Durys tamaqtaný – densaýlyq kepili
"Ǵ.Músirepov atyndaǵy orta mektebi" KMM
bastaýysh synyp muǵalimi Iskakova Damelá Borashevna
Ashyq sabaqtyń taqyryby: Durys tamaqtaný – densaýlyq kepili
Sabaqtyń maqsaty: Deni saý bolyp ósýi úshin durys qorektený kerektigin túsindirý;
Bilimdiligi: Adam densaýlyǵynyń qymbattylyǵyn túsiný, dárýmender týraly bilimderin keńeıtý;
Damytýshylyǵy: Oqýshylardyń óz pikirlerin tyńdaı otyryp, qosymsha málimetter bere otyryp
densaýlyq qundylyǵy, durys tamaqtaný týraly túsinikterin keńeıtý
Tárbıeliligi: Densaýlyqtyń adam ómirindegi mańyzdylyǵyn túsindirý, durys tamaqtana bilýge tárbıeleý
Sabaq túri: jańa sabaq, dástúrli emes
Kórnekiligi: Sýretter, ınteraktıvti taqta, maqal - mátelder,
SABAQ BARYSY:
I. Uıymdastyrý kezeńi /950 - 953/ 2 - 3 mınýt
Sálemetsizder! Dúnıetaný sabaǵyna qosh keldińizder!
- Balalar, qol ustasyp sheńber quraıyq. Qane, bir - birimizge qaraıyq dosyńnyń kúlimdeı qaraǵany saǵan qýanysh ákelmeı me? Endeshe shat kóńilmen óleńimizdi bastaıyq:
Bizdiń topta ul - qyzdar, Tatý – tátti oınaımyz.
Syılastyqpen ómir súrip, Tek jaqsylyq oılaımyz.
Armysyń Altyn Kún! Armysyń kók aspan!
Armysyń Dostarym! Senderdi kórip qýanam!
İI. Úı tapsyrmasyn tekserý /953 - 1005/ 10 - 12 mınýt
- Seniń otbasyńda qandaı dástúrler bar?
- «Qonaqjaılylyq» degendi qalaı túsinesiń?
- Qazaq halqynyń «jylý jınaý» dástúri týraly áńgimele.
- «Adamgershilik» jáne «meıirbandyq» degendi qalaı túsinesiń?
Slaıd: «Otbasy músheleriniń mindetteri»
Qazaq halqy óte qonaqjaı, kelgen kisini úıge shaqyryp dastarqan jaıyp, taǵam usynady.
III. Jańa sabaq «Durys tamaqtaný - densaýlyq kepili» 1005 - 1030 /20 - 25 mınýt/
Oı qozǵaý: 1030 - 1033 /2 - 3 mınýt/
Durys tamaqtaný - degendi qalaı túsinesińder?
Qandaı tamaq túrlerin bilesińder? Ózińe qandaı tamaq unaıdy?
İV. Oqýlyqpen jumys
- Mátindi mánerlep oqyp berý.
Sen adamdar tolyq nemese júdeý, deni saý nemese aýrýshań bolatynyn baıqaǵan bolarsyń. Onyń bári tamaqtanýǵa baılanysty. Deni saý bolyp ósýi úshin adamǵa qorektik zattar kerek. Olar azyq – túliktiń ár túrinde bolady. Biz janýar tektes azyq túlikter - et, balyq, jumyrtqa, irimshik, sary maı jeımiz, sút ishemiz. Sonymen birge nan, jarma, kókónis, jemis, qant, ósimdik maıyn, sańyraýqulaqtardy paıdalanamyz. Bular - ósimdik tektes azyq - túlikter. Adamǵa belgili bir mólsherde tamaq kerek. Kúnine 4 - 5 ret ýaqtyly tamaqtaný qajet. Sonymen birge mańyzdy erejelerdi este saqtaǵan jón
Asqazandy artyq tamaqpen aýyrlatpa.
Táttini, tuzdy jáne ashshy tamaqty kóp jeme.
Dastarqan basynda jaqsy kóńil kúımen otyr.
Mańaıyńdaǵylarǵa astarynyń dámdi bolýyna tilek bildirýdi umytpa. As daıyndaǵan adamǵa alǵysyńdy bildir.
Jańa sabaqty qorytyndylaý.
- As daıyndaıtyn adamdy kim deımiz?
- Mekteptegi as daıyndaıtyn adamdar kimder?
- Al úıde tamaqty kim daıyndaıdy?
- Ósimdik tektes azyq - túlikti kim atap beredi?
- Janýar tektes azyq - túlikti kim atap beredi?
