InfoHub Logo

Uzaqmerzimdi jospar bólimi: Bólip shyǵarý

Mektep:

Kúni:

Muǵalimniń esimi:

Synyp: 9

Qatysqandar sany:

Qatyspaǵandar sany:

Sabaqtyń taqyryby:

§19. Búırek jumysyna áser etetin faktorlar

Sabaqqa negizdelgen

oqý maqsaty (maqsattary)

9.1.5.3 búırektiń jumysyna áser etetin faktorlardy sıpattaý

Barlyq oqýshylar:

• Mátindi oqyp, mazmunyn túsinedi, mátindegi negizgi oıdy bólip alady.
• Búırek jumysyn eske túsiredi.
• Búırek jumysyna áser etetin faktorlardy anyqtaıdy.

Oqýshylardyń basym bóligi:

• Búırek jumysyna jaǵymdy faktorlardy taldaıdy.
• Búırek jumysyna jaǵymsyz faktorlardy jikteıdi.
• Jaǵymsyz faktorlardyń tıgizetin áserin zerdeleıdi.
• Jaǵymsyz faktorlardyń aldyn alý sharalaryn qarastyrady.

Keıbir oqýshylar:

Búırek úshin tıimdi tamaqtaný rasıonyn usynady.

Sabaqtyń qundylyǵy

«Máńgilik El» – zaıyrly qoǵam jáne joǵary rýhanıat

Baǵalaý krıterııleri

  Mátindegi termınderdiń mánin ashady.

   Búırek jumysyna áser etetin faktorlardy jaǵymdy, jaǵymsyz dep jikteıdi.

  Áser etetin faktorlardy taldaıdy.

   Adamnyń tamaqtaný rasıonyn qarastyrady, búırekke zıandy sý men tuz mólsherin, araqatynasyn anyqtaıdy.

   Gomeostazdy saqtaýdaǵy sý men tuz almasýynyń rólin túsindiredi.

  Sý ishýdiń erejesi, sý rejımi týraly oılaryn negizdep aıtady.

  Salqyndaý, sý tıýdiń búırekke zıanyn tujyrymdaıdy.

  Sýyq tıýdiń aldyn alý sharalaryn usynady.

   Keıbir sozylmaly aýrýlardyń búırekke tıgizetin áserin sıpattaıdy.

  Búırek úshin tıimdi tamaqtaný rasıonyn usynady.

AKT daǵdylary

Sandyq bilim resýrstaryn izdeý, qoldaný

https://bilimland.kz/ru

Tildik maqsat

 oqýshylardy pikirtalas, dıalogterge tartý (mysaly, belgili ádisterdi úırete otyryp, talqylaý nemese taldaý, suraq qoıýda oqýshylardy óz bilimin nátıjeli paıdalanýǵa yntalandyrý, sondaı- aq oqýshylar dıalogke qatysýy úshin qajetti baı sózdik qormen

qamtamasyz etý)

Negizgi sózder men tirkester:

Tamaqtaný rasıony, sý men tuz almasý, tis jegisi, irińdi baspa

Synyptaǵy dıalog/jazylym úshin paıdaly tildik birlikter:

Talqylaýǵa arnalǵan tarmaqtar:

Búırektiń nelikten tirshilik úshin mańyzdy múshe bolyp

esepteletinin talqylańdar.

Siz nelikten ... ekenin aıta alasyz ba?

Nelikten tis jegisi búırekke zıan dep eseptelinedi?

Jazylym boıynsha usynystar:

Termınderdiń aýdarmasyn dápterge túsirý

Rasıon – ration Tis jegisi – caries Baspa – angina

Aldyńǵy oqý

«Durys tujyrymdy tap»

1. Búırektiń eń negizgi qyzmeti – súzý.
2. Búırek qan men basqa da suıyqtyqtyń quramyn retteıdi.
3. Búırek júrek qan tamyrlarynyń júıesiniń múshesi.
4. Búırek aýa júretin joldarǵa jatady.
5. Búırekte zár (nesep) túziledi.
6. Búırek – aǵzanyń ishki ortasy quramynyń turaqtylyǵyn saqtaıdy.
7. Sý men tuzdyń mólsherin zertteıdi.
8. Búırekte tımozın gormony túziledi.

Jospar

Josparlanǵan

ýaqyt

Josparlanǵan jattyǵýlar (tómende josparlanǵan

jattyǵýlarmen qatar, eskertpelerdi jazyńyz)

Resýrstar

Bastalýy

Uıymdastyrý. Psıhologıalyq ahýal.

Yntymaqtastyq atmosferasyn týdyrý:

«Biz ekeýmiz uqsaspyz»

Top músheleri ózin kimge uqsatatyny jóninde qysqasha málimet beredi. Bul oqýshyny jańa bir qyrynan tanýǵa múmkindik beredi. Toptarǵa bólý. «Uıaly telefon túrleri». Oqýshylar telefondarynyń túrlerine qaraı «Tulparlar», «Arǵymaqtar» toptaryna bólinedi.

Top erejesin eske túsiredi.

Ortasy

İ. Oqýlyqpen jumys.

«Ideıalar sebeti» strategıasy

Oqýlyq

Jumys algorıtmi.

• Sabaqtyń taqyrybymen tanysady.
• Jeke jumys. Ár oqýshy mátinnen ózine belgili málimetti tezıs túrinde jazyp shyǵady. 2 mınýt beriledi.
• Toptyq jumys. Oqýshylar óz aqparattarymen bólisedi, talqylaıdy. 3 mınýt beriledi.

