InfoHub Logo

Aqtóbe oblysy,
Hromtaý aýdany, Sarysaı orta mektebiniń bastaýysh synyp muǵalimi
Ýmarova Gúlnar Temirǵalıqyzy

«Almaty kitap » baspasy boıynsha jazylǵan qazaq tilinen sabaq josparlarynyń úlgileri
Qazaq tili 3-synyp
Sabaq taqyryby: 2-synypta ótkendi qaıtalaý. Dybys pen áripti qaıtalaımyz.
Sabaq maqsaty:
1/ Ótken synyptaǵy dybystar men áripter týraly bilimin pysyqtaý, dybys pen áripti aıyra bilýin qaıtalaý, dybys túrlerin eske túsirý, durys taldaýǵa úıretý.
2/ Oqýshynyń sózdik qoryn, durys jazyp, sóıleý deńgeıin arttyrý, til baılyǵyn damytý;
3/ Mektep - anany qurmetteýge, bilimdi súıýge tárbıeleý;
Sabaq túri, tıpi:qaıtalaý, dástúrli.
Ádis-tásilder: sózdik, kórnekilik, taldaý, suraq-jaýap, praktıkalyq.
Kórnekilikter: álipbı, oqýlyq, sýretter, Venn dıagramsy.

Sabaq barysy:
1.Uıymdastyrý sáti.
2.Qyzyǵýshylyǵyn oıatý:
a/ Suraqtarǵa jaýap berý.
Dybys degenimiz...
Árip degenimiz....
Dybystar bólinedi...
Daýysty dybystar dep...aıtamyz.
Daýyssyz dybystar dep...aıtamyz.
Qazaq tilinde ...árip bar
á/ «Iá-joq» Qoıylǵan suraqtarǵa «ıá» ne «joq» dep jaýap beredi.
Q qatań daýyssyz /ıá/
A jińishke daýysty /joq/
Balalyq sózinde 4daýysty bar /joq/
Ot bir býyndy sóz /ıá/
E jińishke daýysty /ıá/

3. Maǵynany ashý: Kórkem jazý. Aa a Aa Astana –asqaq qala. Aıbat –aqyldy bala.
a/ Oqýlyqpen jumys 1-jattyǵý. Óleńdi oqýshylarǵa ishteı oqytyp shyǵý.
Barlyǵyna hormen oqytqyzý; Qysqasha mazmunyn suraý:
- Óleń ne týraly?
- Mektepti nege anaǵa teńeıdi?
- Mektepte bala qalaı ósedi?
- Óz mektepteriń týraly ne aıtasyńdar?
á/ Óleńnen jýan jáne jińishke aıtylyp turǵan sózderdi tabý. Jýan, jińishke dybystardy ataý.
b/ Taqtada jumys. 2-jattyǵý. Ár sózden jańa sóz jasap turǵan dybystardy taýyp, olardy qurastyrý arqyly maqaldy tabý. Shyqqan maqaldy taqtaǵa jazý.
Oqý túbi - toqý
Maqaldyń maǵynasyn ashyp, taldaý;

Sergitý sáti. «Kim kóp biledi?» 2 qatardaǵy oqýshylar, ár túrli taqyryptarǵa maqal-mátelder aıtyp jarysady. Ózindik jumys. 3-jattyǵý. Óleńdi ádemilep kóshirip jazyp, bir dybystyń ózgerýinen jasalǵan sózderdiń astyn syzý. (sor-zor, qor-bor)
4.Oı qorytý. Shyǵarmashylyq jumys
4-jattyǵý.Sýretterdegi zattardyń attaryn jazyp, olarǵa dybystyq taldaý jasaý.
Oıý-2býyn, 2árip, 3 dybys /o ı+ý/
Venn dıagramsy Dybys pen áripti salystyrý

5. Úıge tapsyrma: Dybystar túrlerin qaıtalaý, 5-jattyǵý /5 bet/ 1sózge dybystyq taldaý jasaý.
6.Baǵalaý