Slaıd: Ósimdik tektes jáne janýar tektes azyq túlik
Vıdeofılm kórsetý. «Durys tamaqtaný týraly bilý» /1 mınýt/
Tamaqtanýdyń negizgi erejeleri: Toıyp tamaq ishýge bolmaıdy. Taǵamnyń mólsheri, onyń sapasy, qabyldaý kestesi, gıgıena erejesi jáne qolaılylyq etıkasymen rettelýi kerek. Tamaqqa degen tábetińiz bolmaı turyp, as qabyldamańyz. Tamaqtaný tártibi degenimiz – as qabyldaýda belgili bir ýaqytqa baǵyný, sondaı - aq tamaqtaný kezinde astyń mólsherin jáne mázirin saqtaý degen uǵymdy bildiredi
1. Qydyryp keldiń be, Boldyń ba synypta.
Tamaqtaný aldynda, Qol jýýdy umytpa!
2. Ádil
Keshtetpeı ýaqyttan, Tórt ret tamaqtan.
Jalqaýlyqty qýatyn, Artady qýatyń.
Osyndaı ereje, Túrlenter ómirdi.
Tárbıe berip ol, Kóterer kóńildi.
3. Madına:
Oıandyń
4. Aqjigit:
Sút pen irimshik, Qaımaq bar, aıran bar.
Bularmen dos bolmaı, Alasyń qaıdan nár?
Sıyrǵa alǵys aıt, Ol saǵan osyndaı.
San túrli as bergen, Eń jaqyn dosyńdaı!
5. Asar:
Tabıǵat syılaǵan, Jemis pen kókónis.
Boıyna jınaǵan, Dárýin alyp ós.
Aqyl men kórkimdi, “Toltyrdy”- degeısiń.
Qarsy alyp ár kúndi, Súısinip jegeısiń!
6. Jansar:
Ata - Ana, qurmetti, Jek kórer kim etti?!
Men ósip kelemin, Balyq pen taýyq ber,
Kúnine bir márte, Bulardy taýyp ber!
7. Elaman:
Botqany daıyndar, Ár túrli jarmadan.
Dıqandar dán egip, Eńbegin arnaǵan.
Nan – taǵam ál berer, Qýattyń qaınary.
Er jetip ósýge, Bul taǵam paıdaly!
8. Arýjan:
Kóp sýsyn ishesiń, Kún ysyp, jaz bolsa.
Paıdasy joq onyń, İshinde gaz bolsa.
Shyryn men taza sý, Asyńdy qortady.
“Hımıa” qosylsa, Asqazan “qorqady”.
Qosymsha derekter:
Tamaqtanýdyń erejesin este saqtaǵan jón. Ash adam bir japyraq nan men sýdy da qanaǵat tutady. Bul oraıda onyń tábeti joǵary bolady. Al, ashqaraq adamǵa kelsek, ol aldyna kelgenniń bárin opyrýǵa daıyn. Mundaıda halyqtyq medısına ondaı adamdarǵa belgili keste arqyly, tamaqty qanaǵattyqpen tutyný kerektigin usynady.
Asqazan óz qajetin aldy delik. Biraq, tábet basylmaı tur. Bul taǵamnyń dámdi ázirlengendinen de bolady. «Ózi toıǵanmen, kózi toımaı turǵanyn qarasha» degen qyzǵanysh osyny bildirse kerek. Kóptegen ádebıetterde asqazan jartylaı bos bolýy kerek dep jazylady. Bul as qorytý prosesin jeńildetedi. Ekinshiden, taqyl – taqyl taǵam qabyldaýǵa múmkindik beredi. Adamnyń tábeti men onyń asqa degen qumartýlyǵyn arttyrady deıdi.
Sergitý sáti: «Bizben birge qaıtala!»
Muǵalim sózi: Jemis penen kókónis
Nan, sút, et berer kún.
Vıtamın - taǵam nár berer
Ony jurt baǵalar.
Vıdeofılm – slaıd kórsetý «Dárýmender syry»
Dárigerlermen keńes:
Suraq:
1. Qandaı dárýmenderdi jıi qoldanǵan durys?
2. Qandaı tamaq túrlerin jıi qoldanǵan durys?
3. Boı ósý úshin qandaı vıtamınder kóp jeý kerekpin?
4. Men nege kóp terleımin?
5. Tis aýyrmaý úshin ne isteý kerek?
Maqal - máteldermen jumys:
• Densaýlyq - zor baılyq.
• Tazalyq - saýlyq negizi, saýlyq – baılyq negizi.
• Tazalyq bar jerde densaýlyq bar.
Ózindik jumys
Gúl kúltelerine densaýlyq qupıalaryn jazyńdar.
Úıge tapsyrma
77 - 78 better oqýǵa.
“Densaýlyq” týraly 3 maqal - mátel jazyp kelý.