 Synyppen jumys. Ár top taqyryp boıynsha óziniń kózqarasyn aıtady, bilimderin kórsetedi.

Muǵalim aıtylǵan kózqarastar men túıindi sózderdi «sebetke» salyp otyrady. /taqtaǵa jazý/

Deskrıptorlar:

• Mátindi tolyq meńgerip, mátindegi negizgi oıdy tabady.
• Mátindi jan-jaqty taldaıdy.
• Top ishinde taldaýda jańa aqparattarymen bólisedi.

İİ. Juptyq jumys. «Keste toltyrý»

Deskrıptorlar:

• Keste toltyrý arqyly búırek jumysyna áser etetin faktorlardy taldaıdy.
• Adamnyń tamaqtaný rasıonyn qarastyrady, búırekke zıandy sý men tuz mólsherin, araqatynasyn anyqtaıdy.
• Gomeostazdy saqtaýdaǵy sý men tuz almasýynyń rólin túsindiredi.
• Sý ishýdiń erejesi, sý rejımi týraly oılaryn negizdep aıtady.
• Salqyndaý, sý tıýdiń búırekke zıanyn tujyrymdaıdy.
• Sýyq tıýdiń aldyn-alý sharalaryn usynady.
• Keıbir sozylmaly aýrýlardyń búırekke tıgizetin áserin sıpattaıdy.

Sergitý sáti. «Shańyraq» oıyny

Sharty: tórt buryshty oramal jaıylyp qoıylady, oqýshylar áýenmen aınalyp júgiredi, áýen toqtaǵan kezde oramaldyń buryshy- nan ustap joǵary kóterý kerek. Shańyraqty qaı top birinshi kóterse

sol top jeńiske jetedi.

Aıaqtalýy

«Róldik oıyn»

Rólder: Dárigerler (ýrologtar, dıetologtar, ınfeksıonıster)

Búırek aýrýymen aýyratyn pasıentter

Suraq: Búırek aýrýyn anyqtaý úshin qandaı analızder tapsyrý kerek?

Ýrolog:

• Zárdiń jalpy saraptamasy
• Kreatınınniń (nárýyz almasýynyń sońǵy ónimi) deńgeıin anyqtaıtyn qannyń bıohımıalyq saraptamasy
• Búırekti últradybystyq tekserýden ótkizý
• Zárde nárýyzdy anyqtaý testi/

Suraq: Búırek aýyrymen aýyratyn adamdardyń dıetasy qalaı bolmaq?

Dıetolog: Búırek aýrýlary zat almasýdy buzady.

Búırek aýrýlarymen aýyratyn adamdar tómendegi nusqaýlardy oryndaý kerek:

• Et pen taýyq etinen daıyndaıtyn taǵamdardy qýyrmaı, býmen pisirý usynylady.
• Tamaq kalorıasy táýligine 3500 kkal aspaýy tıis.
• Tamaqty kúnine 4–6 ret ishý kerek.
• Tamaq tuzy óte az bolýy kerek. Búıregi aýyratyn adamdar kúnine 2–3 g tuz qoldaný kerek.
• Táýligine qoldanylatyn sý mólsheri 0,8–1 l-den aspaý kerek.

Suraq: Baspa, tumaý búırekke áser etedi me?

Infeksıonıst: Tumaý aýrýynyń asqynýy búırek aýrýyna alyp keledi. Sondyqtan tumaýdyń bastapqy belgileri baıqala bastaǵannan dereý emdelý sharalaryn júrgizý kerek.

Deskrıptorlar:

• Búırekke áser etetin faktorlardy taldaıdy.
• Keıbir sozylmaly aýrýlardyń búırekke tıgizetin áserin sıpattaıdy.
• Búırek úshin tıimdi tamaqtaný rasıonyn usynady.

Saralaý – Siz qosymsha kómek kórsetýdi qalaı josparlaısyz? Siz qabileti joǵary oqýshylarǵa tapsyrmany kúrdelendirýdi qalaı josparlaısyz?

Qosymsha kómek kerek oqýshylar úshin: Búırek jumysyn buzýy múmkin jaǵymsyz faktorlardy atańdar.

Qabileti joǵary oqýshy:

Baýyr, búırek, júrek pen ókpe qyzmeti ózara qalaı baılanysty? Oılaryńdy dálelmen jetkizińder

Pánaralyq baılanys Qaýipsizdik jáne eńbekti qorǵaý erejeleri

AKT-men baılanys Qundylyqtardaǵy baılanys

Refleksıa

Sabaq / oqý maqsattary shynaıy ma?

Búgin oqýshylar ne bildi? Synyptaǵy ahýal qandaı boldy?

Men josparlaǵan saralaý sharalary tıimdi boldy ma? Men berilgen ýaqyt ishinde úlgerdim be? Men óz josparyma qandaı túzetýler engizdim jáne nelikten?

Qorytyndy baǵamdaý

Qandaı eki nárse tabysty boldy (oqytýdy da, oqýdy da eskerińiz)?

1. Sabaqta ártúrli oqytý strategıalary, túrli ádisterdi aralastyryp qoldaný
2. Jeke, juptyq, toptyq jumystar

Qandaı eki nárse sabaqty jaqsarta aldy (oqytýdy da, oqýdy da eskerińiz)?

1. Oqýshylardyń sabaq barysyndaǵy jumystaryna taldaý jasaý, tapsyrmalardyń oryndalýyn jaqsartý úshin ne isteý kerektigine mán berý
2. Oqýshylar oryndaı almaǵan tapsyrmalardy qaıta qarap, ózgeris engizý
3.