Ertegi mazmunyna ılústrasıa
Sabaqtyń taqyryby: Ertegiler mazmunyna ılústrasıa
Sabaqtyń maqsaty: a) bilimdiligi: Oqýshylardy ertegiler mazmunymen tanystyrý, mazmuny arqyly sýret salýǵa úıretý. Jeke tulǵanyń rýhanı mádenıetin qalyptastyrý, balalardyń beıneleý qabiletin shyńdaý.
á) damytýshylyǵy: Ertegiler álemi týraly tanymyn keńeıtý. izdený, zertteý qabiletterin damytý. Ertegi mazmunymen qyzyqtyrý nátıjesinde oqýshylardyń qyzyǵýshylyǵyn arttyrý, olardyń boıynda shyǵarmashylyq izdenis qalyptastyrý, kórkemdik talǵamyn, shyǵarmashylyq qıalyn, oılaý keńistigin damytý.
b) tárbıeligi: Ertegilerdiń negizgi ıdeıasy men tárbıelik mánine arqaý bolǵan ultymyzdyń asyl qasıetterin sińirý. Oqýshylardyń ulttyq ónerge degen súıispenshiligin molaıtý, belsendilikterin shyńdaý.
Sabaqtyń ádisi: Toppen jumys, túsindirý, suraq - jaýap, asosıasıa, aýyzsha kórnekti jáne jartylaı izdempazdyq
Sabaqtyń túri: toppen jáne jeke saıys sabaq.
Sabaqtyń kórnektiligi, tehnıkalyq qural jabdyqtary: ınteraktıvti taqta, kompúter, kórneki beıneleý quraldary, dybystyq slaıd fılmder, shyrsha oıynshyqtary, shyrshalar, qıylǵan ertegi keıipkerleri
Kútiletin nátıje: Sabaq barysynda oqýshylar yntalaryn men qyzyǵýshylyqtaryn qalyptastyrý, óz betinshe beıneleý iskerligin meńgerý, sýret salýyna, tanymdyq - shyǵarmashylyq belsendiligine áser etý arqyly ár oqýshy tanyp - bilýge jáne shyǵarmashylyqqa qajetti zatty sanasyna jetkizý. Óz betterimen úılestirýge, eske saqtap sýret salýǵa, sýret taqyrybyna baılanysty obrazdardy turǵyzýǵa, qımyl qozǵalystardy beıneleýge, zattardyń túr - túsin berýge beıimdeý.
Sabaqtyń barysy:
Sabaq 4 kezeńnen turady:
1. Uıymdastyrý kezeńi
2. Ertegiler eline saıahat
3. Baǵalaý kezeńi
4. Úıge tapsyrma berý
1. Uıymdastyrý kezeńi boıynsha oqýshylardyń sabaqqa qatysymen túgeldeý, qural - jabdyqtaryn qadaǵalaý, topqa bólý, sabaq barysymen, baǵalaý tásilderimen tanystyrý.
Birinshi topty «Taýsoǵar», ekinshi topty «Mergen» dep ataımyz jáne toptar famılıa rettiligi boıynsha bólinedi.
Oqýshylar «shyrsha bezendirý» tásilimen baǵalanady. Slaıdqa toptaǵy bala sandaryna sáıkes butaqtary bar eki toptyń shyrsha sýreti ilinedi jáne ár butaqtyń ushyna famılıa rettiligimen ár oqýshynyń nómirleri qoıylady. Oqýshylar sabaqtyń búkil kezeńderi boıynsha tapsyrmalar oryndaý arqyly shyrsha oıynshyqtaryn jınaıdy. 5 - 6 shyrsha oıynshyǵyn jınaqtaǵan oqýshyǵa «5» degen balaǵa qoıylady, 3 - 4 oıynshyq jınaǵan oqýshyǵa «4» degen baǵa qoıylady, 1 - 2 oıynshyq jınaǵan balaǵa «»3» degen baǵa qoıylady.
Slaıdtan «Ertegi áleminde» áni beriledi:
Ǵajaıyp tús kórdim.
Tań ata men búgin,
Ertegi áleminiń, qyzyǵynda júrdim.
Nuryna shomyldym búgin,
Juldyz aıy kórkem,
Ádemi edi netken, qustar sóıleıdi,
Bulttary bıleıdi...
Muǵalim: Bul óleńde ertegi álemindegi ǵajaıyp kórinister eles beredi. Búgingi sabaǵymyzydyń taqyryby da «Ertegi álemine saıahat» dep atalady.
Demekshi bizdi árqashan alys joldarǵa jeteleıdi. Esimizge túsireıikshi ertegi qalaı bastalady.
Bar eken de, joq eken,
Erte erte ertede
Eshkileri bórte eken,
Qyrǵaýyly qyzyl eken,
Quıryqtary uzyn eken...
Ilústrasıa, sýretter kórsetý, qandaı ertegiler ekenin eske túsirý.
«Altyn balyq», «Qojanasyr», «Maqta qyz ben mysyq» ertegilerinen úzindiler oqý.
Interaktıvti taqtanyń kómegimen ertegiler ılústrasıasyn tamashalaý.
2. Ertegiler eline saıahat
Adamnyń qıaldan, oıdan shyǵarǵan barlyq kóne dúnıeleri mıfter, ańyzdar jáne ertegiler bolyp úshke bólinedi. Árqaısymyz balalyq shaǵymyzda tańǵajaıyp sıqyrǵa toly ertegilerdi oqydyq. Ertegiler - tunyp turǵan qıal - ǵajaıyptar, janýarlar adamsha sóılesedi, batyrlar jaý áskerimen ǵana emes, aıdaharlarmen, jyn - perilermen jáne basqada halyq qıaly týdyrǵan jalmaýyz - qubyjyqtarmen shaıqasady.
Ertegi úsh topqa bólinedi olar: turmys - salt, qıal - ǵajaıyp, shynshyl.
Ertegi keıipkerlerine arnap sýret salý - eń qyzyqty taqyryp.
Árbir bala ertegini qyzyqtap oqıdy, áńgimelep beredi jáne sol týraly sýret salýǵa qushtar. Sýret salý kezinde ertegi balanyń dúnıetanymyn, aqyl - oıyn, shyǵarmashylyǵyn arttyrady.
Oqýshylarǵa Qańbaq shal, Taýsoǵar, Altyn saqa, Aldar kóse, Altyn balyq ertegilerinen úzindiler aıtylady.
Qazaq ertegileri san alýan olardy haıýanattar týraly ertegiler, qıal – ǵajaıyp ertegiler, turmys - saltqa baılanysty ertegiler, batyrlyq ertegiler, kúldirgi ertegiler dep birneshe topqa bólýge bolady.
Ertegilerdiń ishinde balalardyń qıalyn sharyqtatatyn, balalyq shaqtyń bolashaǵyn elestetip keleshekke senimmen qaraýǵa tárbıeleıtin eń áserli ertegiler – qıal – ǵajaıyp ertegileri. Batyrlyq ertegilerde elin qorǵap, halqyn qadirlegen erlerdiń tańǵajaıyp is – áreketteri baıandalady. Mysaly: Er Tóstik, Qobylandy. Kúldirgi ertegiler negizinen Aldar kóse men Jırenshe shesheniń, Qojanasyrdyń esimderimen baılanysty.
Ertegiler – qıal ǵajaıyp, oqıǵalar jaıyndaǵy qyzyq áńgimeler, olardy kóbinese ómirde sırek kezdesetin nemese múlde kezdespeıtin oıdan shyǵarylǵan oqıǵalar baıandalady.
Saıahat jolnusqasy:
1 - aıaldama «sheber sýretshiler» eli.
Bul aıaldamada úıge berilgen tapsyrma baǵalanady. Ertegiler mazmuny boıynsha ılústrasıa jasap kelý tapsyrylǵan bolatyn. Jumystyń mazmunyna, boı naqyshyna mán berilýi tıis. Óte jaqsy salynǵan shyǵarmaǵa 2 oıynshyqtan, jaqsy salynǵan sýretke 1 oıynshyqtan beriledi.
2 - aıaldama «tapqyrlar» eli.
Slaıdta testik júıede berilgen ertegiler taqyrybyn tabady. Sýret astyna qyzyl jáne kók dóńgelekpen eki jaýap beriledi. Slaıdtaǵy sýret astyndaǵy eki dóńgeleksheniń qaısysy durys jaýap ekendigin tabý, durys dóńgeleksheniń túsin dápterge boıaý arqyly dóńgelektep túsirý. Muǵalimniń ózine tanys ornalastyrý zańdylyqtaryn eskere otyryp, oqýshy jumystaryn baǵalap shyǵady, eń kóp jáne durys tapqan oqýshylarǵa eki oıynshyqtan, az tapqan oqýshylarǵa bir oıynshyqtan úlestiredi.
3 - aıaldama «Sheber qurastyrýshylar» eli.