Qorytyndylaý.
bastaýysh synyp muǵalimi Iskakova Damelá Borashevna
Ashyq sabaqtyń taqyryby: Durys tamaqtaný – densaýlyq kepili
Sabaqtyń maqsaty: Deni saý bolyp ósýi úshin durys qorektený kerektigin túsindirý;
Bilimdiligi: Adam densaýlyǵynyń qymbattylyǵyn túsiný, dárýmender týraly bilimderin keńeıtý;
Damytýshylyǵy: Oqýshylardyń óz pikirlerin tyńdaı otyryp, qosymsha málimetter bere otyryp
densaýlyq qundylyǵy, durys tamaqtaný týraly túsinikterin keńeıtý
Tárbıeliligi: Densaýlyqtyń adam ómirindegi mańyzdylyǵyn túsindirý, durys tamaqtana bilýge tárbıeleý
Sabaq túri: jańa sabaq, dástúrli emes
Kórnekiligi: Sýretter, ınteraktıvti taqta, maqal - mátelder,
SABAQ BARYSY:
I. Uıymdastyrý kezeńi /950 - 953/ 2 - 3 mınýt
Sálemetsizder! Dúnıetaný sabaǵyna qosh keldińizder!
- Balalar, qol ustasyp sheńber quraıyq. Qane, bir - birimizge qaraıyq dosyńnyń kúlimdeı qaraǵany saǵan qýanysh ákelmeı me? Endeshe shat kóńilmen óleńimizdi bastaıyq:
Bizdiń topta ul - qyzdar, Tatý – tátti oınaımyz.
Syılastyqpen ómir súrip, Tek jaqsylyq oılaımyz.
Armysyń Altyn Kún! Armysyń kók aspan!
Armysyń Dostarym! Senderdi kórip qýanam!
İI. Úı tapsyrmasyn tekserý /953 - 1005/ 10 - 12 mınýt
- Seniń otbasyńda qandaı dástúrler bar?
- «Qonaqjaılylyq» degendi qalaı túsinesiń?
- Qazaq halqynyń «jylý jınaý» dástúri týraly áńgimele.
- «Adamgershilik» jáne «meıirbandyq» degendi qalaı túsinesiń?
Slaıd: «Otbasy músheleriniń mindetteri»
Qazaq halqy óte qonaqjaı, kelgen kisini úıge shaqyryp dastarqan jaıyp, taǵam usynady.
III. Jańa sabaq «Durys tamaqtaný - densaýlyq kepili» 1005 - 1030 /20 - 25 mınýt/
Oı qozǵaý: 1030 - 1033 /2 - 3 mınýt/
Durys tamaqtaný - degendi qalaı túsinesińder?
Qandaı tamaq túrlerin bilesińder? Ózińe qandaı tamaq unaıdy?
İV. Oqýlyqpen jumys
- Mátindi mánerlep oqyp berý.
Sen adamdar tolyq nemese júdeý, deni saý nemese aýrýshań bolatynyn baıqaǵan bolarsyń. Onyń bári tamaqtanýǵa baılanysty. Deni saý bolyp ósýi úshin adamǵa qorektik zattar kerek. Olar azyq – túliktiń ár túrinde bolady. Biz janýar tektes azyq túlikter - et, balyq, jumyrtqa, irimshik, sary maı jeımiz, sút ishemiz. Sonymen birge nan, jarma, kókónis, jemis, qant, ósimdik maıyn, sańyraýqulaqtardy paıdalanamyz. Bular - ósimdik tektes azyq - túlikter. Adamǵa belgili bir mólsherde tamaq kerek. Kúnine 4 - 5 ret ýaqtyly tamaqtaný qajet. Sonymen birge mańyzdy erejelerdi este saqtaǵan jón
Asqazandy artyq tamaqpen aýyrlatpa.
Táttini, tuzdy jáne ashshy tamaqty kóp jeme.
Dastarqan basynda jaqsy kóńil kúımen otyr.
Mańaıyńdaǵylarǵa astarynyń dámdi bolýyna tilek bildirýdi umytpa. As daıyndaǵan adamǵa alǵysyńdy bildir.
Jańa sabaqty qorytyndylaý.
- As daıyndaıtyn adamdy kim deımiz?
- Mekteptegi as daıyndaıtyn adamdar kimder?
- Al úıde tamaqty kim daıyndaıdy?
- Ósimdik tektes azyq - túlikti kim atap beredi?
- Janýar tektes azyq - túlikti kim atap beredi?
