InfoHub Logo

Informatıka
Synyby: 6
Sabaqtyń taqyryby: DK sáýletiniń zamanaýı damý baǵyttary (slaıdymen)
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Oqýshylarǵa derbes kompúterdiń zamanaýı damý baǵyttary jáne Djon fon Neıman prınsıpteri jaıly túsinik berý.
Tárbıelik: Oqýshylardy naqty sheshim qabyldaı bilýge, toppen jumys jasaýǵa, óz oıyn erkin jetkize bilýge tárbıeleý.
Damytýshylyq: Oqýshylardy kompúterdiń qosymsha qurylǵylarmen jumys jasaý daǵdylaryn qalyptastyrý.
Sabaqtyń tıpi: jańa sabaq
Sabaqtyń túri: aralas sabaq («Ózińdi tekser!» testtik jumys, tirek - syzbalar, «Ár suraqqa – bir jaýap» oıyny, «Sınkveın» ádisi, «Kóńil kúı nysanasy»)
Sabaqtyń ádisi: ınteraktıvti taqta jáne tirek - syzbalar kómegimen túsindirý
Sabaqta qoldanylatyn kórneki quraldar: Kompúter, oqýlyq, ınteraktıvti taqta

Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi: 1. Sálemdesý, túgeldeý.
2. Oqýshylardyń qural - jabdyǵyn tekserý.
3. Oqýshylardyń nazaryn sabaqqa aýdarý.
4. «Sáttilik sheńberin qurý» oqýshylar bir - birine sáttilik tileıdi.
II. Úı tapsyrmasyn tekserý: «Ózińdi tekser!» testtik baqylaý jumysy kómegimen úı tapsyrmasyn tekserý.
1. Qaısysy alǵashqy esepteý qurylǵysy emes?
A) Shottar V) Arıfmometr
S) Kálkýlátor D) Serobán
2. Birinshi býyn kompúterleriniń elementtik bazasy – ol:
A) tranzıstor
V) ıntegraldyq shema
S) elektrondyq lampa
D) úlken ıntegraldyq shema
3. Alǵashqy baǵdarlamashy kim?
A) Charlz Bebbıdj
V) German Holerıt
S) Ada Lavleıs
D) Blez Paskal
4. Birinshi elektrondyq kompúter bolǵan esepteýish mashına qalaı atalady?
A) AVS V) DVK
S) BESM - 2 D) ENIAC
5. Úshinshi býyn kompúterleriniń elementtik bazasy – ol:
A) tranzıstor
V) ıntegraldyq shema
S) elektrondyq lampa
D) úlken ıntegraldyq shema
6. Tórtinshi býyn kompúterleriniń elementtik bazasy – ol:
A) tranzıstor V) ıntegraldyq shema
S) elektrondyq lampa D) úlken ıntegraldyq shema

III. Jańa sabaqty túsindirý:
Kompúter komponentteriniń quramy onyń konfıgýrasıasy dep atalady.

Kompúterdiń sáýleti – kompúterdiń qurylymy men jumys prınsıpteriniń sıpattamasy.
Eger kompúterdiń aparattyq bólikteri (komponentteri) arasyndaǵy ózara baılanys prınsıpteri standarttarmen bekitilgen bolsa, onda onyń sáýletin standarttyq dep ataıdy.
Kompúterlerdiń kópshiligi Djon fon Neımannyń sáýletine negizdelgen jáne qurastyrýdyń modýldik (ashyq sáýlet) prınsıpin paıdalanady.
Djon fon Neımannyń prınsıpteri:
o Ekilik prınsıpi – derekter men buıryqtardy beıneleý úshin qoldanylady.
o Programmalyq basqarý prınsıpi – programma buıryqtar jıyntyǵynan turady, prosesor olardy birinen soń birin belgili bir retpen oryndaıdy.
o Jadtyń birtektilik prınsıpi – bir jadta programmalar da, derekter de saqtalady. Derekterge qoldanylatyn amaldardy buıryqtarmen de oryndaýǵa bolady.
o Jadtyń mekenjaı prınsıpi – jady nómirlengen uıashyqtardan turady, prosesor kez kelgen sátte ár uıashyqqa qatysa alady.
o Tizbektep programmalyq basqarý prınsıpi – barlyq buıryqtar jadta ornalasady jáne tizbektelip, bireýi aıaqtalǵan soń ekinshisi oryndalady.
o Shartty kóshý prınsıpi – programmanyń buıryqtary árqashan da birinen soń biri oryndalmaıdy. Programmada buıryqtardyń tizbektelip oryndalý tártibin berilgenderdiń mánderine sáıkes ózgertetin shartty kóshý buıryqtary da bolýy múmkin.
Derbes kompúterdiń (DK) sáýleti – prsessor, este saqtaý qurylǵylary (ESQ), ishki vıdeojúıe, shetkeri ornalasqan qurylǵylar men engizý - shyǵarý qurylǵylary sıaqty bólikteriniń qurastyrylýy.
DK - niń elektrondyq komponentteri ózara shınalar dep atalatyn symdar tobymen biriktirilgen. Kompúterdiń eń basty shınasy júıelik shına dep atalady. Ol 3 túrli shınadan turady: adrestik shına, basqarý shınasy, derekter shınasy. Shınanyń sıpattamasy – razrádtylyǵy.
Analyq taqsha – zamanaýı derbes kompúterdiń esepteý júıesiniń negizi – eki negizgi úlken mıkrosyzbadan turady.