InfoHub Logo

Ekvatorıaldyq Gvıneıa (Guinea Esuatoriai), Ekvatorlyq Gvıneıa Respýblıkasy — Ekvatorlyq Afrıkadaǵy memleket. Jeri 28051 km². Halqy 1,2 myń (2016). Astanasy — Malabo q.

Tabıǵaty

Negizinen Gvıneıa shyǵanaǵy jaǵalaýynda ornalasqan. Materıktik bóligi (Rıo-Mýnı) taýly qyratty (bıiktigi 1200 m). Klımaty ylǵaldy ekvatorlyq. Ortasha aılyq temperatýrasy 24°-28°S. Jyldyń jaýyn-shashynnyń ortasha mólsheri 2000 mm. Basty ózeni — Loıo. Laterıtti kúlgin topyraǵynda máńgi jasyl ylǵaldyq ekvatorlyq orman ósedi.

Halqy negizinen fangter jáne býbıler taıpalarynan quralady. Ortasha tyǵyzdyǵy 1 km²-ge 6,7 adamnan. Resmı dini — katolısızm. Memlekettik tili — ıspan tipi. Mańyzdy qalalary — Malabo, Bata.

Ekonomıkasy damymaǵan agrarlyq el. Sharýashylyǵynyń negizi — eginshilik jáne aǵash daıyndaý. Terıtorıasynyń 80%-i orman. Eksporttyq ónimderi (myń tonna): kakao 12,0, kofe 6,9, banan 1,2, aǵash 260. 2016 jylǵy mal sany (myń): múıizdi iri qara 120, qoı 1250, eshki 65, shoshqa 89; 4,5 myń tonna balyq aýlandy. Shaǵyn aǵash óńdeý, maı z-dy (maıly pálmadan), keramıkalyq buıymdar shyǵarý, mebel kásiporyndary bar. Avtomobıl jolynyń uzyndyǵy 1,8 myń km. Basty porty — Bata. Syrtqy saýda aınalymynyń 80%-ine jýyǵy Ispanıanyń úlesine tıedi. Aqsha ólshemi — ekpvele.

Ekvatorıaldyq Gvıneıanyń Masıas-Ngýema-Bıega aralyn portýgaldyqtar 1472 jyly ashty. 1778 jyly ıspandar qaramaǵyna kóshti. 1827-1843 jyldar aǵylshyndar otarlady. 1843 jyly Ispanıa araldy ózine qaıtardy, 1900 jyly oǵan eldiń qazirgi materıktik bóligi Rıo-Mýnıdi qosty. 1959 jyly elde alǵashqy saıası partıalar quryldy. 1968 jyldan táýelsiz respýblıka.

Klımat

Ekvatorlyq beldeýde tómengi qysymdy atmosferalyq aýanyń jyl boıyna áser etýinen qalyptasatyn klımat. Klımatty óńirde tropıktik jańbyr (jylyna 3000 mm jáne odan da artyq) saldarynan qurlyq ylǵaldyǵy shamadaǵydan tys artyq bolady jáne aýa temperatýrasy óte joǵary (ortasha jyldyq temperatýra 24-28°S) keledi. Temperatýra (jyldyq amplıtýdasy 2-3°S-taı) jáne ylǵaldylyq erekshelikterine qaraı jyl maýsymdary arasynda onsha aıyrmashylyq baıqalmaıdy. Temperatýranyń jáne jaýyn-shashynnyń jyldyq mólsherindegi eń joǵarǵy shamalar kóktemgi jáne kúzgi kún men túnniń teńelý maýsymy kezinde bolady. Bundaı klımattyq jaǵdaı ylǵaldy ekvatorlyq ormannyń ósýine jáne tropıktik daqyldar (kokos pálmasy, banan, ananas, kakao t. b.) ósirýge múmkindik beredi. Ekvatorıaldyq klımat negizinen Afrıkanyń ekvatorlyq bóligine, Ońtústik Amerıkanyń Amazonka alabyna, Ortalyq Amerıka jáne Indonezıanyń biraz bóligine tán.

Oqýǵa keńes beremiz:

Erıtreıa

Afrıkadaǵy qar

Afrıka patshalyǵy osydan myń jyl buryn

Álemniń eń kishkentaı adamdary qalaı tirshilik etip júr

Álemniń eń kishkentaı adamdary qalaı tirshilik etip júr

Balyq aýlaýdyń erekshe tásili: Afrıka halqy balyqty jerden qazyp alady

---