Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 5 kún buryn)
Elimniń erkindigi - Táýelsizdik
Synyby: 9-11
Taqyryby: «Elimniń erkindigi - Táýelsizdik»
Maqsaty:
Oqýshylardyń bilimin tereńdete túsý, logıkalyq oılaýdy, tapqyrlyqty damytý, qabiletti jáne daryndy balalardy qoldaı bilý jáne uıymshyldyqqa, jeńimpaz, ozyq bolýǵa tárbıeleý.
Uıymdastyrý
1. Saıystyń maqsatyn aıtý
2. Saıystyń shartyn uǵyndyrý
3. Qatysýshylarmen tanystyrý
4. Sarapshy mamandarmen tanystyrý
5. Jeńimpazdy anyqtaý

Saıystyń kezeńderi
1. Báıge (suraq-jaýap)
2. Ǵajaıyp uıashyqtar
3. Til-óner (maqal-mátel)
4. Kókpar (3baǵytta suraqtarǵa jaýap)
5. Jorǵa
6. Dilmar

Armysyzdar, qurmetti ustazdar, oqýshylar!
Búgingi 9-11 synyptar arasynda ótkeli otyrǵan «Elimniń erkindigi - Táýelsiz» zıatkerlik saıysyna qosh keldińizder.
Birneshe júz jyldaı álemdik kartada Qazaqstan degen memleket bary men joǵy bilinbedi. Sebebi biz ol kezde Reseı ımperıasynyń, odan keıin Keńes odaǵynyń quramynda boldyq.1991 jyldyń 16-jeltoqsanda ózimizdiń táýelsizdigimizdi alyp, egemendi el boldyq.
Keń baıtaq kóz jetpeıtin jerim meniń,
Taýly orman, jasyl jaılaý, kólim meniń
Búgingi ár álemge dańqyn jetti,
Táýelsiz Qazaqstan – elim meniń.
Táýelsizdik týyn bıikke samǵatyp, óz aldymyzǵa derbes memleket bolyp, álemge tanylǵanymyzǵa 20 jyl toldy. Endeshe bárińizdi osy tamasha tól merekelerińiz taǵy da qutty bolsyn
Saıystyń sharty
Saıys 6 kezeńnen turady, Ár 2 kezeńnen keıin upaıy az 2 oqýshy oıynnan shyǵady. Sonymen daıyn bolsaq saıyskerlerimizge sáttilik tileımin!
Saıysymyzǵa ár synyptan 1 oqýshydan qatysýda, barlyǵy 6 oqýshy. Endeshe qatysqaly otyrǵan saıyskerlerimizben tanys bolaıyq.... .
İ. Báıge kezeńi: (12 suraq qoıamyn, ár suraqqa 10 upaı)
1. «Qazaq hrestomatıasyn» kim jazdy? (Y. Altynsarın)
2. «Meniń atym Qoja « hıkaıasyn kim jazdy? (Berdibek Soqpaqbaev)
3. Orys tilinde neshe septik bar? (6)
4. Molekýla degen ne? (zattyń qasıetterin sıpattaıtyn eń kishi bólshek)
5. Dúnıejúzindegi eń úlken aral (Grenlandıa)
6. Qıylyspaıtyn eki túzý (paralel)
7. Qazaqstan Respýblıkasynyń eń birinshi prezıdenti kim? (N.Nazarbaev)
8. jerdiń sý qabyǵy ne dep atalady? (gıdrosfera)
9. Respýblıka kúni qaı kún? (25qazan)
10. boljaldy, aýyspaly, maqsatty qaı shaqtyń túrleri (keler shaq)
11. Mıkroskopty oılap tapqan kim? (Robert Rýk)
12. Mátindik aqparatty engizý qurylǵysy (pernetaqta)