Slaıd: Ósimdik tektes jáne janýar tektes azyq túlik
Vıdeofılm kórsetý. «Durys tamaqtaný týraly bilý» /1 mınýt/
Tamaqtanýdyń negizgi erejeleri: Toıyp tamaq ishýge bolmaıdy. Taǵamnyń mólsheri, onyń sapasy, qabyldaý kestesi, gıgıena erejesi jáne qolaılylyq etıkasymen rettelýi kerek. Tamaqqa degen tábetińiz bolmaı turyp, as qabyldamańyz. Tamaqtaný tártibi degenimiz – as qabyldaýda belgili bir ýaqytqa baǵyný, sondaı - aq tamaqtaný kezinde astyń mólsherin jáne mázirin saqtaý degen uǵymdy bildiredi
1. Qydyryp keldiń be, Boldyń ba synypta.
Tamaqtaný aldynda, Qol jýýdy umytpa!
2. Ádil
Keshtetpeı ýaqyttan, Tórt ret tamaqtan.
Jalqaýlyqty qýatyn, Artady qýatyń.
Osyndaı ereje, Túrlenter ómirdi.
Tárbıe berip ol, Kóterer kóńildi.
3. Madına:
Oıandyń
4. Aqjigit:
Sút pen irimshik, Qaımaq bar, aıran bar.
Bularmen dos bolmaı, Alasyń qaıdan nár?
Sıyrǵa alǵys aıt, Ol saǵan osyndaı.
San túrli as bergen, Eń jaqyn dosyńdaı!
5. Asar:
Tabıǵat syılaǵan, Jemis pen kókónis.
Boıyna jınaǵan, Dárýin alyp ós.
Aqyl men kórkimdi, “Toltyrdy”- degeısiń.
Qarsy alyp ár kúndi, Súısinip jegeısiń!
6. Jansar:
Ata - Ana, qurmetti, Jek kórer kim etti?!
Men ósip kelemin, Balyq pen taýyq ber,
Kúnine bir márte, Bulardy taýyp ber!
7. Elaman:
Botqany daıyndar, Ár túrli jarmadan.
Dıqandar dán egip, Eńbegin arnaǵan.
Nan – taǵam ál berer, Qýattyń qaınary.
Er jetip ósýge, Bul taǵam paıdaly!
8. Arýjan:
Kóp sýsyn ishesiń, Kún ysyp, jaz bolsa.
Paıdasy joq onyń, İshinde gaz bolsa.
Shyryn men taza sý, Asyńdy qortady.
“Hımıa” qosylsa, Asqazan “qorqady”.
Qosymsha derekter:
Tamaqtanýdyń erejesin este saqtaǵan jón. Ash adam bir japyraq nan men sýdy da qanaǵat tutady. Bul oraıda onyń tábeti joǵary bolady. Al, ashqaraq adamǵa kelsek, ol aldyna kelgenniń bárin opyrýǵa daıyn. Mundaıda halyqtyq medısına ondaı adamdarǵa belgili keste arqyly, tamaqty qanaǵattyqpen tutyný kerektigin usynady.
Asqazan óz qajetin aldy delik. Biraq, tábet basylmaı tur. Bul taǵamnyń dámdi ázirlengendinen de bolady. «Ózi toıǵanmen, kózi toımaı turǵanyn qarasha» degen qyzǵanysh osyny bildirse kerek. Kóptegen ádebıetterde asqazan jartylaı bos bolýy kerek dep jazylady. Bul as qorytý prosesin jeńildetedi. Ekinshiden, taqyl – taqyl taǵam qabyldaýǵa múmkindik beredi. Adamnyń tábeti men onyń asqa degen qumartýlyǵyn arttyrady deıdi.
Sergitý sáti: «Bizben birge qaıtala!»
Muǵalim sózi: Jemis penen kókónis
Nan, sút, et berer kún.
Vıtamın - taǵam nár berer
Ony jurt baǵalar.
Vıdeofılm – slaıd kórsetý «Dárýmender syry»
Dárigerlermen keńes:
Suraq:
1. Qandaı dárýmenderdi jıi qoldanǵan durys?
2. Qandaı tamaq túrlerin jıi qoldanǵan durys?
3. Boı ósý úshin qandaı vıtamınder kóp jeý kerekpin?
4. Men nege kóp terleımin?
5. Tis aýyrmaý úshin ne isteý kerek?
Maqal - máteldermen jumys:
• Densaýlyq - zor baılyq.
• Tazalyq - saýlyq negizi, saýlyq – baılyq negizi.
• Tazalyq bar jerde densaýlyq bar.
Ózindik jumys
Gúl kúltelerine densaýlyq qupıalaryn jazyńdar.
Úıge tapsyrma
77 - 78 better oqýǵa.
“Densaýlyq” týraly 3 maqal - mátel jazyp kelý.
Qorytyndylaý.
You Might Also Like
