InfoHub Logo

Bilim-all.kz jáne Bilimland.kz saıttary birlese uıymdastyryp otyrǵan Esse jáne óleń-jyr baıqaýy aptalyq qorytyndylary aıaqtalyp, sońǵy jeńimpazdar anyqtaldy!

2019 jyldyń 30 tamyzynan bastap, bilim-all.kz jáne bilimland.kz saıttary jas qalamgerler arasynda saıys jarıalaǵan bolatyn. Baıqaý shyǵarmashyl jastardyń ónerine qoldaý kórsete otyryp, memlekettik tildiń qoldanys aıasyn keńeıtý, óleń-sózdiń qudyreti arqyly qazaq tiliniń mártebesin kóterý maqsatynda uıymdastyrylǵan. 

bilimland.kz apta saıyn úzdik shyǵarma avtorlaryn jarıalap, powerbank-pen marapattady. Baıqaý bastalǵaly beri apta saıyn osy kúnge deıin 21 jeńimpaz anyqtaldy.

Olar:

1. Mahabbat Samrat
2. Araılym Erýbaı
3. Nazerke Áliqul
4. Maqpal Jarylqapbergen
5. Jomart Qalmuratov
6. Nursultan Qojaǵul
7. Abzal Altyı
8. Gúldana Bekbolat
9. Dınara Ádilbek
10. Áıgerim Qarshyǵa
11. Nurıla Bókebaı
12. Baǵdaýlet Jantileý
13. Nurbek Bekuly
14. Quralaı Jaltyqaeva
15. Juldyzaı Jaqsylyq
16. Taǵybergen Nurlybek
17. Araılym Qoskeeva
18. dias7a
19. Aıgúl Ótemis
20. Saǵatbek Ernur
21. Danagúl Amangeldi

Syılyqty alý úshin bilimland.kz saıtymen baılanysýyńyzdy suraımyz!

Negizgi júlde ıeleri 26 aqpan kúni anyqtalatyn bolady!

---

2020 jyldyń qańtar aıyndaǵy ótken eki aptanyń (baıqaýdyń 20,21-apta) qorytyndysy boıynsha nazarlaryńyzǵa úzdik eki týyndyny usynamyz!

20 aptanyń qorytyndysy boıynsha kezekti jeńimpaz: Saǵatbek Ernur

Úı kerek

Úı – adamnyń basty baspanasy. Adamzat balasy jumyr jer betindegi tirshilik ataýlynyń bıigi – adam bolyp jaralyp, taspen tasty úıkep ot jaqqannan, qaıla ustap qaıratyn jumsaǵannan beri úı jasaýǵa qumar. Bul qumarlyq ystyq pen sýyqtan, túrli syrtqy kúshterden qorǵanýǵa degen bıologıalyq, qala berse, qarapaıym turmystyq qajettilikten kelip shyqty. Este joq eski zamanda baspana úńgirden bastalyp, keıin ura, odan berirekte lashyq, jappa, kıiz úı bolyp jalǵasyp, kelesi satyda irgetasy qalanyp, keregesi kóteriletin qazirgi turaqqa kelip taban tiredi.
Qazaq tilinde «úı» sózi «shańyraq», «otbasy», «tútin», «úı ishi», «otaý»  jáne «baspana», «qonys», «turaq», «jaı», «tam», «pana» degen sózderge sınonım retinde qoldanylady. Alǵashqy sınonımdik qatardaǵy uıytqy sózdiń «otbasy» ekenine qarap qazaq atamyz materıaldyq qundylyqtardyń bárin otbasy qundylyǵynyń aldyna ákep basyn ıdirip, soǵan qyzmet kórsetkizip, qajetine jaratqanyn ańǵaramyz.
Úı árbir adamǵa kerek. Óń men túsi túrli-túrli, nıeti men peıili ár qıly adamzat balasynyń bir bóligi basqa túskenge baspaqshyl dep nemese taǵdyryna nalasyn jaýdyryp týlaqtaı bolsa da turaq-jaıǵa jete almaı zar, bir bóligi baryna qanaǵat etýshiler, qalǵany baspanasy bar bolý degen baqytty baıaǵyda-aq umytyp ketkender. Tipti keıde jyldar boıy jabyq turǵan úıleriniń kiltin qaıda qoıǵanyn áldeqashan esinen shyǵaryp alǵandar «kiltsizderdi» de  kezdestiremiz.
Álemde joldar kóp, al eń tamasha jol óz úıińe aparatyn jol. Jaratqannyń rahymynan úmittenip, «áreketine bereket» tilep tyrbynǵan qumyrsqa tózimdi pende kúnderdiń kúninde jumysynan jadyrap shyǵyp, temir tulparyn tebinip osy eń tamasha jolmen qutty qonysyna qaraı quıǵytyp otyratyny daýsyz.
Birde kóp jyl aýylda úı salǵan qart qurylysshy saqalyn sıpap turyp «Eee, bul úı degenniń aty aıtyp tur ǵoı «Úı!» dep. Áp dep bastalyp ketse boldy, qurylys materıaldarynan bastap, jıhazben jalǵastyryp, sosyn bar tapqan-taıanǵanyńdy qosyp úıge úıe beredi ekensiń. Solaı ýaqyt, ómir óte beredi!» Ras, esti azamattyń ǵumyry irili-usaqty ıgilikterdiń bárin túzge shashpaı, qara shańyraǵynyń qara qazanyna salýmen ótedi eken.
«Úıinde baqytty adam – eń baqytty adam». Al baqyt – berekeli úıde. Kemeńger halqymyz «Bı bolmasań bolma, bı túsetin berekeli úı bol» degen ejelden. At ústinde týyp, qaraǵaı sadaq asynyp, dushpanyn dúmdeı basynyp, dosyna dardaı shashylyp ósken qazaqtyń kóshpeli baspanasy irgetasy ornatylmaǵan, shege qaǵylyp, shemen kirpish qalanbaǵan, kóship-qonýǵa yńǵaıly kıiz úı ǵana bolsa da, úıdiń sán saltanatyn kemeline keltirip ustaǵan. Saltantty úıdegi berekeniń qazyǵy áıel ekenin «Jaqsy áıel – meımanyńnyń, ımanyńnyń, jıǵanyńnyń turaǵy»  dep bekite aıtsa, «Er adam – túzdiń adamy», «mal tabýshy» dep basty jaýapkershilikti er azamatqa artqan.
Sonymen eki aıaqtylar ekilenip eńbek ete júrip úıdiń qazirgi nusqasyna da jetti. Degenmen bir kezde saf altyndaı jarqyraǵan úı ishi qundylyqtary órkenıet órken jaıyp, mádenıetke kesirin tıgizgen saıyn meshelsip qalyp barady. Kóbimiz tyrashtanyp júrip keń úıge jetemiz, biraq panamyz keńeıgen saıyn peıilimiz tarylady.
Úı – bizdiń syrttan jylý izdep tyǵylatyn uıamyz ǵoı. Árbir azamatqa báıterekke salǵan uıadaı eńseli turaqta qýyrdaǵy qaınap, shýyldaǵy oınap, aq jaýlyq ıilip, aq júrek súıinip turatyn otaý kerek.
 
