarym málimdemesi».
Maqsaty: ózindik baǵalaýdy kóterý, óz kúshin tekserý múmkindigi.
Psıholog: «Qazir men senderge «óz qundylyqtarymnyń málimdemesin» oqımyn. Bul árkimniń ózine arnalǵan ánurany ispettes. Barlyǵymyz daýystap birge oqımyz:
Men - bul men. Búkil álemde dál Mendeı eshkim joq. Barlyq meniń jeńisterim men jeńilisterim meniki. Barlyq meniń qıaldarym, armandarym, barlyq meniń úmitterim men qorqynyshtarym meniki. Sondyqtan men óz - ózimmen óte jaqyn tanysa alamyn. Men óz-ózimdi jaqsy kóre alamyn jáne dostasa alamyn. Sonymen birge Men mendegi barlyq qasıetterdi meniń qyzyǵýshylyǵymdy oıatýǵa jumyldyra alamyn.
Men kóremin, estımin, sezinemin oılaımyn, sóıleımin jáne áreket ete alamyn. Basqa adamdarǵa jaqyn bolý úshin jáne aınalamdaǵy zattar men adamdar álemine mán men tártip engizý úshin Mende bári bar.
Men tek ózime tıesilimin, sondyqtan Men ózimdi ózim jasaı alamyn.
Men – bul Men. Men keremetpin».
Taldaý:
Ózińizdi qalaı sezinýdesiz?
Toppen ózińniń kóńil - kúıińdi jáne rýhanı jan - dúnıeń týraly bólis.
Bul jattyǵýdan ne aldyńyz?
Qorytyndy: Qara jorǵa bıi.
Maqsaty: top oqýshylary arasynda ózara jaǵymdy qarym - qatynas ornatý, basqanyń qaıǵysy men qýanyshyna ortaqtasa bilýge, emosıasy men minez - qulqyn meńgere bilýge úıretý.
Ádisteri: toptyq pikirtalas, oıyndar, medıatıvtik tehnıkalar.
Mindetteri:
5. Stresske qarsylyqty kúsheıtý;
6. Ózin senimdi seziný daǵdysyn qalyptastyrý;
7. Emosıonaldy - erik sferasyn damytý;
8. İshki kúshterge negizdelgen ózdik baqylaý daǵdysyn kúsheıtý;
Quraldar: ártúrli beıneleý quraldary, A4 aq qaǵazy, test, ádistemeler blanki.
Jospary:
İ. Kirispe. «Emosıany qalaı basqarýǵa bolady?».
İİ. Jattyǵýlar oryndaý: 1. «Meniń bet - álpetim»
2. «Meni qaıtala».
3. «Kóńil - kúı testisi».
İİİ. Qorytyndy. Jattyǵý «Óz qundylyqtarym málimdemesi».
Ótý barysy:
İ. Psıholog: «Jaǵymsyz emosıalardy qalaı joıýǵa bolady? Seni túsinetin jáne bólisetin dostar arasynda óz jaǵdaıyńdy jaıyp salý arqyly jaǵymsyz emosıany joıýǵa bolady. Egerde sen jalǵyz bolsań, óz ashýyńdy bir zatty qatty jumarlaý, urý arqyly báseńdetýge bolady. Ashý kúshi ıyq bulshyq etteri men qoldyń joǵarǵy jaǵy, saýsaqtarǵa jınalady. Kez - kelgen dybys shyǵarý arqyly jaǵymsyz kúshtiń bári tamaqqa jınaqtalady.
Eń tolyqqandy jattyǵýdy sporttyń kez - kelgen túrimen aınalysý
arqyly alamyz. Sondyqtan naǵyz sportshylar tek dene ǵana emes, sonymen birge rýhanı densaýlyǵy jaqsy bolady.
Adamǵa tabıǵat ta jaqsy áser etedi. Ormanda serýendeý, ózenniń jyljyp aǵýy nemese kóldiń baısaldy aıdyny, ormandaǵy dybystar men ıister eń qıyn sátterde de rýhanı teńdik pen jumys qabiletin oıata alady.
