InfoHub Logo

Shymkent qalasy
№2 «Avısenna» kópsalaly medısınalyq kolejiniń
Farm – 22 -18r top stýdenti Zakırova Lýıza Rýstambekovna
Ǵylymı jetekshisi: Aıtenova Nurgýl Ydyrysqyzy

Bul topty Ag⁺, Pb²⁺ katıondary quraıdy, Sl^- ıondarymen sýda nashar erıtin qosylystar túzedi, sondyqtan júıelik taldaýda 2 n. HC1 eritindisin toptyq reagenti retinde paıdalanady

Ekinshi analıtıkalyq top katıondarynyń fızıka-hımıalyq shamalary

Katıon	Totyǵý dárejesi	Iondyq radıýsy
Ag+	+1	2,2
Rb2+	+1	1,8

Hlorıdter men gıdroksıdterdiń erigishtik konstantasy men erigishtigi.

T=293K.

Qosylys	EK	E, mol/l
AgCl	1,6∙10-10	1∙10-5
RbS12	2∙10-5	2∙10-2
AgBr	3∙10-13 ;	6∙10-7
Ag2O (Ag+, OH-)	2∙10-8	1∙10-4
Pb(OH)2	3∙10-16	1∙10-4
AgJ	9∙10-17	1∙10-9

 

Top reagentiniń áserinen bul top katıondary aq tústi tunbalar túzedi:

Pb(NO₃)₂+ 2HC1 = RbSl₂↓ + 2HNO₃                          

Konsentrli tuz qyshqyly eritindisin paıdalanbaǵan jón, sebebi AgCl jáne RbS1₂ sýda erıtin kompleksti qosylystar túzýi múmkin.

AgCl + 2 HC1 = H₂[AgCl₃] PbCl₂ + HC1 = N[RbSl₃]                           

Hlorıdterdiń hımıalyq qasıetteriniń erekshelikterine súıenip, olardy júıelik analızde bir-birinen bólip alýǵa bolady. Hlorıdterdiń erigishtigi, ásirese hımıalyq qasıetteri ár túrli bolyp keledi.

Qorǵasyn  hlorıdiniń  erigishtigi basqa hlorıdterge qaraǵanda (14-keste) joǵary jáne temperatýra  ósken saıyn erigishtigi artady (t = 20°C - 0,99 g/100 g N₂O, t=100 °S - 3,34 g/100 g N₂O). Sondyqtan onyń ystyq sýdaǵy erigishtigi AgCl erigishtiginen áldeqaıda joǵary bolǵandyqtan, olardy bir-birinen bólip alýǵa múmkinshilik beredi. Bir eskeretin jaǵdaı RbS1₂ erigishtigi joǵary bolǵandyqtan tunbaǵa tolyq túspeıdi.

Kúmis hlorıdi sýda nashar erıdi, biraq kún sáýlesiniń áserinen qaraıady:

2 AgCl = 2 Ag + Sl₂                                                 

Mıneraldy qyshqyldarda HNO₃, H₂SO₄ erimeıdi, biraq amonı gıdroksıdinde, (HN₄)₂SO₃ eritindisinde jaqsy erıdi.

AgCl + 2 NH₄OH = [Ag(NH₃)₂]Cl + 2 N₂O

AgCl + (NH₄)₂CO₃ = [Ag(NH₃)₂]Cl + N₂O + CO₂↑

Siltilermen bul top katıońdary erigishtigi tómen (14-keste) gıdroksıdter túzedi, biraq kúmis gıdroksıdi turaqsyz:

Pb(NO₃)₂ + 2NaOH = Pb(OH)₂ + 2NaNO₃                                   

2 AgNO₃ + 2 NaOH = Ag₂O + 2 NaNO₃ + H₂O

Qorǵasyn gıdroksıdi amfoterli:

2 H⁺+ RbO₂^2- = 2 N⁺+ [Pb(OH)₄]^2- = H₂[Pb(OH)₂] = Pb(OH)₂= 2 OH^- + Pb²⁺

Kúmis tek totyqtyrǵysh qyshqyldarda erıdi:

3 Ag + 4 HNO₃ = 3 AgNO₃ + NO↑ + 2 H₂O                    

Qorǵasyn kerneý qatarynda sýtekke deıin tursa da suıytylǵan tuz, kúkirt qyshqyldarynda erimeıdi, sebebi metal betinde sýda erimeıtin hlorıd jáne súlfat tuzdary túziledi ds, metaldy ári qaraı erýden saqtap qalady.

