Dinniń qoǵamdaǵy qyzmeti men róli
Din – adamzat balasynyń eń alǵash Alla taǵala aldynda jaratylǵandaǵy adamdyq kelbetin saqtap qalýdyń negizgi faktory. Sondyqtan din – qoǵamnyń eń qajetti jáne negizgi tarmaǵy bolyp sanalady. Iaǵnı, biz ómir súrip otyrǵan ortadan dindi bólip qaraýǵa múldem bolmaıdy. Din joq jerde, bir jaratýshynyń bar ekenine senim bolmaǵan qoǵamda, adam balasynyń boıynan qorqynysh sezimi ketip qalady eken. Al júreginde qorqynyshy bolmaǵan jan oıyna kelgenin jasap, obal-saýap degendi múldem umytyp, joǵaryda aıtylǵan «muńsyz» keıipte ómirin ótkizetini aqıqat. Asyl tekti babalarymyz «Qudaıdan qoryqpaǵannan qoryq» - dep nege aıtty. Túsingen adamǵa osy bir qarapaıym ǵana sózdiń astarynda úlken mán jatyr. Din túsine bilgen adamǵa ǵylym men bilimniń kókjıegine jol ashatyn, tamyry tereńde jatqan rýhanı qazyna hám mol ilimniń qaınar bulaǵy.
Muqaǵalı aqynnyń: «Din – ǵylymnyń anasy, ǵylym – dinniń balasy», - degen eki-aq aýyz óleńinde úlken maǵyna jatyr. Óıtkeni, Alla taǵala súıikti Paıǵambarymyzǵa (s.ǵ.s) túsirgen alǵashqy ýahıynda: «Oqy, oqy, Jaratýshy Rabbyńnyń atymen oqy», - dep oqýdy ámir etti. Alla elshisi óziniń bir hadısinde: «Bilimdi Qytaıdan bolsa da úırenińder», - dep ósıet aıtyp, qaı jerden bolmasyn bilim men ǵylymnan qol úzbeýimizge buıyrdy. Iaǵnı, din – tirshiligimizde qulshylyǵymyz ben qatar oqý men bilýdi, tal besikten jer besikke deıin ilim izdeýdi nasıhat etýde. Din – ustaı bilseńiz qasıet, ustaı almasańyz qasiret ekenin esten shyǵarmaǵanymyz durys. Bilimsizdiktiń aıaǵy soqyr senimge alyp keledi. Mundaı jandar túptep kelgende dinniń janashyrlary emes, jaýlaryna aınalmaq. Dindi durys túsinbeýden, oǵan tereń ilim retinde qaramaýdan asyl dinimiz Islamǵa arakidik kúıe jaǵylyp turady
Táýelsizdik alǵannan keıingi kezeńdegi Qazaqstandaǵy dinı jaǵdaı Adamzattyń dinsiz tarıhy da, mádenıeti de bolmaǵan. Din qaı qoǵamda bolsa da adamshylyq qundylyqtarynyń qaınar kózi retinde qabyldanady. Adamzat ǵaryshty ıgerip, jańa tehnologıa jasaýda damýdyń shyrqaý shegine jetkenimen, sońǵy jyldary dinı ekstremızm men terorızm taqyryptary buqaralyq aqparat quraldarynda jıi oryn alýda. HH ǵasyrdyń ekinshi jartysynan bastap AQSH pen Batys Eýrpopanyń birqatar elderinde dástúrli emes dinı kúlttar kóbeıe bastady. Olardyń paıda bolýy dástúrli dinder júıesiniń buzylýy men bedeliniń túsýine baılanysty edi.
Bizdiń din týraly Zańymyz barlyq dinderge erkin jol ashqan. Tipti, jańa Zańdaǵy «Árkim Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáıkes dinı nemese ózge nanymdardy ustanýǵa, olardy taratýǵa, dinı birlestikterdiń qyzmetine qatysýǵa jáne mısıonerlik qyzmetpen aınalysýǵa quqyly» degen bap burynǵy Zań qaǵıdalaryn qaıtalap tur. Bizdiń memleketimiz zaıyrly memleket.
Qazaqstan jurtshylyǵy aldaǵy on jyl ishinde fýndamentalızm tuzaǵyna túbegeıli túsip qalmas úshin, dástúrli dindi jáne dástúrli emes dinderdi zerttep, din týraly Ata Zańymyzdaǵy ult saıasatyna qaıshy baptardy alyp tastaý kerek. Kezek kúttirmeıtin endigi másele qazaq dalasyndaǵy din tarıhynan habary bar, sol dinge jany ashıtyn kadrlar daıyndaýdy jolǵa qoımaı másele sheshilmeıdi jáne halyq ta dástúrli ıslamdy tutynatyn adamdar men fýndamentalısterdi bir-birinen ajyrata alatyn kóregen dárejege jetýi kerek. Ol úshin el arasynda dástúrli ıslamnyń negizinde dinı-aǵartýshylyq jumystar júrgizilse oryndy bolar edi.
Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıtetiniń Qazaqstan tarıhy kafedrasynyń dosenti t.ǵ.k Jumadil Mahabbat Toqtarqyzy
You Might Also Like
