Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 2 kún buryn)
Dossyz ómir – tuzsyz as
Atyraý oblysy, Qyzylqoǵa aýdany,
Mıaly selosy, H. Dosmuhameduly atyndaǵy
orta mektebiniń muǵalimi Aqqalıeva Láılá

Maqsaty: «Dos» - degen sózdiń maǵynasyn ashý, «Dostyq» týraly uǵymdaryn keńeıtý, zerdeleý qabiletin damytý, joldastyq, dostyq qatynastardy ádiletti, aqyl – parasatpen adal bolýǵa, shynshyldyqqa, kópshilikke tárbıeleý.

Bilimdilik: Oqýshynyń sózdik qoryn molaıtý, tilin damytý, oı-qıalyn, shyǵarmashylyǵyn damytý
Damytýshylyq: oqýshynyń logıkaǵa, shapshańdyqqa, tez sóıleýge úıretý.
Tárbıelik: Adam eńbegin baǵalaı bilýge úıretý, ony qurmetteýge tárbıeleý.
Kórnekiligi: naqyl sózder, gazet materıaldary, kórme, shar ishine jasyrylǵan sıtýasıalyq suraqtar, «balyq aýlaý» oıyny.

Oıyn barysy:
I. Uıymdastyrý kezeńi: oıyn shartymen tanystyrý, qatysýshylardy anyqtaý.
II. Oıyn jospary: Komandalardy tanystyrý, saıys tapsyrmalary:
1. Dostyq týraly maqal – mátelder.
2. «Balyq aýlaý» oıyny.
3. «Dostyń da dosy bar»

- Sálemetsizder me qurmetti oqýshylar men ustazdar! Búgingi ashyq tárbıe saǵatymyz ashyq dep jarıalaımyn. Balalar, sizder dos bolý degen ne ekenin bilesizder me? Árıne, bilesizder, dos bolmaıtyn eshbir adam bolmaıdy, ıá?! Endeshe osy synypta dos bar ma ekenin dáleldeıik, ol úshin qazir biz úsh topqa bólip, dos týraly pikir talastyramyz jáne óz kúshimizdi tekserelik.
1 – top «Birlik» komanda kapıtany Maqsat degen jigit;
2 – top «Yntymaq» komanda kapıtany Ǵalymjan degen jigit,
3 – top «Dostyq» komanda kapıtany Erkebulan degen jigitterdi qarsy alaıyq!

1 – oqýshy: Dostyq – degen taýsylmaıtyn qazyna
Kóktemde de solyp qalar gúl emes
Qaramaıdy ol syıdyń kóp pen azyna
Naǵyz dostar tipti syı da tilemes
Halyqtyń qara sózderiniń qara joldaı arnaly bir taqyryby dostyq, joldastyq. Shyn dosyń syrttan ár isińe tilektes bolyp júredi. Qıyn qystaý kúnderde senimdi aqtar dos bar da, dos qadirine jetip, dostyqty kirshiksiz saqtaı alý bar. Adal dos minin aıtqanǵa arlanbaı aqylmen tyńdap, óz mineziniń qısyǵyn jóndeıdi. Sondyqtan dostaryń aıtqan syn sózdi durys qabyldaı bilý kerek.

2 – oqýshy: Ne jetedi ǵazız dosqa rasynda,
Qýansań da, qaıǵyrsań da qasyńda
Qınalady, sen qınalsań bolǵany
Uıyqtamasań, uıyqtamaıdy ol – daǵy
Adam úshin ata – anadan keıingi eń jaqyny - jaqsy dos. Adam es bilgennen bastap óziń túsinetin, janyna serik bolatyn aınymas dos izdeıtini anyq. Dostyq álemi qyzyq oqıǵalarǵa, adal, shynaıy qarym – qatynastarǵa, asqaq adamgershilikke toly álem.
Uly ǵulamalardyń ózderi dostyq týraly jan tebirenterlik syr shýmaqtaryn tókpeı qoımaǵan. Dostyq adam ómiriniń tiregi. Sol dostyq týraly ǵulamalardyń aıtqan danalyq sózderine toqtala keteıik!

1 – oqýshy: Adamnyń minez – qulqy men aqyly jaıynda durys pikirge kelýdiń senimdi tásili – ony kitap pen dos tańdaýyna qaraı baǵalaý.
K. Gelvesıı
2 – oqýshy: Qyzmet pen dostyq – eki paralel syzyqtar: qosylmaıdy.
1 – oqýshy: Naǵyz dostar bolý úshin bir – birine senimdi bolý kerek.
2 – oqýshy: Usaq-túıek kemshilikterdi bir – birine keshire alatyn adamdar ǵana shynaıy dostyq baılanysta bola alady.

1 – oqýshy: Naǵyz dos qana óz dostarynyń osaldyqtaryna tóze alady.
2 – oqýshy: Qartaıǵanda dostar sany kóbeımeıdi,
Joǵalǵannyń bári ol kezde qaıta oralmaıdy.

1 – oqýshy: Bir ǵana jaǵdaıda: máselen dosqa shyndyqty ashyp aıtyp, sol arqyly oǵan óziniń adaldyǵyn dáláldeý jaıynda bolyp otyrǵan kezde ǵana – bizge dostyń namysyna tıýden qorqatyn eshteńe joq.
2 – oqýshy: Dostyq eń aldymen shynaıylyq, joldasynyń qatelikterin synaý kerek. Dostar joldasy óziniń qatesin túzeı alatyn bolý úshin birinshi bolyp qatań synaý kerek.

1 – oqýshy: Eger sen dosyńa ol týraly, onyń qylyqtary týraly, ne oılaıtyndyǵy týraly, ashyqtan – ashyq, tipti qatań túrde aıta almasań nemese odan óziń týraly dál sondaı shyndyqty qulaq asyp tyńdaı almasań, onda sender bir – birińe shynymen senbeısińder, bir – birińdi túsinbeısińder jáne qurmettemeısińder.
2 – oqýshy: Týra shyndyqtyń janasqanyna tótep bere almaǵan dostyq týraly ókinip te keregi joq. Qaıda barsa onda barsyn.

1 – oqýshy: Naǵyz dos baqytsyzdyqta tanylady.
2 – oqýshy: Dosyńdy ońashada sógip, kóp aldynda maqta, kóp aldynda maqta
1 – oqýshy: Ózińniń dostaryńdy saqtaýdyń eń jaqsy joly olarǵa opasyzdyq etpeý
2 – oqýshy:Dostyń qoly ǵana júrekke qadalǵan tikendi julyp tastaı alady.
1 – oqýshy: Naǵyz dostyq kúnshildik degendi bildirmeıdi.

2 – oqýshy: Dostyqtyń dońǵalaǵyna ádepti, sypaıygershilik maıyn quıyp otyrý – danalyq
1 – oqýshy: Senimsiz dostar jazda ǵana kezdesetin qarlyǵashtar. Olar – kún saǵattary, olardan keler paıda kún sáýle shashyp turǵanda ǵana.
2 – oqýshy: Qorqaq dos dushpannan da jaman, óıtkeni dushpannan saqtanasyń, dosyńa senip qalasyń
1 – oqýshy: Qıyn – qystaý jaǵdaıda dosyn tastap ketken adam, sol qıyndyqty keıin ózi tartady

Dostyq týraly maqal – mátelder.

1 – oqýshy: Júz som aqshań bolǵansha
Júz joldasyń bolsyn.

2 – oqýshy: Táýir kórgen dosyńa
Táýir kórgen malyn ber
Kóre – kóre súıinsin.
Jaman kórgen dosyńa
Jaman kórgen malyńdy ber
Kóre – kóre kúıinsin.

1 – oqýshy: Jaman týǵanyń bolǵansha
Jaqsy joldasyń bolsyn
2 – oqýshy: Qajymaly myń joldas joqpen teń
Janyń qıǵan bir joldas kóppen teń
1 – oqýshy: Dosyńa ótirik aıtpa
Dushpanyńa syryńdy aıtpa

2 – oqýshy: Eseptesken dos bolmas
1 – oqýshy: Dosy kópti jaý almaıdy,
Aqyly kópti jaý almas.

2 – oqýshy: Dosqa at berme,
At berseń jaı júr deme

1 – oqýshy: Dos dep synamaı syr aıtpa
Dostyń da dosy bar

2 – oqýshy: Dostyń kóńili bir atym nasybaıdan qalady
1 – oqýshy: Jaqsy – janyńa joldas
Jaman malyńa joldas

2 – oqýshy: Jaqsy dos paıdasyn tıgizedi, zıanyn tıgizbeıdi
Jaman dos aldyńdy orap júrgizbeıdi

«Balyq aýlaý» oıyny.

