Dostyq
Taqyryby: Dostyq
Maqsaty: Oqýshylardyń arasynda jaǵymdy qarym - qatynas ornatý, bir - birin syılaýǵa, adal dos bolýǵa jáne qorshaǵan ortamen dos bolýǵa úıretý, kommýnıkatıvtik óristi damytý.
Mindeti: 1. Adam qarym – qatynasyndaǵy dostyq uǵymy týraly túsinik
berý;
2. Oqýshylardyń arasynda dostyq sezimderin damytýǵa yqpal
etý.
3. Oqýshylardy syılastyqqa, ádeptilikke, shynaıylyqqa,
adaldyqqa tárbıeleý.
BARYSY:
İ. Sálemdesý.
Oqýshylar hormen: Úlkenge de «Siz»,
Kishige de «Siz».
Bar adamǵa qurmetpen,
Bas ıemiz biz.
İİ. Shattyq sheńberi.
- Balalar, bárimiz shattyq sheńberine jınalaıyq. Endi bir - birimizge búgingi kúnimizdiń tamasha ótýine arnap jaqsy tilekter aıtaıyq. (Oqýshylar «Dosymmen birge» oıyny arqyly bir - birine búgingi kúnniń kóńildi ótýine arnaǵan tilekterin aıtady.)
Trenıń erejelerimen tanystyrý.
1. Bir - birin syılaý.
2. Uzaq ýaqyt sóılemeý.
3. Kóńildi bolý.
Tanysý trenıńi.
Óz esimińizge syn esim qosyp tanysaıyq.
Ádepti - Ámına
Úlpildegen - Temirlan
Jaǵymdy – Sabına
Meıirimdi – Ýarysjan
Nurdaı – Erkejan
Oqymysty - Doshan
Yntaly – Eldos
Ajarly – Rasýl
Jaıdarly - Aıdyn
Aıbatty Asanaly
Jaqsy – Mádı
Ǵajaıyp – Tımýr
Nurly – Raıymbek
İİİ. Kel, oılanaıyq, pikirleseıik.
1 Endi, balalar, myna óleńdi tyńdap kórelik.
Dos kóp edi júretin syr aqtaryp,
Jandarynan turatyn shýaq tamyp.
Dombyramnyń úni de estiledi,
Dostarymnyń syrlary sıaqtanyp.
Shyn dostyqtyń ottary jalyndaıdy,
Dos qamaldar eshqashan alynbaıdy.
Dos kóńilder esepke baǵynbaıdy,
Dos júrekter ósekke baǵynbaıdy.
1. Dostyq degendi qalaı túsinesińder?
2. Shyn dosty qalaı bilýge bolady?
3. «Dosy kópti jaý almaıdy» degen sózdi túsindirińder?
4. Dostary kóp bolý úshin adam qandaı bolýy qajet?
IV. Mátinmen jumys. Eki dos (El aýzynan)
Ertede el arasynda jaýgershilik jıi bolatyn kezde qazaqtyń eki jaýyngeri tós qaǵysyp dos bolady.
Birde áskerler bir ózenniń boıynda qos tigip damyldapty. Tutqıyldan jaýdyń qalyń qoly shabýyl jasapty. Maldy aıdap, múlikterin tıep ketipti. Qolǵa túsken azamattardy aıdap áketipti. Álgi eki dostyń bireýi jaý qolyna túsedi. Dosynyń qolǵa túsip qalǵanyn estigen ekinshi batyr kúzdiń qara sýyǵyn elemesten ózendi maltyp ótip, jaý jatqan jaǵaǵa keledi. Antalaǵan jaý áskerleri ony tarpa bas salady. Jaýynger ózin qolbasyna aparýyn ótinedi. Alyp kelgen soń ol jaýdyń qolbasyna:
- Men qoldaryńa túsken bir jaýyngerge qun tólep, satyp alýǵa keldim. Meniń oǵan aıyrbastap berer malym - múlkim joq. Bir - aq nárse beremin. Ol - ózimniń ómirim. Dosymdy bosatyńdar, ol úshin meniń ómirimdi alyńdar, - deıdi.
Qolbasy oılanyp otyryp, ony synamaq bolady da:
2 Jaraıdy, men seni qyrshynyńnan qımaı - aq qoıaıyn. Maǵan sol ómirińniń bir bólshegin ǵana berseń bolady, - deıdi.
3 Ol ne? – deıdi dosyn qutqarýǵa asyqqan jigit.
4 Maǵan seniń kózderiń kerek? – deıdi qolbasy, - eki kózińdi oıyp alamyn.
5 Ol da bolsyn, kózimdi al da, dosymdy tezirek bosat, - deıdi.
Jigit bul synnan súrinbeı ótedi.
Álgi jaýynger tutqynnan bosaǵan dosynyń ıyǵyna qolyn salyp, zaǵıp kúıi qýanyp, kúlimdep kele jatady.
Muny kórgen jaýdyń qolbasy: «Mynadaı erleri bar halyqty tutqıyldan kelip, qapyda bas salǵan jaǵdaıda bolmasa, betpe-bet urysta jeńý qıynǵa soǵady.» dep túıedi. Sóıtip óz áskerlerine sheginýge buıryq beripti.
1. Eki jaýynger qalaı dos bolypty?
2. Qazaq jaýyngeri dosyn tutqynnan qutqarý úshin ne dedi?
3. Qosbasy ony qalaı synamaq boldy?
4. Qolbasynyń óz áskerlerin alyp ketýine ne sebep boldy?
5. Bular qalaı dostasty?
V. «Dostyq. Birlik.» úıin salý.
6 Balalar, bizdiń adal dostarymyz álde de kóp bolý úshin, úlken úı salýymyz kerek. Sol úlken úıdi bárimiz birge salyp kóreıik.
Maqal - mátelder
1. Dosy joqpen syrlas,
Dosy kóppen syılas.
2. Dosyń myń bolsa da – az,
Dushpanyń bireý bolsa da – kóp.
3. Dosyńmenen dos bolǵanǵa shattan
Dushpanyńmen dos bolǵannan saqtan.
4. Aqylsyz dostan, aqyldy dushpan artyq.
5. Dos basqa qaraıdy,
Dushpan aıaqqa qaraıdy.
VI. Tynyshtyq sáti.
7 Balalar, oryndaryńyzǵa emin - erkin jaıǵasa otyryńyzdar. Endi kózimizdi jumyp, árkim óziniń dosy, onyń jalqy qasıetteri týraly oılaımyz. (2 - 3 sekýnd)
8 Balalar, dostarymyzdy oılap bolsaq, kózimizdi ashaıyq. Paraqqa aty - jónimizdi jazyp, oılaǵan dosymyzdyń esimin jazaıyq.
VII. Dáıek sóz.
9 Endi balalar, búgingi taqyrybymyzǵa saı myna dáıek sózdi jattap, dápterimizge jazyp alaıyq. «Shyn dos – taýsylmas qazyna»
VIII. Sosıometrıa ádisi.
Maqsaty: Balalar ujymdaǵy ózara qarym - qatynasty anyqtaý, alynǵan málimetterdi oqý - tárbıe jumystarynda qoldaný, top ishinde psıhologıalyq qolaıly jaǵdaı ornatý.
Nusqaý: Balalar, sizderge qazir suraqtar qoıylady. Sol suraqqa osy óz klastastaryńnan úsh adam esimderin jazasyńdar.
1. Kimmen dos bolǵyń keledi?
2. Partada kimmen birge otyrǵyń keledi?
3. Merekelerde kimge syılyq bergiń keledi?
IX. Júrekten - júrekke jyly lebiz bildirý.
10 Balalar shattyq sheńberine kele qoıyńyzdar. Endi qasymyzdaǵy adamǵa júregimizdegi jaqsy jyly lebizdi bildireıik. Muǵalimderge júrekke jyly sózder jazyp berý.