Yrǵaqty kezektesip tynys alamyz. Qatarynan 3 - 4 ret qysqa dem shyǵaramyz, sosyn dál sondaı qysqa dem alamyz. Osynyń arqasynda tereń dem alǵanda mıǵa baratyn ımpúlstar báseńdeıdi, al bul stresstik jaǵdaıda óte mańyzdy.
Tabıǵat mıymyzǵa psıhıkalyq aýyrlyqtardan qorǵanýdyń keremet quralyn bergen, olar kúlki men jylaý. Kúlki júıke júıesiniń qorǵanyshynyń ózdik túri bolyp tabylady. Onyń múmkindigi qysqa dem shyǵarý serıalarynyń múmkindigimen para - par. Al bul qaýipti ımpúls aǵyndaryna bóget bolady. Endi, emosıalyq kúshti túsirýge arnalǵan birneshe jattyǵýlar oryndaımyz. Bul jattyǵýda jylaý men kúlkiniń emdik qasıetteri birikken. 1. Saýsaqtarymyzdy jumyldyryqqa jınaımyz, basbarmaǵymyz ishke búgilgen bolý kerek. Demimizdi jaı syrtqa shyǵaryp, asyqpaı jumyldyryǵymyzdy kúshpen qysamyz. Sosyn jaımen jumyldyryǵymyzdy bosata otyryp, dem alamyz. Endi bul jattyǵýdyń tıimdiligin eseleý úshin kózimizdi jumyp jasaımyz.
2. Eki grek jańǵaǵyn alyp, alaqanymyzdyń árqaısysynda aınaldyryp, sheńber qozǵalysyn jasaımyz.
3. Eń kishi saýsaǵymyzdyń basyna jaı massaj jasaımyz.
4. Alaqannyń bir shetine jańǵaqty qoıyp, ekinshi qolymyzdyń alaqanymen qysyp, aınaldyryp, 3 mınýt jattyǵý jasańyz.»
İİ. Jattyǵý: «Meniń bet - álpetim».
Maqsaty: óz sezimderi týraly oılanyp, basqalarmen bólisýge úıretý.
Qural: sýretter blankisi jáne markerler.
Psıholog: «Qazir men adam beti beınelengen qaǵazdar úılestiremin. Nusqaýǵa oraı sýretti tolyqtyryńyz. (Tórt blankide emosıalar beınelengen: 1. Men baqyttymyn. 2. Maǵan kóńildi. 3. Men ashýlymyn. 4. Maǵan qorqynyshty). Endi sizde ne shyqqany jóninde áńgimeleımiz.
Taldaý:
Mundaı bet - álpet sende qaı ýaqytta bolady?
Seniń kóńil - kúıińniń joqtyǵyn aınaladaǵylar qalaı biledi?
Sen óz qaıǵylaryńdy qalaı kóterer ediń?
Óz sezimderińdi qorshaǵan ortaǵa kórsetesiń be, álde ishke ustaısyń ba?».
Jattyǵý oryndaý: «Meni qaıtala».
Maqsaty: qıynshylyqtardy umytyp, toptyq jumysqa tolyqtaı «osy jerde jáne qazir» jaǵdaıatynda kirisý.
Psıholog: «Jarty sheńber quryp otyramyz. Qazir ár qatysýshy bir-birden ortaǵa shyǵyp, synyptastaryna betpe-bet qarap, kez - kelgen tásilderdi qoldanyp, aldaǵy synyptastarynyń sálemdemesin qaıtalamaı amandasý kerek. Biz bárimiz esimin hormen aıtyp, ár sálemdemeni qaıtalaımyz.
Taldaý:
Siz qandaı sezimdesiz?
Qandaı sálemdeme erekshe unady jáne nege?»
Test oryndaý. «Kóńil - kúıdi anyqtaý».
Maqsaty: ártúrli jaǵymsyz qylyqtarǵa beıimdiligin anyqtaý.
Psıholog: «Tómendegi reaksıalar saǵan qanshalyqty sáıkes keletinin baǵala. Jaýap blankisinde qandaı suraqtarǵa «ıá» dep jaýap berseń, suraq nómirin qorsha. Qorshalǵan suraqtardy 1 upaı dep baǵalap, bir - birine qos.
