InfoHub Logo

Shved ǵalymdary qol protezin bir áıeldiń júıkesine tikeleı jalǵap, oǵan óz sanasy arqyly saýsaqtaryn qozǵaýǵa tipti taktıldik sezimge bólenýine múmkindik berdi. Bul teri syrtynda ornalasatyn elektrodtarǵa súıenetin qoldanystaǵy protezdermen salystyrǵanda alǵa jasalǵan úlken qadam.

Chalmers (Góteborg, Shvesıa) tehnologıalyq ýnıversıtetiniń jáne Integrum AB bıotehnologıalyq fırmasynyń zertteýshileri DeTOP aıaq-qoldy protezdeý jónindegi mańyzdy eýropalyq zertteý baǵdarlamasy aıasynda protez qoldy jasap shyǵardy. Otashylar tıtan ımplantattar arqyly áıeldiń bileginiń eki súıegine (bilek súıek jáne shyntaq súıek) protezdi bekitip jalǵap, 16 elektrodty onyń júıkesi men bulshyq etine jalǵady. Bul oǵan oıy arqyly qolyn baqylaýynda ustap, baý baılaýǵa, pernetaqtada mátindi terýge paıdalanýǵa múmkindik berdi. Bul naqty ómirde paıdalanýǵa jaramdy klınıkalyq turǵyda ómirsheń, ıkemdi jáne sezimtal qol protezi.

^{© Chalmers | Biomechatronics and Neurorehabilitation Laboratory}

«Bizdiń tehnologıamyzdyń ozyqtyǵy sol, pasıentterge, kúndelikti ómirde mańyzdy bolatyn sezimderge bólene otyryp, ımplanttalǵan júıke-bulshyq et ınterfeısterin óz protezin basqarý úshin paıdalaný múmkindigin bere alady», — deıdi Chalmers ýnıversıtetiniń qyzmetkeri Ortıs Katalan (Ortiz Catalan).

Adamnyń júıke júıesine jalǵanǵan elektronıka tehnologıamen ózara árekettestiktiń jańa tásilderin túzýge múmkindik beredi. Shved ǵalymdary shyǵarǵan vıdeorolıkte áıel kompúter ekranyndaǵy vırtýaldy qoldy ary-beri qozǵaýǵa ımplantatty paıdalanyp otyrǵany kórinip tur (fızıkalyq protez qolyna jalǵanǵannan aldyn).

Kádimgi qol protezderi, adam qolynyń tómengi bulshyq etterinen baqylaý sıgnaldaryn alý úshin, teri syrtyna ornalastyrylatyn elektrodtarǵa ıek artady. Bul syrtqy elektrodtar bir-eki turpaıy qozǵalysty, mysaly saýsaqtardy judyryq etip túıýdi, baqylaýǵa múmkindik beretin shekteýli ári senimsiz sıgnaldar beredi.

^{© Chalmers | Biomechatronics and Neurorehabilitation Laboratory}

Zamanaýı qol protezderiniń, sondaı-aq, sensorlyq keri baılanysy da shekteýli. Olar taktıldik jáne kınestetıkalyq sezimderdi qamtamasyz ete almaıdy, sondyqtan, adam ol protezderdi paıdalanǵanda tek kórý qabyletine ǵana sene alatyn: mysaly, olardy taǵyp júrgender obektti qanshalyqty qatty qysyp turǵanyn aıta almaıdy. Buryn qoldyń aıyrylyp qalǵan bıologıalyq «qadaǵalarymen» baılanysty bolǵan elektrodtardy júıkege endirý arqyly zertteýshiler osy júıkelerdi elektr qýaty arqyly jandandyra alady. Bul pasıenttiń protezde paıda bolatyn sezimderdi sezine alýyna alyp keledi.

Jańa ónertabys robottalǵan qurylǵylar bizdiń tánimizben op-ońaı árekettese alatyn bolashyqtyń jarshysy bolyp otyr. Jyldar boıy bundaı protezder ǵylymı-fantastıkalyq shyǵarmalarda múmkin bolyp keldi, alaıda, tehnologıalar ázirge kópshilikke qoljetimdi bolmasa da, bul zertteme sol shyǵarmalardaǵy bolashaqtyń kelip jetkenin kórsetip otyr.

---