Sýret dáptermen jumys. (Sarmandyq jumys)
Slaıdta berilgen jyl mezgilderiniń sýretterin birneshe mınýt tamashalaımyz, alǵan áserleri boınsha sýret dápterlerine qıylǵan ertegi keıipkerlerin perspektıvalyq zańdylyqpen ornalastyrý jáne ózderine unaǵan fonmen tolyqtyrý. Iaǵnı salynǵan fon men sýrettiń baılanysyn kórsetý. Óte jaqsy oryndalǵan jumysqa eki oıynshyqtan, ortasha oryndalǵan jumysqa bir oıynshyqtan beriledi.
4 - aıaldama «Sheber qurastyrýshylar» eli.
Jazba dáptermen jumys. (Teorıalyq jumys)
Oqýshylar slaıdta berilgen ertegi keıipkerleri arqyly ózderi biletin ár túrli janrdaǵy ertegiler taqyrybyn jazýy kerek. Eń kóp taqyryp jazǵan oqýshylarǵa eki, ortasha deńgeıde jazǵan oqýshylarǵa bir oıynshyqtan beriledi.
Sabaqty qorytyndylaý.
Biz búgingi sabaqta ne úırendik? Sabaq nesimen unady?
Ertegi degenimiz ne? Olardyń jazylý maqsattary? Qandaı túrleri bar?
3) Baǵalaý kezeńi:
Saramandyq jumystyń qorytyndysynda kórme uıymdastyrylady. Ár jumysqa baǵa beriledi
a) Jeke oqýshyny baǵalaý. Slaıdta berilgen shyrsha butaqtaryn oqýshy jınaǵan oıynshyqtardy ilý arqyly bezendirý, oqýshynyń óz bilimniń naqtylyǵyna kóz jetkizýine, ózin basqa oqýshylarmen salystyrýyna múmkindik týǵyzý.
b) Toptyq baǵalaý. Eki shyrshadaǵy oıynshyq sanyna sáıkes jeńimpaz topty anyqtaý jáne slaıdpen mýzykalyq marapattaý berý.
«Taýsoǵar» toby «Mergen» toby
4) Úıge tapsyrma berý. «Sheber qurastyrýshylar» elindegi tapsyrmany boıaý arqyly aıaqtap kelý.
Sabaqtyń maqsaty: a) bilimdiligi: Oqýshylardy ertegiler mazmunymen tanystyrý, mazmuny arqyly sýret salýǵa úıretý. Jeke tulǵanyń rýhanı mádenıetin qalyptastyrý, balalardyń beıneleý qabiletin shyńdaý.
á) damytýshylyǵy: Ertegiler álemi týraly tanymyn keńeıtý. izdený, zertteý qabiletterin damytý. Ertegi mazmunymen qyzyqtyrý nátıjesinde oqýshylardyń qyzyǵýshylyǵyn arttyrý, olardyń boıynda shyǵarmashylyq izdenis qalyptastyrý, kórkemdik talǵamyn, shyǵarmashylyq qıalyn, oılaý keńistigin damytý.
b) tárbıeligi: Ertegilerdiń negizgi ıdeıasy men tárbıelik mánine arqaý bolǵan ultymyzdyń asyl qasıetterin sińirý. Oqýshylardyń ulttyq ónerge degen súıispenshiligin molaıtý, belsendilikterin shyńdaý.
Sabaqtyń ádisi: Toppen jumys, túsindirý, suraq - jaýap, asosıasıa, aýyzsha kórnekti jáne jartylaı izdempazdyq
Sabaqtyń túri: toppen jáne jeke saıys sabaq.
Sabaqtyń kórnektiligi, tehnıkalyq qural jabdyqtary: ınteraktıvti taqta, kompúter, kórneki beıneleý quraldary, dybystyq slaıd fılmder, shyrsha oıynshyqtary, shyrshalar, qıylǵan ertegi keıipkerleri
Kútiletin nátıje: Sabaq barysynda oqýshylar yntalaryn men qyzyǵýshylyqtaryn qalyptastyrý, óz betinshe beıneleý iskerligin meńgerý, sýret salýyna, tanymdyq - shyǵarmashylyq belsendiligine áser etý arqyly ár oqýshy tanyp - bilýge jáne shyǵarmashylyqqa qajetti zatty sanasyna jetkizý. Óz betterimen úılestirýge, eske saqtap sýret salýǵa, sýret taqyrybyna baılanysty obrazdardy turǵyzýǵa, qımyl qozǵalystardy beıneleýge, zattardyń túr - túsin berýge beıimdeý.
Sabaqtyń barysy:
Sabaq 4 kezeńnen turady:
1. Uıymdastyrý kezeńi
2. Ertegiler eline saıahat
3. Baǵalaý kezeńi
4. Úıge tapsyrma berý
1. Uıymdastyrý kezeńi boıynsha oqýshylardyń sabaqqa qatysymen túgeldeý, qural - jabdyqtaryn qadaǵalaý, topqa bólý, sabaq barysymen, baǵalaý tásilderimen tanystyrý.
Birinshi topty «Taýsoǵar», ekinshi topty «Mergen» dep ataımyz jáne toptar famılıa rettiligi boıynsha bólinedi.
Oqýshylar «shyrsha bezendirý» tásilimen baǵalanady. Slaıdqa toptaǵy bala sandaryna sáıkes butaqtary bar eki toptyń shyrsha sýreti ilinedi jáne ár butaqtyń ushyna famılıa rettiligimen ár oqýshynyń nómirleri qoıylady. Oqýshylar sabaqtyń búkil kezeńderi boıynsha tapsyrmalar oryndaý arqyly shyrsha oıynshyqtaryn jınaıdy. 5 - 6 shyrsha oıynshyǵyn jınaqtaǵan oqýshyǵa «5» degen balaǵa qoıylady, 3 - 4 oıynshyq jınaǵan oqýshyǵa «4» degen baǵa qoıylady, 1 - 2 oıynshyq jınaǵan balaǵa «»3» degen baǵa qoıylady.
Slaıdtan «Ertegi áleminde» áni beriledi:
Ǵajaıyp tús kórdim.
Tań ata men búgin,
Ertegi áleminiń, qyzyǵynda júrdim.
Nuryna shomyldym búgin,
Juldyz aıy kórkem,
Ádemi edi netken, qustar sóıleıdi,
Bulttary bıleıdi...
Muǵalim: Bul óleńde ertegi álemindegi ǵajaıyp kórinister eles beredi. Búgingi sabaǵymyzydyń taqyryby da «Ertegi álemine saıahat» dep atalady.
Demekshi bizdi árqashan alys joldarǵa jeteleıdi. Esimizge túsireıikshi ertegi qalaı bastalady.
Bar eken de, joq eken,
Erte erte ertede
Eshkileri bórte eken,
Qyrǵaýyly qyzyl eken,
Quıryqtary uzyn eken...
Ilústrasıa, sýretter kórsetý, qandaı ertegiler ekenin eske túsirý.
«Altyn balyq», «Qojanasyr», «Maqta qyz ben mysyq» ertegilerinen úzindiler oqý.
Interaktıvti taqtanyń kómegimen ertegiler ılústrasıasyn tamashalaý.
2. Ertegiler eline saıahat
Adamnyń qıaldan, oıdan shyǵarǵan barlyq kóne dúnıeleri mıfter, ańyzdar jáne ertegiler bolyp úshke bólinedi. Árqaısymyz balalyq shaǵymyzda tańǵajaıyp sıqyrǵa toly ertegilerdi oqydyq. Ertegiler - tunyp turǵan qıal - ǵajaıyptar, janýarlar adamsha sóılesedi, batyrlar jaý áskerimen ǵana emes, aıdaharlarmen, jyn - perilermen jáne basqada halyq qıaly týdyrǵan jalmaýyz - qubyjyqtarmen shaıqasady.
Ertegi úsh topqa bólinedi olar: turmys - salt, qıal - ǵajaıyp, shynshyl.
Ertegi keıipkerlerine arnap sýret salý - eń qyzyqty taqyryp.
Árbir bala ertegini qyzyqtap oqıdy, áńgimelep beredi jáne sol týraly sýret salýǵa qushtar. Sýret salý kezinde ertegi balanyń dúnıetanymyn, aqyl - oıyn, shyǵarmashylyǵyn arttyrady.
Oqýshylarǵa Qańbaq shal, Taýsoǵar, Altyn saqa, Aldar kóse, Altyn balyq ertegilerinen úzindiler aıtylady.
Qazaq ertegileri san alýan olardy haıýanattar týraly ertegiler, qıal – ǵajaıyp ertegiler, turmys - saltqa baılanysty ertegiler, batyrlyq ertegiler, kúldirgi ertegiler dep birneshe topqa bólýge bolady.
Ertegilerdiń ishinde balalardyń qıalyn sharyqtatatyn, balalyq shaqtyń bolashaǵyn elestetip keleshekke senimmen qaraýǵa tárbıeleıtin eń áserli ertegiler – qıal – ǵajaıyp ertegileri. Batyrlyq ertegilerde elin qorǵap, halqyn qadirlegen erlerdiń tańǵajaıyp is – áreketteri baıandalady. Mysaly: Er Tóstik, Qobylandy. Kúldirgi ertegiler negizinen Aldar kóse men Jırenshe shesheniń, Qojanasyrdyń esimderimen baılanysty.
Ertegiler – qıal ǵajaıyp, oqıǵalar jaıyndaǵy qyzyq áńgimeler, olardy kóbinese ómirde sırek kezdesetin nemese múlde kezdespeıtin oıdan shyǵarylǵan oqıǵalar baıandalady.
Saıahat jolnusqasy:
1 - aıaldama «sheber sýretshiler» eli.
Bul aıaldamada úıge berilgen tapsyrma baǵalanady. Ertegiler mazmuny boıynsha ılústrasıa jasap kelý tapsyrylǵan bolatyn. Jumystyń mazmunyna, boı naqyshyna mán berilýi tıis. Óte jaqsy salynǵan shyǵarmaǵa 2 oıynshyqtan, jaqsy salynǵan sýretke 1 oıynshyqtan beriledi.
2 - aıaldama «tapqyrlar» eli.
Slaıdta testik júıede berilgen ertegiler taqyrybyn tabady. Sýret astyna qyzyl jáne kók dóńgelekpen eki jaýap beriledi. Slaıdtaǵy sýret astyndaǵy eki dóńgeleksheniń qaısysy durys jaýap ekendigin tabý, durys dóńgeleksheniń túsin dápterge boıaý arqyly dóńgelektep túsirý. Muǵalimniń ózine tanys ornalastyrý zańdylyqtaryn eskere otyryp, oqýshy jumystaryn baǵalap shyǵady, eń kóp jáne durys tapqan oqýshylarǵa eki oıynshyqtan, az tapqan oqýshylarǵa bir oıynshyqtan úlestiredi.
3 - aıaldama «Sheber qurastyrýshylar» eli.
Sýret dáptermen jumys. (Sarmandyq jumys)
Slaıdta berilgen jyl mezgilderiniń sýretterin birneshe mınýt tamashalaımyz, alǵan áserleri boınsha sýret dápterlerine qıylǵan ertegi keıipkerlerin perspektıvalyq zańdylyqpen ornalastyrý jáne ózderine unaǵan fonmen tolyqtyrý. Iaǵnı salynǵan fon men sýrettiń baılanysyn kórsetý. Óte jaqsy oryndalǵan jumysqa eki oıynshyqtan, ortasha oryndalǵan jumysqa bir oıynshyqtan beriledi.
4 - aıaldama «Sheber qurastyrýshylar» eli.
Jazba dáptermen jumys. (Teorıalyq jumys)
Oqýshylar slaıdta berilgen ertegi keıipkerleri arqyly ózderi biletin ár túrli janrdaǵy ertegiler taqyrybyn jazýy kerek. Eń kóp taqyryp jazǵan oqýshylarǵa eki, ortasha deńgeıde jazǵan oqýshylarǵa bir oıynshyqtan beriledi.
Sabaqty qorytyndylaý.
Biz búgingi sabaqta ne úırendik? Sabaq nesimen unady?
Ertegi degenimiz ne? Olardyń jazylý maqsattary? Qandaı túrleri bar?
3) Baǵalaý kezeńi:
Saramandyq jumystyń qorytyndysynda kórme uıymdastyrylady. Ár jumysqa baǵa beriledi
a) Jeke oqýshyny baǵalaý. Slaıdta berilgen shyrsha butaqtaryn oqýshy jınaǵan oıynshyqtardy ilý arqyly bezendirý, oqýshynyń óz bilimniń naqtylyǵyna kóz jetkizýine, ózin basqa oqýshylarmen salystyrýyna múmkindik týǵyzý.
b) Toptyq baǵalaý. Eki shyrshadaǵy oıynshyq sanyna sáıkes jeńimpaz topty anyqtaý jáne slaıdpen mýzykalyq marapattaý berý.
«Taýsoǵar» toby «Mergen» toby
4) Úıge tapsyrma berý. «Sheber qurastyrýshylar» elindegi tapsyrmany boıaý arqyly aıaqtap kelý.
You Might Also Like
-
Bilimdilik: HVİİİ ǵasyrda qazaq mádenıeti men ádebıetiniń damýyna yqpal etken tulǵalar jaıly maǵlumat berý, qazaq aqyn – jyraýlarynyń shyǵarmalarymen tanystyrý;
-
İ. Sabaqtyń taqyryby: A. Qunanbaev "Eskendir" poemasy