1. Men ashýlanǵan kezde bireýdi urýym múmkin.
2. Keıde qatty ashýlanǵan kezde kez - kelgen zatty laqtyryp jiberemin.
3. Men tez ashýlanamyn, biraq tez basylam.
4. Menen jaqsylap suraǵansha ótinishti oryndamaımyn.
5. Maǵan taǵdyr ádiletsiz bolyp kórinedi.
6. Artymnan adamdarmen týraly ne aıtatynyn bilemin.
7. Egerde adamdar menimen kelispese, bástespesem tura almaımyn.
8. Egerde men bireýdi aldasam, óte qynjylamyn.
9. Men adamdy ura alatyn sıaqty bolyp kórinemin.
10. Ashýlanǵan kezde esikti tars uramyn.
11. Keıde adamdar jaı qasymda otyrsa da, titirkendiredi.
12. Egerde maǵan qandaı da bir ereje unamasa, ony buzǵym keledi.
13. Keıde meni kórsetpesem de qyzǵanysh sezimi bıleıdi.
14. Meniń oıymsha kóptegen adamdar meni unatpaıdy.
15. Adamdar meniń quqymdy syılaýyn talap etemin.
16. Keıde meniń oıyma ózim uıalatyndaı oılar keledi.
17. Meni tóbelesýge deıin aparatyn adamdardy bilemin.
18. Men keıde ashýymdy ústeldi urý arqyly bildiremin.
19. Keıde men úrilgen shar sekildi jarylamyn.
20. Egerde bireý meni basqarǵysy kelse, qarsy shyǵamyn.
21. Meniń jek kóretin adamdarym bar.
22. Birshama adamdar meni kóre almaıdy.
23. Ashýlanǵan kezde ursyp tastaımyn.
24. Jumys jasamaý úshin alýan túrli syltaý tabatyn adamdar ózderin kináli seziný kerek.
25. Egerde meni bireý renjitetin bolsa, men sybaǵasyn beremin.
26. Keıde men qolyma túsken zattyń byt-shytyn shyǵaramyn.
27. Maǵan unamaıtyn adamdarǵa dóreki sóıleı alamyn.
28. Meni bálsinip sóılesetin bolsa, esh nárse istegim kelmeıdi.
29. Men adamdarǵa nashar qatynasymdy jasyrýǵa tyrysamyn.
30. Keıde meniń syrtymnan kúletin sıaqty bolyp kórinedi.
31. Kimde - kim meniń jynyma tıetin bolsa, ol týraly ne oılaıtynymdy betine aıtyp salamyn.
32. Men ata - anama az kómektesetinim úshin qynjylamyn.
33. Egerde meni birinshi bolyp bireý ursa, men de dál solaı jaýap beremin.
34. Urys - keriste men jıi daýys kóteremin.
35. Men usaq-túıekke ashýlanamyn.
36. Kimde - kim ózin basshy retinde beınelese, sol kisini ornyna qoıýǵa tyrysamyn.
37. Men alyp jatqan madaqtaýlar men elenýlerden góri álde qaıda kóp laıyqtymyn.
38. Maǵan qastandyq jasaǵysy keletin jaýlarym bar.
39. Men qorqyta alamyn, biraq oryndatýǵa májbúrlemeımin.
40. Men sońynan ókinetin kóp áreketter jasaımyn.
Jaýap blankisi:
1. Fızıologıalyq agresıa 1, 9, 17, 25, 33
2. Janama agresıa 2, 10, 18, 26, 34
3. Ashýlaný 3, 11, 19, 27, 35
4. Negatıvtik 4, 12, 20, 28, 36
5. Renjigishtik 5, 13, 21, 29, 37
6. Kúmánshildik 6, 14, 22, 30, 38
7. Sózdik agresıa 7, 15, 23, 31, 39
8. Kiná sezimi 8, 16, 24, 32, 40
Fızıologıalyq agresıa – qarapaıym agresıa túrine beıimdilik. Saǵan týyndaǵan suraqtardy kúsh arqyly sheshý tán. Múmkin seniń ómir súrý daǵdyń, ne jeke erekshelikteriń ózara qatynas jasaýdyń tıimdi tásilderin qoldanýǵa kedergi keltiretin shyǵar. Jaýap agresıasyn shaqyrýǵa táýekel etesiń.
