InfoHub Logo

Shymkent qalasy
№2 «Avısenna» kópsalaly medısınalyq kolejiniń
Ag – 22 -18q top stýdenti  Abdývahapova Ozoda Janalıevna
Ǵylymı jetekshisi: Aıtenova Nurgýl Ydyrysqyzy

PO₄^3- - anıondarynyń jeke reaksıalary

Tirshilik úshin fosfordyń mańyzy óte zor, sebebi fosfor nerv belogynyń súıek, tis, mı beloktarynyń quramynda bolady. Súıektiń negizin Ca₃(PO₄)₂  – fosforıt, tis negizin Ca₃F(PO₄)₃  appatıt quraıdy. Adam organıziminde kálsı fosfatynyń massalyq úlesi 3%  quraıdy. Qan, tkander suıyǵynda  KH₂PO₄, Na₂HPO₄  jáne NaH₂PO₄  tuzdary bolady,basqa fosfattar,gıdrofosfattar (MeHPO₄) organızimniń zat almasý prosesin jaqsartý úshin qoldanylady. Fosfattar  Me₃PO₄ men  gıdrofosfattfrdyń  (Me₂HPO₄) sýdaǵy eritindileri siltilik qasıet kórsetedi, (fosfattar Me₃PO₄ -tiń  pH = 12,6, gıdrofosfattar  pH = 9,7) dıgıdrofosfattar qyshqyldyq qasıet kórsetedi. (H₂PO₄^-  rN = 4,7) gıdrofosfat pen dıgıdrofosfat qospasy býferli eritindi bolyp tabylady,  tiri organızimder úshin onyń mańyzy óte zor.

Barıı hlorıdimen árekettesýi.

BaCl₂ natrıı gıdrofosfatymen aq tústi BaHPO₄  tunbasyn beredi. Amıak qatysynda barıı fosfaty paıda bolady.

BaCl₂ + 2NaH₂PO₄ + 2 NH₄OH → Ba₃(PO₄)₂ + 2NH₄Cl + 4NaOH

2 HPO₄^2- + 3Ba²⁺ + 2NH₃→ Ba₃(PO₄)₂  + 2NH₄⁺

Ba₃(PO₄)₂  mıneraldy qyshqyldarda erıdi.

Ba₃(PO₄)₂  + 6HNO₃ → 3 Ba(NO₃)₂ + 2H₃PO₄

Probırkaǵa  Na₂HPO₄ eritindisi men barıı hlorıdiniń 5-10 tamshylaryn alyp, árekettestirý. Tunbanyń erigishtigin tekserý.

AgNO₃ árekettesýi:

Kúmis nıtraty fosfattarmen sary tústi Ag₃PO₄  tunbasyn túzedi. Ag₃PO₄ azot qyshqylynda, amıak eritindisinde erıdi.

Reaksıanyń oryndalýy:

Na₂HPO₄ + 3AgNO₃→ Ag₃PO₄↓ + 3NaNO₃ + HNO₃

PO₄^3- + 3AgNO₃→ Ag₃PO₄

Ag₃PO₄↓ + 3H⁺→ 3Ag⁺ + H₃PO₄

Probırkaǵa H₃PO₄ pen AgNO₃ eritindileriniń árqaısysynan 5-10 tamshydan alyp, sary tunbanyń túzilgenin baıqaý. Tunbanyń HNO₃ pen amıak eritindilerindegi erigishtigin tekserý.

Magnezıalyq qospamen (MgCl₂ + NH₄Cl) árekettesýi. Magnezıalyq qospa natrıı gıdrofosfatymen árekettesip, aq tústi tunba beredi.

Reaksıanyń oryndalýy:

MgCl₂ + NH₄Cl + Na₂HPO₄→ MgNH₄PO₄ + 2NaCl

HPO₄^2- + Mg²⁺ + NH₄⁺→ MgNH₄PO₄

Probırkaǵa 2-3 tamshydan MgCl₂  men NH₄Cl alyp, oǵan Na₂HPO₄ qosyp, aralastyryp, 2-3 tamshy amıak eritindisin qosady. Eritindi laılanady.

Amonı molıbdatymen árekettesýi.

Konsentrli  HNO₃ erigen amonı molıbdaty fosfattarymen amonı fosformolıbdatynyń sary tústi krıstaldyq tunbasyn túzedi:

Reaksıanyń oryndalýy:

Na₃PO₄ + 3 NH₄Cl + 12(NH₄)₂MoO₄ + 24 HNO₃→

(NH₄)₃H₄[P(Mo₂O₇)₆] + 10 H₂O + 24 NH₄NO₃ + 3 NaCl

PO₄^3- + 3 NH₄⁺ + 12 MoO₄^2- + 24 H⁺→ (NH₄)₃H₄[P(Mo₂O₇)₆] + 10 H₂O

Tunba túsý úshin reagent artyq mólsherde alynýy qajet, eger de fosfat ıondary jetkiliksiz bolsa, tunba túzilmeıdi, biraq eritindi sary túske boıalady. Eritindige krıstaldyq NH₄NO₃  qosylsa, reaksıanyń sezgishtigi artady.

---