X. Qorytyndy.
1. «Qorshaǵan ortamen qarym - qatynas» testi
11 Adamdar tek qana bir - birimen dos bolyp qana qoımaıdy, qorshaǵan ortamen de dos bolady eken.
№ Qorshaǵan orta Suraqtar
Dostar - men Tabıǵat - pen Qustar - men Kitap - pen Janýar - larmen Kóshe - men
1 Siz kimmen dossyz?
2. Ómirsheńdik erejesi.
Ár adamnyń erejesi - óz júrek qalaýymen júrý jáne batyl áreket jasaý. Sol sıaqty ıyǵyńdy tiktep, jarqyn kóńilmen ishteı tabysqa jetýge talaptanyp, ómirsheńdik erejelerin aıtaıyq.
1. Jiger degen – Men
2. Kúsh degen – Men
3. Mahabbat degen – Men
4. Keshirim degen – Men
5. Qudiret degen – Men
6. Jasóspirimdik degen – Men
7. Jastyq shaq degen – Men
8. Densaýlyq degen – Men
9. Adaldyq degen – Men
10. Jarqyndylyq degen – Men
11. Bar ǵajaıyp degen – Men
Hormen: Bári maǵan baılanysty,
Bári meniń qolymda.
3. «Rızamyz» ánin aıtý
Rızamyz búginge biz,
Rızamyz búginge biz.
Rızamyz búginge biz,
Rızamyz qazirge.
Rızamyz 3 búginge biz,
Rızamyz 3 qazirge.
4. Úıge tapsyrma.
«Júrekten shyqqan» degen kúndelik arnaý. Kúndelikti kimnen jaqsy sóz esittiń, kimge jaqsy sóz aıttyń, sol jaqsy jyly sózderdi jazyp júrý.
Sabaqqa qatysqan oqýshylar, muǵalimder, ata - analar búgingi sabaqtan alǵan áserlerin jazyp kúnge jabystyrady.
Maqsaty: Oqýshylardyń arasynda jaǵymdy qarym - qatynas ornatý, bir - birin syılaýǵa, adal dos bolýǵa jáne qorshaǵan ortamen dos bolýǵa úıretý, kommýnıkatıvtik óristi damytý.
Mindeti: 1. Adam qarym – qatynasyndaǵy dostyq uǵymy týraly túsinik
berý;
2. Oqýshylardyń arasynda dostyq sezimderin damytýǵa yqpal
etý.
3. Oqýshylardy syılastyqqa, ádeptilikke, shynaıylyqqa,
adaldyqqa tárbıeleý.
BARYSY:
İ. Sálemdesý.
Oqýshylar hormen: Úlkenge de «Siz»,
Kishige de «Siz».
Bar adamǵa qurmetpen,
Bas ıemiz biz.
İİ. Shattyq sheńberi.
- Balalar, bárimiz shattyq sheńberine jınalaıyq. Endi bir - birimizge búgingi kúnimizdiń tamasha ótýine arnap jaqsy tilekter aıtaıyq. (Oqýshylar «Dosymmen birge» oıyny arqyly bir - birine búgingi kúnniń kóńildi ótýine arnaǵan tilekterin aıtady.)
Trenıń erejelerimen tanystyrý.
1. Bir - birin syılaý.
2. Uzaq ýaqyt sóılemeý.
3. Kóńildi bolý.
Tanysý trenıńi.
Óz esimińizge syn esim qosyp tanysaıyq.
Ádepti - Ámına
Úlpildegen - Temirlan
Jaǵymdy – Sabına
Meıirimdi – Ýarysjan
Nurdaı – Erkejan
Oqymysty - Doshan
Yntaly – Eldos
Ajarly – Rasýl
Jaıdarly - Aıdyn
Aıbatty Asanaly
Jaqsy – Mádı
Ǵajaıyp – Tımýr
Nurly – Raıymbek
İİİ. Kel, oılanaıyq, pikirleseıik.