Elbasynyń ózek jardy sózi:
«Biz búgingi beıbit tirligimiz úshin Qazaqstan dep atalatyn respýblıkanyń jer betinde barlyǵy úshin tarıhtyń ár tusynda osy eldi, osy jerdi qorǵaǵan qaısar jandardyń árýaǵynyń aldynda qashanda qaryzdarmyz» - degen sózin árdaıym jadymyzda turýyna tilektespin.
İİ. «Ǵajaıyp uıashyq» dep atalady. Munda tarıh, matematıka, til salasy, geografıa pánderinen suraq qoıady.
Qazaqstan tarıhy:
1. Mezolıt dáýirimizdiń zamanymyzdan burynǵy qaı jyldar? (12-5myńjyldyqta)
2. Kóne túrik jazýy qansha áripten turady? (35)
3. Qoja Ahmet Iasaýı eńbegi (Danalyq kitabi)
4. Aq Ordanyń astanasy (Syǵanaq)
Til salasy boıynsha
1. Turlaýsyz múshelerdi ata? (anyqtaýysh, tolyqtaýysh, pysyqtaýysh)
2. «Sıntaksıs» grek tilinde qandaı maǵynany bildiredi? (quraý, biriktirý)
3. Chto takoe antonımy? (antonımy – eto slova protıvopolojnymı znachenıamı)
4. Aǵylshyn tilinde qansha býyn bar? (4)
Matematıka
1. Alymy bóliminen úlken bólshek (burys bólshek)
2. Júzden bir bólik (paıyz)
3. Kez kelgen sannyń bir dárejesi (ózine teń)
4. Aǵash ústinde 30 torǵaı otyr edi, ańshy onyń 2-ýin atyp túsirdi. Torǵaılardyń qanshasy qaldy? (2-ýi qaldy, qalǵany ushyp ketti)
Geografıa
1. Atmosferanyń jer betine taıaý ornalasqan eń tómengi qabaty (troposfera)
2. Barometr degenimiz ne? (atmosferalyq qysymdy ólsheıtin qural)
3. Qazaqstandaǵy eń bıik núkte jáne onyń bıiktigi qansha? (Hantáńiri, 6995m)
4. Dúnıejúzinde neshe materık, neshe muhıt bar? ( 6: Eýrazıa, Afrıka, Soltústik Amerıka, Ońtústik Amerıka, Avstralıa, Antarktıda;4: tynyq, Úndi, Atlant, Muzdy )

(upaıy az 2 oqýshy oıynnan shyǵady)

Ár halyqtyń tarıhta qalýy ana tiline baılanysty. Egemendi Qazaqstan elinde ana tilimizge memlekettik mártebe berildi. «Til týraly» zań qabyldandy.
İİİ. Til-óner
Munda maqal aıtylady, bir sózi aıtylmaı qalady. Sol sózdi taýyp, 3 tilde aıtady.
(ár tapqan sózge 10 upaı)
1. ... qylyshtan ótkir (til – ıazyk – language)
2. ... aldy – qyzyl til (óner – ıskýsstva – art)
3. ... ómir shyraǵy (bilim – znanıe – knowledge)
4. Erdiń synshysy - ... (el – narod – people)
5. Dosy kópti ... almaıdy (jaý – vrag – enemy)
6. Taldyń kórki - ... (japyraq – lıst – leaves)
7. ... – zor baılyq (densaýlyq – zdorová – health)
8. ... bala qorǵany (áke – otes – fath

Qazaqstan Konstıtýsıasy 44-babynyń 1-tarmaǵynda «Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Qazaqstan halqyna eldegi jaǵdaı men respýblıkanyń ishki jáne syrtqy saıasatynyń negizgi baǵyttary týraly jyl saıyn Joldaý arnaıdy» delingen
IV. Kókpar
Bul kezeńde 3 baǵytta suraqtar qoıylady.
Uly tulǵalar
1. «Baı balasy men jarly balasy» avtory kim?
A) Y. Altynsarın B) A.Qunanbaıuly V) M.Áýezov
2. «Moskva úshin shaıqas» romanynyń avtory
A) J.Jabaev B) B.Momyshuly V) M.Maǵaýın
3. Uly aqyn-jyrshy, Almaty oblysynda dúnıege kelgen. Júz jasap, «Shyǵystyń Gomeri» atanǵan
A) Jambyl B) Shákárim V) Ahmet
4. Bes arys kimder?
A) Baýyrjan, Ahmet, Abaı, Muhtar, Qanysh
B) Maǵjan, Mirjaqyp, Abaı, Ybyraı, Shákárim
V) Shákárim, Ahmet, Maǵjan, Mirjaqyp, Júsipbek
Jyldar shejiresi
1. Qashan Táýelsiz Qazaqstan Respýblıkasynyń «Ata zańy»qabyldandy.
A)1996 jyly 25 qazan B) 1995jyly 28qańtar V) 1995 jyly 28 qańtar
2. Qaı jyldar «Aýyl jyly» bolyp jarıalandy.
A) 2001-2004 B)2002-2005 V) 2002-2006
3. Qaı jyly Qazaqstan Respýblıkasy OBSE- ge tóraǵalyq etti
A) 2011jyly B) 2009 V) 2010
4. Qashan QR tuńǵysh qazaq ǵaryshkeri Toqtar Áýbákirov ǵaryshqa samǵady
A) 1993 jyly qarasha B) 1992jyly jeltoqsanda V)1992 jyly qazan
Rámizder
1. QR-nyń memlekettik týynyń avtory
A) Sh.Nıazbekov B) J.Nájimedenov V) J.Málibekov
2. Jańa standart QR ST 989-2008 Memlekettik Eltańbanyń túrli tústi oryndalýynda neshe túske boıalǵan
A) 1 B) 2 V)3
3. Qazaqstan Respýblıkasy Memlekettik Ánuranynyń áni kimdiki?
A) N.Nazarbaev B) J.Nájimedenov V) Sh.Qaldaıaqov
4. QR-nyń rámizderi týraly Konstıtýsıa zańynyń neshinshi babynda?
A)8 B)9 V)5
(upaıy az 2 oqýshy oıynnan shyǵady)

