Esse jazý tártibi
Esse jazý tártibi
1. Tıtýl beti.
2. Kirispe – berilgen taqyrypty negizdeý, ol logıkalyq jáne jáne stılısıkalyq baılanysqan komponentter qatarynan turady. Bul etapta óz zertteý barysynda ashqaly otyrǵan taqyrypqa qoıylatyn suraqty durys qoıý kerek.”Kirispe jazý barysynda atalǵan taqyrypqa anyqtama berý kerek pe?, ” Men alǵan taqyryp nelikten mańyzdy?”, “ Meniń tujyrymdaýymda qandaı túsinikter qoldanylýy múmkin?”, “Men taqyrypty kishkene taqyrypshalarǵa bóle alamyn ba?, t. s. s. suraqtarǵa jaýap izdegen jón.
3. Negizgi bólim. Taqyryptyń teorıalyq negizi men suraqtyń mazmunyn jazý. Bunda esseniń negizgi mazmuny jazylady jáne ol biraz qıyndyq týdyrady. Sondyqtan negizgi bólimdi shaǵyn taqyrypshalarǵa bólýge bolady. Ár taqyrypshalardy argýmentti túrde tujyrymdaý negizgi suraqqa jaýap berýge kómektesedi. Berilgen taqyryptaǵy argýmentter men taldaýlar, pozısıalardy kórsetý arqyly negizg bólimdi tolyq jazýǵa múmkindik týady.
Qoıylǵan suraqqa baılanysty taldaý júrgizý úshin mynadaı kategorıalar negizinde jazý kerek:
Sebep - saldar, jalpy - aıryqsha, forma - mazmun, bólik - tutas, turaqty - ózgermeli. Taqyrypshalardy tıimdi paıdalaný taqyrypty ashýdaǵy logıkalyq oıyn baıqaýǵa kómektesedi.
4. Qorytyndy – jalpylanǵan jáne argýmenti bar, qoldaný aımaǵy kórsetilgen jáne t. b. túrde bolýy múmkin. Esseniń qorytyndy bóliminde negizgi bólimde aıtylǵan suraqtyń mánin bekitedi jáne mazmunynyń mańyzdylyǵyn ashady. Qorytyndy bóliminde qoldanylatyn ádister: qaıtalaý, ılústrasıa, sıtata, áser beretin tujyrym.
Esse jazý úshin qajet dáleldeý apparatynyń qurylymy
Dáleldeý - belgili bir tujyrymǵa negizdelgen jáne oǵan baılanysty shyn mánindegi tujyrymdy anyqtaý úshin qoldanatyn logıkalyq tásilder jıyntyǵy. Ol senim - nanymmen baılanysty, biraq onymen teń emes: argýmentteý nemese dáleldeý ǵylymǵa jáne qoǵamdyq - tarıhı tájirıbege súıenedi. Senim - joramal, ol naqty dáleldenbegen bilimge negizdeledi.
Dáleldeýdiń qurylymyna 3 quraýshy bólikteri enedi. Olar: tezıs, argýment, qorytyndy.
Tezıs - dáleldenýge tıisti jaǵdaı.
Argýmentter - tezıstiń anyq shyn ekendigin dáleldeý úshin qoldanylatyn kategorıa.
Qorytyndy - faktilerdi taldaýǵa negizdelgen oı túıin. Baǵalaýshy tujyrym - bizdiń senimimizge, nanymymyzǵa jáne kózqarasymyzǵa negizdelgen.
Argýmentter birneshe topqa bólinedi:
1. Tekserilgen faktiler - naqty materıal. Faktiler - tendensıany anyqtaıtyn qor, onyń negizinde - ár bilim boıynsha zańdar men berilgen jaǵdaıǵa zańnyń áserin anyqtaımyz.
2. Anyqtamalar tezıspen baılanysty túsiniktiń argýmenti retinde qoldanylady.
3. Ǵylym Zańdary jáne aldynda qoldanylǵan teoremalar dáleldeý argýmenti retinde qoldanylady.
Tezıster men argýmentterdiń logıkalyq sabaqtasyp turýy úshin olardyń ózara baılanysý tásilderin bilý qajet. Argýment pen tezıstiń baılanystary týra, qosymsha, aıryqsha bólip turatyn bolýy múmkin.
Týra argýmentte tezıstiń shyndyǵy argýmentten anyq kórinip turady. Mysaly, biz sabaqqa barýǵa tıisti emespiz, sebebi búgin kún jeksenbi.
Indýksıa, dedýksıa, analogıa, sebep - saldar baılanystary arqyly týra dáleldeý ádisterin qoldanýǵa bolady.
Almaty oblysy, Raıymbek aýdany,
Jalanash aýyly, Jamal Ermegıaev atyndaǵy orta mektebi
qazaq tili men ádebıeti pániniń muǵalimi
Nursadyqova Gúlan Nurlybaıqyzy
1. Tıtýl beti.
2. Kirispe – berilgen taqyrypty negizdeý, ol logıkalyq jáne jáne stılısıkalyq baılanysqan komponentter qatarynan turady. Bul etapta óz zertteý barysynda ashqaly otyrǵan taqyrypqa qoıylatyn suraqty durys qoıý kerek.”Kirispe jazý barysynda atalǵan taqyrypqa anyqtama berý kerek pe?, ” Men alǵan taqyryp nelikten mańyzdy?”, “ Meniń tujyrymdaýymda qandaı túsinikter qoldanylýy múmkin?”, “Men taqyrypty kishkene taqyrypshalarǵa bóle alamyn ba?, t. s. s. suraqtarǵa jaýap izdegen jón.
3. Negizgi bólim. Taqyryptyń teorıalyq negizi men suraqtyń mazmunyn jazý. Bunda esseniń negizgi mazmuny jazylady jáne ol biraz qıyndyq týdyrady. Sondyqtan negizgi bólimdi shaǵyn taqyrypshalarǵa bólýge bolady. Ár taqyrypshalardy argýmentti túrde tujyrymdaý negizgi suraqqa jaýap berýge kómektesedi. Berilgen taqyryptaǵy argýmentter men taldaýlar, pozısıalardy kórsetý arqyly negizg bólimdi tolyq jazýǵa múmkindik týady.
Qoıylǵan suraqqa baılanysty taldaý júrgizý úshin mynadaı kategorıalar negizinde jazý kerek:
Sebep - saldar, jalpy - aıryqsha, forma - mazmun, bólik - tutas, turaqty - ózgermeli. Taqyrypshalardy tıimdi paıdalaný taqyrypty ashýdaǵy logıkalyq oıyn baıqaýǵa kómektesedi.
4. Qorytyndy – jalpylanǵan jáne argýmenti bar, qoldaný aımaǵy kórsetilgen jáne t. b. túrde bolýy múmkin. Esseniń qorytyndy bóliminde negizgi bólimde aıtylǵan suraqtyń mánin bekitedi jáne mazmunynyń mańyzdylyǵyn ashady. Qorytyndy bóliminde qoldanylatyn ádister: qaıtalaý, ılústrasıa, sıtata, áser beretin tujyrym.
Esse jazý úshin qajet dáleldeý apparatynyń qurylymy
Dáleldeý - belgili bir tujyrymǵa negizdelgen jáne oǵan baılanysty shyn mánindegi tujyrymdy anyqtaý úshin qoldanatyn logıkalyq tásilder jıyntyǵy. Ol senim - nanymmen baılanysty, biraq onymen teń emes: argýmentteý nemese dáleldeý ǵylymǵa jáne qoǵamdyq - tarıhı tájirıbege súıenedi. Senim - joramal, ol naqty dáleldenbegen bilimge negizdeledi.
Dáleldeýdiń qurylymyna 3 quraýshy bólikteri enedi. Olar: tezıs, argýment, qorytyndy.
Tezıs - dáleldenýge tıisti jaǵdaı.
Argýmentter - tezıstiń anyq shyn ekendigin dáleldeý úshin qoldanylatyn kategorıa.
Qorytyndy - faktilerdi taldaýǵa negizdelgen oı túıin. Baǵalaýshy tujyrym - bizdiń senimimizge, nanymymyzǵa jáne kózqarasymyzǵa negizdelgen.
Argýmentter birneshe topqa bólinedi:
1. Tekserilgen faktiler - naqty materıal. Faktiler - tendensıany anyqtaıtyn qor, onyń negizinde - ár bilim boıynsha zańdar men berilgen jaǵdaıǵa zańnyń áserin anyqtaımyz.
2. Anyqtamalar tezıspen baılanysty túsiniktiń argýmenti retinde qoldanylady.
3. Ǵylym Zańdary jáne aldynda qoldanylǵan teoremalar dáleldeý argýmenti retinde qoldanylady.
Tezıster men argýmentterdiń logıkalyq sabaqtasyp turýy úshin olardyń ózara baılanysý tásilderin bilý qajet. Argýment pen tezıstiń baılanystary týra, qosymsha, aıryqsha bólip turatyn bolýy múmkin.
Týra argýmentte tezıstiń shyndyǵy argýmentten anyq kórinip turady. Mysaly, biz sabaqqa barýǵa tıisti emespiz, sebebi búgin kún jeksenbi.
Indýksıa, dedýksıa, analogıa, sebep - saldar baılanystary arqyly týra dáleldeý ádisterin qoldanýǵa bolady.
Almaty oblysy, Raıymbek aýdany,
Jalanash aýyly, Jamal Ermegıaev atyndaǵy orta mektebi
qazaq tili men ádebıeti pániniń muǵalimi
Nursadyqova Gúlan Nurlybaıqyzy
You Might Also Like
-
Maqsaty: a) Oqýshylardyń sóz taptary týraly alǵan bilimderin jınaqtaý, zat esim týraly maǵlumat berý.