1 Endi, balalar, myna óleńdi tyńdap kórelik.
Dos kóp edi júretin syr aqtaryp,
Jandarynan turatyn shýaq tamyp.
Dombyramnyń úni de estiledi,
Dostarymnyń syrlary sıaqtanyp.
Shyn dostyqtyń ottary jalyndaıdy,
Dos qamaldar eshqashan alynbaıdy.
Dos kóńilder esepke baǵynbaıdy,
Dos júrekter ósekke baǵynbaıdy.
1. Dostyq degendi qalaı túsinesińder?
2. Shyn dosty qalaı bilýge bolady?
3. «Dosy kópti jaý almaıdy» degen sózdi túsindirińder?
4. Dostary kóp bolý úshin adam qandaı bolýy qajet?
IV. Mátinmen jumys. Eki dos (El aýzynan)
Ertede el arasynda jaýgershilik jıi bolatyn kezde qazaqtyń eki jaýyngeri tós qaǵysyp dos bolady.
Birde áskerler bir ózenniń boıynda qos tigip damyldapty. Tutqıyldan jaýdyń qalyń qoly shabýyl jasapty. Maldy aıdap, múlikterin tıep ketipti. Qolǵa túsken azamattardy aıdap áketipti. Álgi eki dostyń bireýi jaý qolyna túsedi. Dosynyń qolǵa túsip qalǵanyn estigen ekinshi batyr kúzdiń qara sýyǵyn elemesten ózendi maltyp ótip, jaý jatqan jaǵaǵa keledi. Antalaǵan jaý áskerleri ony tarpa bas salady. Jaýynger ózin qolbasyna aparýyn ótinedi. Alyp kelgen soń ol jaýdyń qolbasyna:
- Men qoldaryńa túsken bir jaýyngerge qun tólep, satyp alýǵa keldim. Meniń oǵan aıyrbastap berer malym - múlkim joq. Bir - aq nárse beremin. Ol - ózimniń ómirim. Dosymdy bosatyńdar, ol úshin meniń ómirimdi alyńdar, - deıdi.
Qolbasy oılanyp otyryp, ony synamaq bolady da:
2 Jaraıdy, men seni qyrshynyńnan qımaı - aq qoıaıyn. Maǵan sol ómirińniń bir bólshegin ǵana berseń bolady, - deıdi.
3 Ol ne? – deıdi dosyn qutqarýǵa asyqqan jigit.
4 Maǵan seniń kózderiń kerek? – deıdi qolbasy, - eki kózińdi oıyp alamyn.
5 Ol da bolsyn, kózimdi al da, dosymdy tezirek bosat, - deıdi.
Jigit bul synnan súrinbeı ótedi.
Álgi jaýynger tutqynnan bosaǵan dosynyń ıyǵyna qolyn salyp, zaǵıp kúıi qýanyp, kúlimdep kele jatady.
Muny kórgen jaýdyń qolbasy: «Mynadaı erleri bar halyqty tutqıyldan kelip, qapyda bas salǵan jaǵdaıda bolmasa, betpe-bet urysta jeńý qıynǵa soǵady.» dep túıedi. Sóıtip óz áskerlerine sheginýge buıryq beripti.
1. Eki jaýynger qalaı dos bolypty?
2. Qazaq jaýyngeri dosyn tutqynnan qutqarý úshin ne dedi?
3. Qosbasy ony qalaı synamaq boldy?
4. Qolbasynyń óz áskerlerin alyp ketýine ne sebep boldy?
5. Bular qalaı dostasty?
V. «Dostyq. Birlik.» úıin salý.
6 Balalar, bizdiń adal dostarymyz álde de kóp bolý úshin, úlken úı salýymyz kerek. Sol úlken úıdi bárimiz birge salyp kóreıik.
Maqal - mátelder
1. Dosy joqpen syrlas,
Dosy kóppen syılas.
2. Dosyń myń bolsa da – az,
Dushpanyń bireý bolsa da – kóp.