Qazaq tili 3-synyp
Sabaq taqyryby: I, ı, ý áripteriniń jazylýy.
Sabaq maqsaty: 1. I, ı, ý áripteriniń emlelik erejesin eske túsirý, sózderde durys jazýyn pysyqtaý. Osy áripterge durys taldaý jasaýǵa úıretý.
2. Oqýshynyń saýattylyq deńgeıin arttyra otyryp, til baılyǵyn damytý, este saqtaý qabiletin nyǵaıtý.
3. Jaqsy oqýǵa degen qushtarlyqtaryn arttyra otyryp, bilimdi súıýge tárbıeleý.

Sabaq túri, tıpi: qaıtalaý, dástúrli.
Ádis-tásilder: kórnekilik, praktıkalyq, taldaý, suraq-jaýap.
Kórnekilikter: syzbalar, oqýlyq, álipbı

Sabaq barysy:
1. Uıymdastyrý sáti
2. Úı jumysyn suraý - tekserý:
Dybystar degen ne? Dybystar neshege bólinedi? Daýyssyz dybys túrlerin ata. Daýysty dybys túrlerin aıt. Árip pen dybystyń aıyrmashylyǵyn ata.
Úıge berilgen 5-jattyǵýdy tekserý.

3. Ótkendi eske túsirý. Suraqqa jaýap berý..
- Ý dybysy qaı kezde daýysty jáne qaı kezde daýyssyz bolady?
- ı árpi qaı jerde jazylady?
- ı árpi qaı sózderde jazylady?
- ı men ı qandaı dybystar?
- ı, ı, ý dybystary kezdesetin sózderdi atańdar.

4. Bilimdi qaıtalaý. Kórkem jazý. ÁáÁ Ádilhan, álem, ádildik. Ásemniń ápkesi ásem bıleıdi.
Oqýlyqpen jumys.
1-jattyǵý. Óleńdi ózderine 1 ret oqytyp shyǵý. Óleńdi kóshirip jazý.
I, ı árpi bar sózderdiń astyn syzý. Venn dıagramsy arqyly ı, ı dybystaryn salystyrý.

Taqtada jumys. 2-jattyǵý. Aldymen sózderdi durys oqytyp alý. Kóp núkteniń ornyna ı, ı, yı áripteriniń tıistisin qoıyp jazyp shyǵý. Syı, tyı sózderiniń durys jazylý erejesin eske túsirý. Syzbalardy paıdalaný.
Sergitý jattyǵýy. I, ı dybystary kehdesetin sózderdi aıtyp, tez sóılemder qurastyrý.

5. Alǵashqy bekitý. 3-jattyǵý. Oqýshylar áńgimeni mánerlep oqyp shyǵady. Qysqasha mazmunyn aıtqyzý. Ý dybysy daýysty bolyp turǵan sózderdi bólek, daýyssyz bolyp turǵan sózderdi bólek jazady. Syzbany paıdalaný. (aýa-daýyssyz, sý-daýysty)

6. Shyǵarmashylyq jumys. 5-jattyǵý Jańyltpashty túsinip oqý. I árpi kezdesetin sózderdi aıtqyzyp, jazylý erejesin eske túsirý. /daýysty dybys+ı/ aı, oı, syı, toı.
Sózdik jumysy. Iemen, Iena- memleket, qala ataýlary.

7. Sabaqty qorytyndylaý. Biz búgin qandaı dybystardy qaıtaladyq? Ne esimizde qaldy? Ý dybysy - qandaı dybys? I áripteri qaı sózderde birinshi kezdesedi?
8.Úıge tapsyrma: Suraqtarǵa jaýap berý. 4-jattyǵý. /úı jattyǵýyn túsindirý/
9.Baǵalaý.