(Avtordyń orfografıasy men pýnktýasıasy saqtalǵan)
Kezekti jeńimpazdy quttyqtaımyz!

---

21 aptanyń qorytyndysy boıynsha kezekti jeńimpaz: Danagúl Amangeldi

Ustazǵa arnaý

Ustaz úshin bilim berý aqyl oıdyń negizi
Tózim-bulaq, bilim-dana, kitap onyń egizi.
Myńdy jyǵyp, óz bilimin shákirtine uqtyrar,
Ustaz degen shákirtterdiń ulanǵaıyr teńizi.
 
Ustaz oıy keń aýqymdy tez uǵatyn ilimdi,
Qaısarlyqpen atqarar ilimiń men bilimdi.
Ustaz- shákirt et júregi, danalardyń danasy,
Iakı ustaz bergen bilim shákirtterge sińimdi.
 
Ustaz degen ár salanyń mamanynyń kósemi,
Ustaz degen danagóı sheshenderdiń shesheni.
Ustaz barda el-jurttyń sanasynda bilim bar,
Ustaz barda bıik turar beıbitshilik kesheni.
 
Ustaz barda ár pendeniń parasatty ul-qyzy
Teń kelmeıdi ustazbenen jaquty men qundyzy.
Uly tarıh tuǵyrynda aty qalar nar tulǵa,
Ustazdardyń rýhy óshpes, kók aspannyń juldyzy.
 
Kemel ustaz etken is, san-salaly ári izgi,
Ustazdardan nár alǵan shákirtterdiń bári izgi.
Óz isine shydammenen, jan-tánimen berilgen,
Ustaz degen máńgi nurdyń kómekshisi tárizdi.
 
(Avtordyń orfografıasy men pýnktýasıasy saqtalǵan)
Kezekti jeńimpazdy quttyqtaımyz!
 
Syılyqty alý úshin bilimland.kz saıtymen baılanysýyńyzdy suraımyz!

---

Eskertý! Qurmetti qatysýshylar, óleń engizý barysynda, ilmekter órisine bilim2019 ilmegin (qatesiz, tyrnaqshasyz, probelsiz) mindetti túrde qosyńyzdar (keri jaǵdaıda saıysqa qatyspady dep esepteledi.)! İlmek útir arqyly qoıylady. Mysaly: bilim2019, týǵan jer, el, ... dep. Odan bólek, avtory degen uıashyqty bos qaldyryp, avtory ózim degendi de (jazýdyń ústine basý kerek) basyńyzdar.

Esse engizý barysynda saıys2019 degen bólimdi tańdaýdy umytyp ketpeńizder.(keri jaǵdaıda saıysqa qatyspady dep esepteledi.) Avtory degen uıashyqty bos qaldyryńyzdar.

Barlyq talaptarmen Qalamgerler saıysy siltemesi arqyly ótip, tolyǵyraq tanysýǵa keńes beremiz.

---