16-jeltoqsanda Qazaqstannyń Joǵarǵy Keńesi «Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik táýelsizdigi týraly» Konstıtýsıalyq zańdy qabyldady.
V. Jorǵa
(ár oqýshyǵa 16suraq qoıylady, 1 mınýt ishinde jaýap berý kerek.)
1. Quramynda árpi bar esep qalaı atalady? (teńdeý)
2. Suıyqtyq ólshem birligi (l)
3. Ezilgen qurttyń maıda túıirshigi (malta)
4. «Basy tasqa tıdi» sóziniń maǵynasy (ókindi)
5. 1 men 27 sandarynyń arasynda neshe jup san bar? (13)
6. «Qarlyǵash áýlıe» atanǵan bı (Tóle bı)
7. 2008 jyly qytaıdyń Pekın qalasynda ótken olımpıadada Qazaqstan neshe júldeli oryn alyp keldi? (13)
8. Eń qysqa aı (aqpan)
9. El Ordasy Astananyń týǵan kúni (1998j, 10maýsym)
10. Sýdyń jer betine shyqqan túri qalaı atalady? (bulaq)
11. 3 túıequs ushyp kele jatty, ańshy olardyń birin atyp aldy. Olardyń qanshasy qaldy? (túıequs ushpaıdy)
12. Dúnıedegi birinshi baılyq - (densaýlyq)
13. Ramazan aıynda qasıetti tún qalaı atalady? (Qadir túni)
14. Aýanyń salmaǵyn ólsheıtin aspap (barometr)
15. Turlaýly múshe (bastaýysh pen baıandaýysh)
16. Maqaldy jalǵastyr: Ustazdan - ... ozar (shákirt)

2 – oqýshyǵa
1. Uzyndyq ólshem birli (m)
2. «Úrip aýzyna salǵandaı» sóziniń maǵynasy (Ádemi)
3. Ákemniń 7 uly bar, onyń árbir ulynyń qaryndasy bar. Sonda ákemniń neshe balasy bar? (8)
4. Dúnıedegi eń úlken kól qalaı atalady? (Baıkal)
5. Úrmeli aspap (sybyzǵy)
6. Maqaldy jalǵastyr: Kóp qorqytady - .... . (tereń batyrady)
7. Musylmandardyń dinı meıramy qalaı atalady? (aıt)
8. Qazaqstannyń tól teńgesi shyqqan kún (1993j, 15qarash)
9. 5-shi ornalasqan nota (sol)
10. Y.Altynsarın tuńǵysh qazaq mektebin qaı jyly ashty? (1894j)
11. Jigittiń úsh jurtyn ata (óz, naǵashy, qaıyn)
12. Jeltoqsan oqıǵasy bolǵan jyl (1986)
13. Álemdegi eń áıgili sport túri (fýtbol)
14. «Kókserek» shyǵarmasynyń avtory (M.Áýezov)
15. Qazaqstan dúnıe júzinen qaı kendi óndirýden 3-shi oryn alady? (mys)
16. Áınek neden jasalady (qum)

1991 jyl, 1-jeltoqsanda Respýblıkada búkilhalyqtyq prezıdent saılaýy bolyp ótti. Qazaq KSR-niń Prezıdenti bolyp N.Nazarbaev saılandy.
VI. Dilmar
Bul kezeńde 2 oqýshyǵa taqyryp beriledi. Ol berilgen taqyrypqa óz oılaryn aıtady, 2mınýt daıyndalady
« Eger men Prezıdent bolsam....»

Erkindik pen azattyqqa qol jetkizgen Táýelsiz eldiń uly isteriniń biri – Eýrazıanyń júreginde Elimizdiń baıtaǵy Astanamyz salynyp, Aqordamyzdyń tigilýi. Atyraý men Altaı arasynda jatqan Qazaq eliniń júregi.
Táýelsizdik merekesiniń 20 jyldyǵy qarsańynda Astanada boı kóteretin tamasha sáýlet týyndysynyń biri «Izýmrýd kvartaly» ákimshilik bolmaq. Ortalyq Azıa óńirindegi qalalarda teńdesi joq eń bıik ǵımarattardan turatyn bul keshen Qazaqstan jáne Soltústik Amerıka arhıtektorlarynyń birlesken qoltańbasy bolyp tabylady.

Oıynshylardyń upaıy eseptelip, jeńimpaz anyqtalady.

You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama