Búkil álemge taraǵan jańa aýrý
Taqyryby: Búkil álemge taraǵan jańa aýrý.
Maqsaty: AQTQ – JQTB – jaıynda oqýshylar arasynda durys túsinikti qalyptastyrý.
AQTQ – degenimiz adamnyń qorǵanysh tapshylyǵynyń qozdyrǵyshy. Al, JQTB – degenimiz juqtyrylǵan qorǵanysh tapshylyǵynyń belgisi – aýrýdyń aýyr jáne sońǵy AQTB men baılanysty satysy.
AQTB adamnyń qorǵanysh tapshylyǵynyń qozdyrǵyshy arqyly ǵalymdar men medıkterdiń boljamynan asyp ketken ǵalamdyq indetti týdyrady. İndetti esh jerde de toqtatýdyń sáti túspedi. Búkil álemge jan shoshytarlyqtaı kólemmen taralyp kele jatqany baıqalyp otyr. Osyǵan baılanysty Qazaqstanda da etek jaıyp kele jatqany baıqalyp otyr. Osyǵan baılanysty Qazaqstan Respýblıkasynyń Bilim jáne ǵylym mınıstrliginiń buıryǵymen elimizdiń barlyq jalpy orta bilim berý mekemelerinde atalǵan máseleniń aldyn alý sharalary júrgizilýde.
«Aýrýdyń emin izdegenshe – aýyrmaýdyń jolyn izde» - dep atamyz qazaq aıtqandaı AQTB aýrýymen aýyrmaý úshin onyń aldyn alý sharalaryn bilýimiz kerek. Eń alǵash ret JQTB – SPID 1981 jyly AQSH basylymdarynda jaryq kóre bastady. AQTQ eń negizgi 3 jolmen juǵady:
1. Qan arqyly. (esirtki qabyldaýshylar bir shprısti paıdalanǵanda). Tekserilmegen qan quıǵanda.
2. Jynystyq qatynas arqyly.
3. Anadan balaǵa (júktilik kezinde jáne balany emizgende).
Al, basqa suıyqtyqtarda vırýs shoǵyrlanýy tómengi dárejede jáne juqtyrýǵa jetkiliksiz mólsherde bolady.
Dárigerlerdiń dáleldeýi boıynsha bul aýrý adamnyń ımýndyq júıesin zaqymdap, qorǵanys qabiletiniń kúrt tómendeýine ákep soqtyrady. JQTB – AQTQ - óte qaýipti indet. Onymen naýqastanǵan jáne vırýsty juqtyrǵan adamdardy emdeıtin tıimdi dári – dármek áli joq. Eń alǵash ret Qazaqstanda AQTQ – ny juqtyrǵan Temirtaý qalasynda 1987 jyly er kisi tirkelgen. Sodan beri statısıkalyq málimetterge qarasaq Respýblıka boıynsha eń birinshi orynda turǵan Shymkent qalasy 2000 adam.
Jastar arasynda - 47, 9%
14 jasqa deıingiler - 13, 3
15 - 19 jas aralyǵyndaǵylar 2, 8
Náresteler arasynda - 157 bala.
Onyń ishinde jumys isteıtinder:
Áıelder arasynda - 73, 5
Erkekterde - 73, 6 kórsetip otyr.
AQTQ – JQTB aýrýyn aýrýyn juqtyrǵandardyń 74 - 80 esirtki qabyldaıtyndar eken. Sonyń ishinde - 58, 1 áıelder, 72, 7 erkekter.
Shymkent oblysynda esepke tirkelgen 20500 nashaqor bar eken. Nashaqorlyq ólimge aparatyn týra jol. Oǵan tómendegideı dálel keltiremin; nashaqorlyq – adamnyń ózin - ózi baıaý óltirýi. Esirtkini jáne boıdy ýlandyratyn zattardy alǵash ret qoldanýdyń ózi adam organızmine óte aýyr áser etedi, onyń aıaǵy orny tolmas ókinish, ólimge deıin aparady. Esirtkini qabyldaýdyń birneshe joldary bar. Onyń biri – egý, ıiskeý, shaınaý. Ineni qol tamyrlaryna basqa da tamyrlarǵa salýǵa da bolady. Kóbinese ata – analar balalardyń qoltamyryn qadaǵalap, «aman eken dep» júre beredi. Al, olar aıaq, jaýryn tamyrlaryna saldyrýy múmkin.
2008 jylǵy aqpan aıynyń sońǵy málimetinde statısıka boıynsha Shymkent oblysynda 2000 naýqas AQTQ – JQTB juqtyrǵan. Júkti áıelder boıynsha 2004 jyly bir áıel bolsa 2008 jyly 30 áıel osy indetti juqtyrǵan. Bul degen sóz bizdiń keleshegimizge balta shabylyp jatyr degen maǵyna. «Táýelsiz eldiń bolashaǵy bizdiń qolymyzda» elimizdiń gúldenýi úshin isteletin ońdy ister jany taza deni saý urpaqtyń ǵana qolynan keletindigin umytpaıyq. Elbasymyz N. Á. Nazarbaev aıtqandaı vdvm organızminen zıan tıgizetin temeki, ishimdik, nashaqorlyq sıaqty ýly zattardan boıymyzdy aýlaq ustaıyq. Bizdiń ómirimizde AQTQ - JQTB – ǵa esh oryn joq.