Qazaq tili 3-synyp
Sabaq taqyryby: ıa, ıý áripteriniń jazylýy.
Sabaq maqsaty:
1. Ia, ıý áripteriniń durys jazylý jáne aıtylý erejelerin qaıtalap, olardy sóılem ishinde durys jazýǵa úıretý, dybystyq taldaýdy qatesiz jasaýǵa daǵdylandyrý.
2. Oqýshynyń sózdik qoryn tolyqtyrý, saýattylyǵyn nyǵaıtý, kallıgrafıasyn jaqsartý.
3. Uqyptylyqqa, tazalyqqa tárbıeleý.

Sabaq túri, tıpi: qaıtalaý, dástúrli
Ádis-tásilder: sózdik, kórnekilik, test, baıandaý, jattyǵý
Kórnekilikter: test, sózjumbaq, syzba, oqýlyq.

Sabaq barysy:
1. Uıymdastyrý sáti.
2.Úı jumysyn suraý-tekserý: Dybystar men áripterge baılanysty 10 suraqtan turatyn test tapsyrmalaryn berý. Belgilengen ýaqyttan keıin durys jaýaptaryn taqtaǵa ilý. Oqýshylar ózderin ózderi tekseredi. 2-3 oqýshy úıge berilgen jattyǵýdy oqyp, qalǵandary tekseredi.

3. Ótkendi eske túsirý: Sóılemderdi aýyzsha tolyqtyrý:
Sózde ıa dybystary estilgenmen, jazýda olardyń ornyna ne jazylady?
Sózde ıý dybystary estilgenmen, jazýda olardyń ornyna qaı árip jazylady?
Sózdegi ı árpinen soń a jazylmaıdy, qaı árip jazylady?

4. Bilimdi meńgertý. Syzbamen jumys. Ia- /ı+a/, Iý- /ı+ý/ Jazylǵanda ıa, ıý áripteri jazylady. Aıtqanda ıý, ıa dybystary estiledi.
- Qane, oqýshylar ıa, ıý dybystary estiletin sózderdi aıtaıyq. Osy dybystar sózderdiń qaı jerinde ornalasqan?
Oqýlyqpen jumys: 1-jattyǵý. Sózjumbaqty sheship, sheshýi bolǵan sózderge taqtada dybystyq taldaý jasaý. (uıa, maıa, Álıa, qarıa) maıa, qarıa sózderiniń maǵynasyna toqtalyp ketý.
2-jattyǵý. Ia árpi daýysty dybystan keıin kelgen sózderdi bir bólek, ıa árpi ı árpinen keıin kelgen sózderdi bir bólek jazý.
Jaıa, maıa, saıa, aıaz, aıaq, taıaq, shaıan, qoıan, uıa; mıa, sıa, qıa /Qosymsha tapsyrmalaryn oryndaý/
Sergitý sáti. «Esiktegi qulypty,
Asha almadyq qınaldyq.
Sartyldattyq qulypty, syrtyldattyq qulypty.
Árli-berli qozǵadyq, oınadyq ta oıladyq
Mine, qulyp ashyldy»

5.Alǵashqy bekitý. 3-jattyǵý. Iý árpi bar sózderdi belgileri boıynsha eki baǵanǵa bólip jazý. 1-baǵanǵa: daýysty dybystan keıin kelgen ıý árpin, 2-baǵanǵa ı árpinen keıin kelgen ıý árpin jazý.
Ózindik jumys. 5-jattyǵý. Sózderdegi kóp núkteniń ornyna ı, y áripteriniń tıistisin qoıyp jazý.
6. Shyǵarmashylyq jumys. Kóp núkteniń ornyna ý, ıý áripteriniń tıistisin qoıyp jazý: eńkeıý, túsirý, jıý, bastaý.
7. Sabaqty qorytyndylaý. Biz búgin qandaı dybystar týraly óttik? Ia, ıý dybystary qaı dybystardan quralǵan? Dybystyq taldaý jasaǵanda qalaı jasaımyz?