Janama agresıa – árıne ústeldi urǵan serigińniń basnan urǵannan jaqsy. Degenmen muny ádetke aınaldyrýdyń qajeti joq. Jıhaz ben ydys - aıaqty aıa. Sebebi bul tikeleı shyǵyn. Sonymen qatar jaraqat alýyń da múmkin.
Titirkený - jasyryn ne ishteı titirkený birden basqa adammen qarym - qatynasty buzýǵa ákelmeıdi, biraq syrtqa jarylyp shyqqansha kúkirt qyshqyly sıaqty ishteı jeıdi. Syrtqa shyqqanda fızıologıalyq jáne janama agresıadaı bolady.
Negatıvızm – jasóspirimge tán, óshtesý seziminen týatyn maǵynasyz, tipti buzýǵa ákeletin reaksıa. «Bas jaryp, qol shyǵaratyn…» mátelindegi áreket.
Renjigishtik – basqa adamdar sózinen jáne áreketinen keleke, mensinbeý, jaratpaýshylyqty kórýge beıimdilik. Mundaı adamdar óz ómirin ózi ýlaıdy.
Kúmánshildik – basqa adamdardyń sózi men isinen ózine baǵyttalǵan jasyryn aram nıet kórý. Egerde bul shekten shyǵatyn bolsa, densaýlyqqa keri áser etedi.
Sózdik agresıa – aıtylǵan sóz atylǵan oqpen bir. Sondyqtan ańdamaı sóılegen aýyrmaı óletinin oılaý kerek.
Kiná sezimi – seni eshkimdi urmaǵanyń, eshteńe syndyrmaǵanyń, eshkimge qatty sóz aıtpaǵanyń úshin quttyqtaımyz. Sende yńǵaısyzdyq sezimi, ózińdi kináli seziný qaıdan paıda boldy?
Egerde sen ózińdi óziń ustaı alatyn bolsań, basqara da alasyń. Emosıany bastyqtyrý jabaıy jylqyny qolǵa úıretýmen teń ekenin umytpaýymyz kerek. Onyń tizginin ne jiberýge, ne tizgindeýge bolmaıdy. Ekeýi de mindetti túrde sátsizdikke aparady. Jabaıy jylqyny úıretý úshin qansha shydamdylyq qajet ekenin umytpaýymyz kerek.
İİİ. Jattyǵý oryndaý: «Óz qundylyqtarym málimdemesi».
Maqsaty: ózindik baǵalaýdy kóterý, óz kúshin tekserý múmkindigi.
Psıholog: «Qazir men senderge «óz qundylyqtarymnyń málimdemesin» oqımyn. Bul árkimniń ózine arnalǵan ánurany ispettes. Barlyǵymyz daýystap birge oqımyz:
Men - bul men. Búkil álemde dál Mendeı eshkim joq. Barlyq meniń jeńisterim men jeńilisterim meniki. Barlyq meniń qıaldarym, armandarym, barlyq meniń úmitterim men qorqynyshtarym meniki. Sondyqtan men óz - ózimmen óte jaqyn tanysa alamyn. Men óz-ózimdi jaqsy kóre alamyn jáne dostasa alamyn. Sonymen birge Men mendegi barlyq qasıetterdi meniń qyzyǵýshylyǵymdy oıatýǵa jumyldyra alamyn.
Men kóremin, estımin, sezinemin oılaımyn, sóıleımin jáne áreket ete alamyn. Basqa adamdarǵa jaqyn bolý úshin jáne aınalamdaǵy zattar men adamdar álemine mán men tártip engizý úshin Mende bári bar.
Men tek ózime tıesilimin, sondyqtan Men ózimdi ózim jasaı alamyn.
Men – bul Men. Men keremetpin».
Taldaý:
Ózińizdi qalaı sezinýdesiz?
Toppen ózińniń kóńil - kúıińdi jáne rýhanı jan - dúnıeń týraly bólis.
Bul jattyǵýdan ne aldyńyz?
Qorytyndy: Qara jorǵa bıi.
You Might Also Like
-
Sabaqtyń taqyryby: Saparǵalı Begalın «Bala Shoqan» áńgimesi.