3. Dosyńmenen dos bolǵanǵa shattan
Dushpanyńmen dos bolǵannan saqtan.
4. Aqylsyz dostan, aqyldy dushpan artyq.
5. Dos basqa qaraıdy,
Dushpan aıaqqa qaraıdy.
VI. Tynyshtyq sáti.
7 Balalar, oryndaryńyzǵa emin - erkin jaıǵasa otyryńyzdar. Endi kózimizdi jumyp, árkim óziniń dosy, onyń jalqy qasıetteri týraly oılaımyz. (2 - 3 sekýnd)
8 Balalar, dostarymyzdy oılap bolsaq, kózimizdi ashaıyq. Paraqqa aty - jónimizdi jazyp, oılaǵan dosymyzdyń esimin jazaıyq.
VII. Dáıek sóz.
9 Endi balalar, búgingi taqyrybymyzǵa saı myna dáıek sózdi jattap, dápterimizge jazyp alaıyq. «Shyn dos – taýsylmas qazyna»
VIII. Sosıometrıa ádisi.
Maqsaty: Balalar ujymdaǵy ózara qarym - qatynasty anyqtaý, alynǵan málimetterdi oqý - tárbıe jumystarynda qoldaný, top ishinde psıhologıalyq qolaıly jaǵdaı ornatý.
Nusqaý: Balalar, sizderge qazir suraqtar qoıylady. Sol suraqqa osy óz klastastaryńnan úsh adam esimderin jazasyńdar.
1. Kimmen dos bolǵyń keledi?
2. Partada kimmen birge otyrǵyń keledi?
3. Merekelerde kimge syılyq bergiń keledi?
IX. Júrekten - júrekke jyly lebiz bildirý.
10 Balalar shattyq sheńberine kele qoıyńyzdar. Endi qasymyzdaǵy adamǵa júregimizdegi jaqsy jyly lebizdi bildireıik. Muǵalimderge júrekke jyly sózder jazyp berý.
X. Qorytyndy.
1. «Qorshaǵan ortamen qarym - qatynas» testi
11 Adamdar tek qana bir - birimen dos bolyp qana qoımaıdy, qorshaǵan ortamen de dos bolady eken.
№ Qorshaǵan orta Suraqtar
Dostar - men Tabıǵat - pen Qustar - men Kitap - pen Janýar - larmen Kóshe - men
1 Siz kimmen dossyz?
2. Ómirsheńdik erejesi.
Ár adamnyń erejesi - óz júrek qalaýymen júrý jáne batyl áreket jasaý. Sol sıaqty ıyǵyńdy tiktep, jarqyn kóńilmen ishteı tabysqa jetýge talaptanyp, ómirsheńdik erejelerin aıtaıyq.
1. Jiger degen – Men
2. Kúsh degen – Men
3. Mahabbat degen – Men
4. Keshirim degen – Men
5. Qudiret degen – Men
6. Jasóspirimdik degen – Men
7. Jastyq shaq degen – Men
8. Densaýlyq degen – Men
9. Adaldyq degen – Men
10. Jarqyndylyq degen – Men
11. Bar ǵajaıyp degen – Men
Hormen: Bári maǵan baılanysty,
Bári meniń qolymda.
3. «Rızamyz» ánin aıtý
Rızamyz búginge biz,
Rızamyz búginge biz.
Rızamyz búginge biz,
Rızamyz qazirge.
Rızamyz 3 búginge biz,
Rızamyz 3 qazirge.
4. Úıge tapsyrma.
«Júrekten shyqqan» degen kúndelik arnaý. Kúndelikti kimnen jaqsy sóz esittiń, kimge jaqsy sóz aıttyń, sol jaqsy jyly sózderdi jazyp júrý.
Sabaqqa qatysqan oqýshylar, muǵalimder, ata - analar búgingi sabaqtan alǵan áserlerin jazyp kúnge jabystyrady.
You Might Also Like