Metaldyq qorǵasyn jáne onyń tuzdary óte ýly. Radıohımıada jáne rentgen tehnıkasynda sáýlelenýdi sińirý maqsatynda metaldyq qorǵasynnan ekrandaýshy qondyrǵylar, sonymen birge radıoaktıvti zattardy tasymaldaıtyn jáne saqtaıtyn konteınerler jasaıdy. Qorǵasynnan telefon jáne elektr kabelderiniń qorǵaǵysh qabyqshalaryn daıyndaıdy. Qorǵasyn oksıdiniń óndirisine jumsaıdy. Qorǵasyn oksıdi shynylardyń, emalderdiń, pıgmentterdiń (maıly boıaýlar úshin) quramyna kiredi. Qorǵasynnyń tuzdary ortalyq nerv júıesine áser etedi, gemoglobınniń almasý prosesin buzady, asqazan aýrýynyń paıda bolýyna ákelip soǵady. Ýǵa qarsy dári retinde jumyrtqa belogy, askorbın qyshqyly paıdalanylady. Qorǵasyn asetaty eritindisine shúberekti malyp, teriniń isip qyzarǵan jerine tartady. Rb(SN₃SOO)₂ - ni toqyma ónerkásibinde basytqy retinde qoldanady.

RbSrO₄  jáne  RbSrO₄ Rb(ON)₂  qosylystaryn maıly boıaýlar óndirisinde pıgment retinde qoldanady.

RbO₂ – sirińke  óndirisinde paıdalanady. Rb₃O₄ - sýrıkti hrýstal, emal, jyltyraq (glazýr), lınolıýem óndirisinde, qyzǵylt-sary pıgment túrinde maıly boıaýlarda paıdalanady.

Kúmis óndirisiniń kóp bóligi tıyn jasaýda qoldanylady. Hımıa ónerkásibinde kúmisti zerthanalyq ydystar (taza siltiler nemese siltilik metaldardyń  tuzdaryn  balqytatyn  tıgelder), zerthanalyq  qural-jabdyqtar (shpatel, qysqyshtar jáne t.b.) jasaýda paıdalanady.

Tamaq ónerkásibinde ár túrli sýsyndar daıyndaıtyn kúmis apparattaryn qoldanady.

Metaldyq  kúmisti termıalyq býlandyrý jolymen aınalar, tuzdar alý úshin, ár túrli áshekeıler, turmys zattaryn jasaýda paıdalanady.

Kúmis balqymalary — tis plombalaryn, kópirsheleri men protezderin, as-úı ydystaryn jasaýda, tońazytqysh ónerkásibinde keńinen qoldanylady.

Kúmis (I) ıondarynyń bakterısıdti qasıeti sanıtarlyq tehnıkada jáne medısınada keńinen paıdalanylady. Kúmistiń koloıdty eritindisimen óndelgen bıntter men maqtalar teri aýrýlaryn emdeýde qoldanylady. Kúmis nıtratyn ár túrli kúmis qosylystaryn alýda, aına óndirisinde, jaryqqa sezgish emýlsıalar alýda, shashty jáne matany boıaýda, sonymen birge analıtıkalyq reaktıv retinde jáne kúmisti elektrolıtıkalyq tundyrýda paıdalanady. Qatty kúmis nıtratynyń qaryndashtary (Lápıs) 1 bólik AgNO₃ pen  1bólik  KNO₃-ten turady, ony medısınada kúıdirý úshin  qoldanady. Kúmis hlorıdinen ınfraqyzyl sáýlelený aımaqtarynda jumys isteıtin prıborlar úshin lınzalar jasaıdy. AgCl - dyń kóp bóliginen fotoplenka daıyndaıdy, bakterısıdti qasıetine baılanysty, AgCl negizinde kózdiń shyryshty qabyǵyn óńdeýde qoldanatyn  preparattar daıyndaıdy, sol sıaqty kúmis hlorıdi  azyq-túlikti konservileý jáne sterıldeý úshin qoldanady.

---