Maqsaty: AQTQ – JQTB – jaıynda oqýshylar arasynda durys túsinikti qalyptastyrý.
AQTQ – degenimiz adamnyń qorǵanysh tapshylyǵynyń qozdyrǵyshy. Al, JQTB – degenimiz juqtyrylǵan qorǵanysh tapshylyǵynyń belgisi – aýrýdyń aýyr jáne sońǵy AQTB men baılanysty satysy.
AQTB adamnyń qorǵanysh tapshylyǵynyń qozdyrǵyshy arqyly ǵalymdar men medıkterdiń boljamynan asyp ketken ǵalamdyq indetti týdyrady. İndetti esh jerde de toqtatýdyń sáti túspedi. Búkil álemge jan shoshytarlyqtaı kólemmen taralyp kele jatqany baıqalyp otyr. Osyǵan baılanysty Qazaqstanda da etek jaıyp kele jatqany baıqalyp otyr. Osyǵan baılanysty Qazaqstan Respýblıkasynyń Bilim jáne ǵylym mınıstrliginiń buıryǵymen elimizdiń barlyq jalpy orta bilim berý mekemelerinde atalǵan máseleniń aldyn alý sharalary júrgizilýde.
«Aýrýdyń emin izdegenshe – aýyrmaýdyń jolyn izde» - dep atamyz qazaq aıtqandaı AQTB aýrýymen aýyrmaý úshin onyń aldyn alý sharalaryn bilýimiz kerek. Eń alǵash ret JQTB – SPID 1981 jyly AQSH basylymdarynda jaryq kóre bastady. AQTQ eń negizgi 3 jolmen juǵady:
1. Qan arqyly. (esirtki qabyldaýshylar bir shprısti paıdalanǵanda). Tekserilmegen qan quıǵanda.
2. Jynystyq qatynas arqyly.
3. Anadan balaǵa (júktilik kezinde jáne balany emizgende).
Al, basqa suıyqtyqtarda vırýs shoǵyrlanýy tómengi dárejede jáne juqtyrýǵa jetkiliksiz mólsherde bolady.
Dárigerlerdiń dáleldeýi boıynsha bul aýrý adamnyń ımýndyq júıesin zaqymdap, qorǵanys qabiletiniń kúrt tómendeýine ákep soqtyrady. JQTB – AQTQ - óte qaýipti indet. Onymen naýqastanǵan jáne vırýsty juqtyrǵan adamdardy emdeıtin tıimdi dári – dármek áli joq. Eń alǵash ret Qazaqstanda AQTQ – ny juqtyrǵan Temirtaý qalasynda 1987 jyly er kisi tirkelgen. Sodan beri statısıkalyq málimetterge qarasaq Respýblıka boıynsha eń birinshi orynda turǵan Shymkent qalasy 2000 adam.
Jastar arasynda - 47, 9%
14 jasqa deıingiler - 13, 3
15 - 19 jas aralyǵyndaǵylar 2, 8
Náresteler arasynda - 157 bala.
Onyń ishinde jumys isteıtinder:
Áıelder arasynda - 73, 5
Erkekterde - 73, 6 kórsetip otyr.
AQTQ – JQTB aýrýyn aýrýyn juqtyrǵandardyń 74 - 80 esirtki qabyldaıtyndar eken. Sonyń ishinde - 58, 1 áıelder, 72, 7 erkekter.
Shymkent oblysynda esepke tirkelgen 20500 nashaqor bar eken. Nashaqorlyq ólimge aparatyn týra jol. Oǵan tómendegideı dálel keltiremin; nashaqorlyq – adamnyń ózin - ózi baıaý óltirýi. Esirtkini jáne boıdy ýlandyratyn zattardy alǵash ret qoldanýdyń ózi adam organızmine óte aýyr áser etedi, onyń aıaǵy orny tolmas ókinish, ólimge deıin aparady. Esirtkini qabyldaýdyń birneshe joldary bar. Onyń biri – egý, ıiskeý, shaınaý. Ineni qol tamyrlaryna basqa da tamyrlarǵa salýǵa da bolady. Kóbinese ata – analar balalardyń qoltamyryn qadaǵalap, «aman eken dep» júre beredi. Al, olar aıaq, jaýryn tamyrlaryna saldyrýy múmkin.
2008 jylǵy aqpan aıynyń sońǵy málimetinde statısıka boıynsha Shymkent oblysynda 2000 naýqas AQTQ – JQTB juqtyrǵan. Júkti áıelder boıynsha 2004 jyly bir áıel bolsa 2008 jyly 30 áıel osy indetti juqtyrǵan. Bul degen sóz bizdiń keleshegimizge balta shabylyp jatyr degen maǵyna. «Táýelsiz eldiń bolashaǵy bizdiń qolymyzda» elimizdiń gúldenýi úshin isteletin ońdy ister jany taza deni saý urpaqtyń ǵana qolynan keletindigin umytpaıyq. Elbasymyz N. Á. Nazarbaev aıtqandaı vdvm organızminen zıan tıgizetin temeki, ishimdik, nashaqorlyq sıaqty ýly zattardan boıymyzdy aýlaq ustaıyq. Bizdiń ómirimizde AQTQ - JQTB – ǵa esh oryn joq.
You Might Also Like