8. Úıge tapsyrma: erejeni eske túsirý, 4-jattyǵý 9 bet.
9. Baǵalaý.

Qazaq tili 3-synyp.
Sabaq taqyryby: Daýyssyz b men p
Sabaq maqsaty:
1. Daýyssyz dybystardyń túrlerin eske túsirip, b men p dybystarynyń erekshelikterine, emlelik erejelerine toqtalý.
2. Oqýshynyń fonetıka boıynsha bilimin keńeıtý, sózdik qoryn molaıtý, este saqtaý qabiletin nyǵaıtý;
3. Kúz mezgiliniń ereksheligin kóre bilýge, ádemilikke tárbıeleý;

Sabaq túri, tıpi: qaıtalaý
Ádis-tásilder: kórnekilik, suraq-jaýap, praktıkalyq, taldaý
Kórnekilikter:kókónister men jemister sýretteri, syzba, daýyssyz dybys túrleri jazylǵan paraqtar, oqýlyq

Sabaq barysy:
1. Uıymdastyrý sáti
2. Qyzyǵýshylyǵyn oıatý: «Iá-joq» Suraqqa jaýap berý
- Qazaq álipbıinde 42 bar. (Iá)
- Daýysty dybystar 3-ke bólinedi. (joq)
- Áripterdi aıtamyz, estımiz. (joq)
- Daýyssyz dybystar 3-ke bólinedi. (ıá)
- ıa dybysy (ı+a) dybystarynan quralǵan. /ıá/
- sózdegi býyn sany daýysyz dybysqa baılanysty /joq/

3.Maǵynany ashý. Syzbamen jumys «Daýyssyz dybystar»
Daýyssyz dybystar

Qatań…
Uıań...
Úndi...
Qatań, uıań. Úndi dybystardy oqýshylar ózderi tolyqtyryp, eske túsirip jazady.
Sheshim shyǵarý: daýyssyz dybystar 3-ke bólinedi. P dybysyna aıaqtalǵan sózden keıin daýysty dybys estilse, b-ǵa ózgeredi.

Kórkem jazý: Bb Pp Baldyrǵan birinshi partada otyrady. Kitap - kitaby, jip - jibi.
Oqýlyqpen jumys. 1-jattyǵý. Sýrettegi zattardyń attaryn atap, daýyssyz dybystan bastalyp, daýyssyz dybysqa aıaqtalatyn sózderdi jazý. Daýyssyz dybystardy olardyń túrlerine qaraı toptap jazý.
Qyzanaq, kartop, qarbyz, japyraq, qaýyn, bıdaı.

Ózindik jumys. 2-jattyǵý. Mátindi oqýshylardyń ózderine oqytyp shyǵý. Qaramen jazylǵan sózderdi terip jazyp, olarǵa dybystyq taldaý jasaý.
- Kúz mezgiliniń aılaryn aıtaıyqshy. Qyrkúıek aıynda qandaı ózgerister bolady? Kúzdi nege altynǵa teńeımiz? Balalar úshin qandaı qýanyshty kún bar?

Sergitý sáti: Nan qıqymyn shashpańdar,
Jerde jatsa baspańdar.
Terip alyp qasterlep,
Torǵaılarǵa tastańdar.
Taqtada jumys. 4-jattyǵý. Kóp núkteniń ornyna tıisti áripti qoıyp, kóshirip jazý. Sóılemderdegi sózder sanyn anyqtaý. P dybysyna aýyzsha taldaý jasaý.
4. Oı qorytý. Úlestirme paraqtardaǵy daýyssyz dybys túrlerin tolyqtyrý. Sózderdegi kerek áripterdi qoıyp, aıtý.
5-jattyǵýdy ózderi oryndap shyǵady.
5.Úıge tapsyrma: daýyssyz dybys túrlerin jattap kelý, 3-jattyǵý /12 bet/
6.Baǵalaý.