InfoHub Logo

M.Áýezov atyndaǵy orta mektep,
hımıa pániniń muǵalimi
Ábilova Ásel Tóleýqyzy

Taqyryp: D.I.Mendeleev jasaǵan hımıalyq elementterdiń perıodtyq zańy jáne perıodtyq júıesi
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdiligi: D.I.Mendelleev jasaǵan perıodtyq júıesi men zańyna kirispe. Hımıalyq elementterdi jikteýdiń nátıjesinde perıodtyq zańnyń ashylýy.
Damytýshylyǵy: Oqýshylarǵa metaldar men beımetaldar uǵymyn qalyptastyrý. Ekidaıly qasıet kórsetetin elementterdiń toptary týraly túsindirý.
Tárbıeliligi: Elementterdiń adam ómirindegi mańyzyn, qoldanylý aıasyn túsindere otyryp, hımıa pánine qyzyǵýshylyǵyn arttyrý.
Sabaqtyń kórnekiligi: Turmysta qoldanylatyn keıbir metaldar men beımetaldar úlgileri. Myrysh, synaýyqtar, tuz qyshqyly, natrıı gıdroksıdi. Venn dıagramsy, tirek - syzba nusqasy.
Damytýshylyǵy: Oqýshylarǵa metaldar men beımetaldar uǵymyn qalyptastyrý. Ekidaıly qasıet kórsetetin elementterdiń toptary týraly túsindirý.

Sabaqtyń túri: Jańa sabaqty meńgertý
Sabaqtyń ádisi: Qyzyǵýshylyqty oıatý, túsindirý, suraq - jaýap.
Sabaqtyń barysy: 1. Uıymdastyrý kezeńi.
2. Úı tapsyrmasyn tekserý
3. Jańa sabaq ıgerý
4. Jańa sabaqty bekitý.

1. Uıymdastyrý bólimi.
Oqýshylardy tekserip, sabaqqa nazaryn aýdarý (psıhologıalyq daıyndyq).
2. Úı tapsyrmasyn suraý.
Taraýdy qorytyndylaý maqsatynda test tapsyrmasyn berý.

TEST TAPSYRMASY
1. Sýdyń fızıkalyq qasıeti: a) tússiz, ıissiz, dámsiz suıyqtyq b) tússiz, ashshy ıisti suıyqtyq v) ıissiz, dámdi, qatty zat
2. Tuzdardyń jiktelýi
a) orta, negizdik, qyshqyldyq
b) negizdik, tuz, orta
v) qyshqyldyq, ekidaıly, orta
3. Qyshqyldardyń jiktelýi
a) ottekti, ekidaıly
b) negizdik, otteksiz
v) ottekti, otteksiz
4. Negizderdiń jiktelýi
a) sýda erıtin, sýda erimeıtin, qyshqyldyq
b) sýda erıtin, sýda erimeıtin, ekidaıly
v) sýda erıtin, sýda erimeıtin, tuz
5. Oksıdterdiń jiktelýi
a) Negizdik, ekidaıly, qyshqyldyq
b) negizdik, qyshqyldyq, tuz
v) qyshqyldyq, ekidaıly, orta

Oı shaqyrý kezeńi.
Biz ótken sabaqtarymyzda jaı zattardyń metaldar men beımetaldardan turatynyn bildik.
Endi búgingi jańa sabaǵymyzda sol jaı zatymyz elementtiń jiktelýine toqtalamyz.

Maǵynany taný.
Jańa bilimdi ıgerý.
XIH ǵasyrdyń İİ jartysynda astam elementter belgili boldy. Olardy ózderine tán ortaq fızıkalyq jáne hımıalyq qasıetterine baılanysty metaldar jáne beımetaldar dep bóldi.
Toptastyrý ádisi.

Elementterdi jikteý kezinde fızıkalyq qasıeti metalǵa, al hımıalyq qasıeti jaǵynan eki jaqty qasıet kórsetetin elementter toby boldy.
Sondyqtan elementterdi eki topqa jikteý az bolǵandyqtan eki jaqty qasıet kórsetetin elementter tobyn ekidaıly (amfoterli) elementter dep atalady.
Olardyń oksıdteri men gıdroksıdteri de eki jaqty qasıet kórsetedi.
Myrysh fızıkalyq qasıeti jaǵynan metal, al hımıalyq qasıeti eki jaqty. Ol ári negizben, ári qyshqylmen de árekettesedi.

Qyzyǵýshylqty oıatý
Demonstrasıalyq sabaq
Myryshtyń tuz qyshqylymen, kalıı gıdroksıdimen árekettesý tájirbıesin jasap, oqýshylardyń kózin jetkizý.
Oksıdi men gıdroksıdin qarastyratyn bolsaq olarda eki jaqty qaset kórsetedi.

Qyshqylmen de, siltimen de árekettesetin zattar ekidaıly (amfoterli) dep atalady. (Dáptermen jumys)

4. Sabaqty qortyndylaý
Tirek syzba nusqasyn, Venn dıagramsyn qoldana otyryp jańa sabaqty bekitý, oqýshylardyń jańa sabaqty tolyq meńgergendigin baqylaý.

Slaıdty júkteý