Taqtada kórip turǵanymyzdaı, sýdyń artynda 7 – qarapaıym balyq jasyrylǵan oǵan + 5 upaı, al eki balyqtyń biri «Altyn balyq» jáne «Akýlla» jasyrylǵan. Eger «Altyn balyqty» aýlasańyz sizderge + 10 upaı bonýs qosylady, al eger «Akýlla» tússe – 10 upaı shegeriledi. Bul balyqtar arqyly bizder sıtýasıalyq suraqtarǵa jaýap beremiz. Ár jaýap berý ýaqyty 45 sek...Sondyqtan bul oıynda tıanaqtylyq pen qatar shapshańdyq qajet etedi.

1 – suraq: Seniń qıyndyq pen qýanyshta qasyńda bolatyn, seni túsine biletin jan dosyń bar ma? Bolsa, onyń qandaı qasıetterin erekshe baǵalaısyń?
2 – suraq: Mektepke keshigip bara jatyrsyń. Ýaqyt taıap qaldy. Kenetten qurbyń qońyraý shalyp, qatty aýyryp jatqandyǵyn aıtyp, dári alyp kelýin ótinedi. Bul jaǵdaıda qandaı áreket jasar ediń?
3 – suraq: Saǵan ata- anań úı tapsyrmasyn oryndaý kerektigin eskertti nemese surap tekseredi. Kenetten jan dosyń qońyraý shalyp, oǵan bir top balalar tıisip jatqandyǵyn aıtyp, kelýin ótinedi. Bul jaǵdaıda ne ister ediń?
4 – suraq: Kópten kútken ánshiniń konsertine bılet alýǵa bara jatyrsyń.
Qaltańda 2000 teńge, bılet quny 2000 teńge, joldan qurbyń kezdesip, tyǵyz aqsha kerek bolyp turǵanyn aıtyp, qaryzǵa 1000 teńge berýin ótinedi. Bul jaǵdaıda ne eter ediń?
5 – suraq: « Eki dos kelgende jańa dostyń kózinen jas shyǵady» - degen maqaldyń maǵynasyn ash.
6 – suraq: «Eseptesken dos bolmas» maǵynasyn túsindir?
7 – suraq: Sen mektepte kezekshisiń. Synyptasyńnyń sómkesinen aqsha joǵaldy, ony senen kóredi. Bul jaǵdaıdan qalaı shyǵasyń?

«Dostyń da dosy bar» demekshi, ár adamnyń óziniń jan dúnıesin túsinetin ishki syryń aqtaratyn syrlas dosy bolady. Osy otyrǵan oqýshylardyń ishinen eń jaqyn jan dostardy ortaǵa shaqyramyz.
Eki dostyń pikiri (Ne úshin? Qalaı?)

Dostyǵyn ymmen túsindirý
Sıtýasıalyq suraq: myna shardyń ishinde 3 – suraq bar. Qandaı shardaǵy suraqqa jaýap berý óz erkin.
1. Ekeýiń jan dossyńdar jáne taǵy da bir dostaryń bar, úsheýiń syrt kózge qaraǵanda qyzyǵarlyqtaı qurbylarsyńdar. Biraq ta sen onymen kóp jaǵdaıda kelispeı qalasyń, al seniń jan qurbyń onymen jaqsy syılasady. Sen qaısysyn tańdar ediń?

2. Sizdiń qurbyńyz jaman qylyq kórsetip, sol úshin jurt aldynda sógis estidi. Bul jaǵdaıda siz qurbyńyzdiki durys bolmasa da, onyń kóńiline qarap, ony jaqtaısyń ba?
3. Sen fızıkadan esep shyǵaryp keldiń, dosyń senen kóshirip aldy. Senen ketken qateni ol baıqap, ózine qatesiz jazdy. Úı jumysynan sen «4» degen baǵa, al ol «5» degen baǵa aldy. Sen budan qalaı shyǵasyń?

4. «Karıkatýra» sýret salý. Taqtaǵa jaman qasıeti men jaqsy qasıetin sal.
5. Osy qurbylarǵa synyp jetekshi apaıy suraq qoıady.
Al bizdiń ashyq tárbıe saǵatymyz osymen aıaqtaldy. 3 – toptyń kapıtan komandalaryna maqtaý qaǵazdary. Qosh saý bolyńyzdar!

You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama