Ǵanıǵa qurmet-urpaqqa qurmet
Qyzylorda oblysy,
Qazaly aýdany, Qazaly aýyly,
№100 orta mektebiniń bastaýysh synyp muǵalimi,
Asanhan Elmıra Sándibekqyzy
Sabaqtyń taqyryby: Ǵanıǵa qurmet - urpaqqa qurmet.
Kirispe sóz
Árbir tarıhı kezeń ózine saı kósemderdi, sheshenderdi, batyrlardy, bastaýshylardy irikteıdi. Olar qoǵamdyq ómirdiń tar jol, taıǵaq keshýlerin tabandylyqpen bastan ótkizip, jalyndaı janyp, juldyzdaı jarqyrap, keleshek máselelerin eliniń, jeriniń, týǵan halqynyń máńgilik múddelerimen baılanystyra bildi. Otan bolashaǵy aldyndaǵy jan - jaqty jaýapkershilik, adamgershilik, aqyl - parasat, qajyrly qaırat, sheber uıymdastyrýshylyq qabilet tanyta bilgen tulǵalar tarıh tórinde, tarıhı jadyda qala beredi. Bizdiń Ǵanıymyz, qazaqtyń Ǵanı Muratbaevy osy alyp tulǵalar tobynda.
1 - oqýshy: Qazaqstan men Orta Azıa jastarynyń jalyndy jetekshisi, kórnekti qoǵam qaıratkeri, qazaq halqynyń birtýar perzenti, aǵartýshy - demokrat, patrıot jerlesimiz Ǵanı Muratbaev qyp - qysqa ǵumyrynda eli úshin eleýli qyzmet atqardy. Ákesinen tórt jasynda jetim qalǵan Ǵanıdy anasy Bátıma toǵyz jasynda Qazaly qalasyndaǵy orys - túzem mektebine oqýǵa berdi. 1914 - 1917 jyldary ol Qazalydaǵy bastaýysh ýchılıshede oqydy.
2 - oqýshy: Ǵanı 14 - jasqa kelgende anasy qaıtys boldy. Bastaýysh ýchılısheni bitirgen soń, ol 1917 - 1918 jyldary Qazalyda tuńǵysh ret Keńes ókimeti qurylǵan revolúsıalyq komıtettiń múshesi bolyp qyzmet istedi. 1918 jyly on jastaǵy Ǵanı Tashkent qalasyndaǵy pedagogıkalyq ýchılıshede oqydy jáne Fınkelshteın atyndaǵy memlekettik mektepti bitirdi. Alǵyr da pysyq jigit 1919 jyly Tashkentte júrip jastar uıymyna múshelikke qabyldandy.
3 - oqýshy: Ǵanı Muratbaev komsomoldyń aldyńǵy qatarly belsendi múshesi, jastar jumysyn úlgili uıymdastyrýshylardyń biri boldy. 1916 jylǵy, odan keıingi oqıǵalar saldarynan ashtyqqa, jalańashtyqqa ushyraǵan, qańǵyryp júrgen jetim balalardy memlekettik ınternattarǵa, balalar úılerine, mektepterge tartý isine belsene aralasty.
KÓRİNİS: BİZDİŃ ǴANI
4 - oqýshy: Ol Túrkistan komsomoly Ortalyq Komıtetiniń apparatynda qyzmet istep, qazaq - qyrǵyz jastary arasynda jumys júrgizetin búronyń tóraǵasy boldy. 1921 jyly Ǵanı Túrkistan komsomolynyń ókili retinde Qazaqstan satanasy Orynbor qalasynda ótken Qazaqstan komsomolynyń birinshi sezine qatysty. 1921 jyly 22 naýryzda Ǵanı Muratbaevtyń bastamasymen Túrkistan Respýblıkasy Jastar Odaǵynyń úni Jas Alash gazetiniń tuńǵysh nomeri jaryqqa shyqty. Iaǵnı, Ǵanı Jas Alashtyń alǵashqy redaktory.
5 - oqýshy: 1921 jyly qyrkúıek aıynyń alǵashqy kúnderinde Túrkistan Komsomolynyń úshinshi sezinde on toǵyz jastaǵy Ǵanı Túrkistan komsomoly Ortalyq Komıtettiń jaýapty hatshysy bolyp saılandy.
6 - oqýshy: 1922 jyly partıa qataryna qabyldanǵan Ǵanı Reseı Jastar Odaǵy Ortalyq Komıtetiniń Orta Azıa búrosy qurylǵanda Ortalyq Komıtettiń múshesi jáne hatshysy bolyp saılandy.
7 - oqýshy: 1922 jyly Orta Azıa eńbekshi jastary arasyndaǵy qozǵalysty damytýdaǵy zor úlesi úshin Ǵanı Horezm Respýblıkasynyń Qyzyl eńbek ordenimen marapattaldy.
8 - oqýshy: 1924 jyly Ǵanı Reseı Jastar Odaǵynyń altynshy sezine delegat bolyp qatysyp, sol jyly shildede Komýnıstik Jastar Internasıonalynyń tórtinshi kongresinde KIM - niń atqarý komıtetiniń músheligine qabyldandy.
9 - oqýshy: 1924 jyldyń qyrkúıek aıynyń ómiriniń sońyna deıin Komýnıstik Jastar Internasıonalynyń atqarý komıtetiniń prezıdıým múshesi jáne shyǵys elderi jastary bóliminiń meńgerýshisi bolyp qyzmet istedi.
10 - oqýshy: Ǵanı 1925 jyly 15 sáýirde asqynǵan kókirek aýrýynan qaıtys boldy. Jıyrma úsh jyl ómirinde ekiniń biriniń qolynan kele bermeıtin qarbalas jumystardy atqarǵan Ǵanı halqynyń dańqyn shyǵaryp ketti.
MEN - ǴANIMYN
Ǵanı Muratbaevtyń monology
1. Men Ǵanımyn -
Ulymyn Qazalynyń,
El - jurtyma jetedi azaly únim.
Qyrshyn kettim ómirden jazamyn dep,
Qasiretin qyrsyqqan qazaǵymnyń.
2. Men Ǵanımyn -
Jalynmyn lapyldaǵan,
Qaldy artymda tańdarym atyrmaǵan.
Halqym úshin qańtarda muz jamyldym,
Másele joq basymdy qatyrmaǵan.
3. Men Ǵanımyn -
Mertikken arystanmyn,
Qas jaýymen halqymnyń alysqanmyn.
Jetkizem dep baqytqa urpaǵymdy,
Zamanymmen jarmasyp, jarysqanmyn.
4. Men Ǵanımyn -
Shyǵystyń shynarymyn,
Uly isterge bastaǵan Ularymyn.
Arman - muńyn halqymnyń ilip alyp,
Sharyqtaǵan qıada qyranymyn.
5. Men Ǵanımyn -
Shyn sózdiń ustasymyn,
Álıhan, Mirjaqyptyń tustasymyn.
Maǵjan men Ahmettiń baýyrymyn,
Jalyn júrek jastardyń ustazymyn.
6. Jas Alashpyn -
Ana til - ǵalamatym,
Súıemin kúlli Túrik qaǵanatyn.
Men Ǵanımyn máńgilik tiri júrgen,
Alashymnyń arqalap amanatyn.
Muǵalim sózi:
Táýelsiz qazaq memleketiniń ǵylymı dárejesi qýatty dep aýyz toltyra aıtqanda, mundaı dástúrdiń qalyptasý negizi Ǵanı tárizdi ataqty aǵartýshylarymyzdyń halyq ıgiligi úshin pıda bolǵan otty, ónegeli ómirlerimen baılanysty ekenin este saqtaǵan jón.
Ǵanı Muratbaevtyń abzal azamattyq abyroıy, aınalasyn jarqyratqan jarqyn ómiri halqymyzdyń oryndy maqtanyshy, óshpes ónegesi bolyp, urpaq zerdesinde jattalyp qala beretini sózsiz.
Qorytyndylaý úshin sóz kezegin mekteptiń tárbıe isiniń meńgerýshisi Karchalova Baqytkúl apaıǵa beremiz.
Qazaly aýdany, Qazaly aýyly,
№100 orta mektebiniń bastaýysh synyp muǵalimi,
Asanhan Elmıra Sándibekqyzy
Sabaqtyń taqyryby: Ǵanıǵa qurmet - urpaqqa qurmet.
Kirispe sóz
Árbir tarıhı kezeń ózine saı kósemderdi, sheshenderdi, batyrlardy, bastaýshylardy irikteıdi. Olar qoǵamdyq ómirdiń tar jol, taıǵaq keshýlerin tabandylyqpen bastan ótkizip, jalyndaı janyp, juldyzdaı jarqyrap, keleshek máselelerin eliniń, jeriniń, týǵan halqynyń máńgilik múddelerimen baılanystyra bildi. Otan bolashaǵy aldyndaǵy jan - jaqty jaýapkershilik, adamgershilik, aqyl - parasat, qajyrly qaırat, sheber uıymdastyrýshylyq qabilet tanyta bilgen tulǵalar tarıh tórinde, tarıhı jadyda qala beredi. Bizdiń Ǵanıymyz, qazaqtyń Ǵanı Muratbaevy osy alyp tulǵalar tobynda.
1 - oqýshy: Qazaqstan men Orta Azıa jastarynyń jalyndy jetekshisi, kórnekti qoǵam qaıratkeri, qazaq halqynyń birtýar perzenti, aǵartýshy - demokrat, patrıot jerlesimiz Ǵanı Muratbaev qyp - qysqa ǵumyrynda eli úshin eleýli qyzmet atqardy. Ákesinen tórt jasynda jetim qalǵan Ǵanıdy anasy Bátıma toǵyz jasynda Qazaly qalasyndaǵy orys - túzem mektebine oqýǵa berdi. 1914 - 1917 jyldary ol Qazalydaǵy bastaýysh ýchılıshede oqydy.
2 - oqýshy: Ǵanı 14 - jasqa kelgende anasy qaıtys boldy. Bastaýysh ýchılısheni bitirgen soń, ol 1917 - 1918 jyldary Qazalyda tuńǵysh ret Keńes ókimeti qurylǵan revolúsıalyq komıtettiń múshesi bolyp qyzmet istedi. 1918 jyly on jastaǵy Ǵanı Tashkent qalasyndaǵy pedagogıkalyq ýchılıshede oqydy jáne Fınkelshteın atyndaǵy memlekettik mektepti bitirdi. Alǵyr da pysyq jigit 1919 jyly Tashkentte júrip jastar uıymyna múshelikke qabyldandy.
3 - oqýshy: Ǵanı Muratbaev komsomoldyń aldyńǵy qatarly belsendi múshesi, jastar jumysyn úlgili uıymdastyrýshylardyń biri boldy. 1916 jylǵy, odan keıingi oqıǵalar saldarynan ashtyqqa, jalańashtyqqa ushyraǵan, qańǵyryp júrgen jetim balalardy memlekettik ınternattarǵa, balalar úılerine, mektepterge tartý isine belsene aralasty.
KÓRİNİS: BİZDİŃ ǴANI
4 - oqýshy: Ol Túrkistan komsomoly Ortalyq Komıtetiniń apparatynda qyzmet istep, qazaq - qyrǵyz jastary arasynda jumys júrgizetin búronyń tóraǵasy boldy. 1921 jyly Ǵanı Túrkistan komsomolynyń ókili retinde Qazaqstan satanasy Orynbor qalasynda ótken Qazaqstan komsomolynyń birinshi sezine qatysty. 1921 jyly 22 naýryzda Ǵanı Muratbaevtyń bastamasymen Túrkistan Respýblıkasy Jastar Odaǵynyń úni Jas Alash gazetiniń tuńǵysh nomeri jaryqqa shyqty. Iaǵnı, Ǵanı Jas Alashtyń alǵashqy redaktory.
5 - oqýshy: 1921 jyly qyrkúıek aıynyń alǵashqy kúnderinde Túrkistan Komsomolynyń úshinshi sezinde on toǵyz jastaǵy Ǵanı Túrkistan komsomoly Ortalyq Komıtettiń jaýapty hatshysy bolyp saılandy.
6 - oqýshy: 1922 jyly partıa qataryna qabyldanǵan Ǵanı Reseı Jastar Odaǵy Ortalyq Komıtetiniń Orta Azıa búrosy qurylǵanda Ortalyq Komıtettiń múshesi jáne hatshysy bolyp saılandy.
7 - oqýshy: 1922 jyly Orta Azıa eńbekshi jastary arasyndaǵy qozǵalysty damytýdaǵy zor úlesi úshin Ǵanı Horezm Respýblıkasynyń Qyzyl eńbek ordenimen marapattaldy.
8 - oqýshy: 1924 jyly Ǵanı Reseı Jastar Odaǵynyń altynshy sezine delegat bolyp qatysyp, sol jyly shildede Komýnıstik Jastar Internasıonalynyń tórtinshi kongresinde KIM - niń atqarý komıtetiniń músheligine qabyldandy.
9 - oqýshy: 1924 jyldyń qyrkúıek aıynyń ómiriniń sońyna deıin Komýnıstik Jastar Internasıonalynyń atqarý komıtetiniń prezıdıým múshesi jáne shyǵys elderi jastary bóliminiń meńgerýshisi bolyp qyzmet istedi.
10 - oqýshy: Ǵanı 1925 jyly 15 sáýirde asqynǵan kókirek aýrýynan qaıtys boldy. Jıyrma úsh jyl ómirinde ekiniń biriniń qolynan kele bermeıtin qarbalas jumystardy atqarǵan Ǵanı halqynyń dańqyn shyǵaryp ketti.
MEN - ǴANIMYN
Ǵanı Muratbaevtyń monology
1. Men Ǵanımyn -
Ulymyn Qazalynyń,
El - jurtyma jetedi azaly únim.
Qyrshyn kettim ómirden jazamyn dep,
Qasiretin qyrsyqqan qazaǵymnyń.
2. Men Ǵanımyn -
Jalynmyn lapyldaǵan,
Qaldy artymda tańdarym atyrmaǵan.
Halqym úshin qańtarda muz jamyldym,
Másele joq basymdy qatyrmaǵan.
3. Men Ǵanımyn -
Mertikken arystanmyn,
Qas jaýymen halqymnyń alysqanmyn.
Jetkizem dep baqytqa urpaǵymdy,
Zamanymmen jarmasyp, jarysqanmyn.
4. Men Ǵanımyn -
Shyǵystyń shynarymyn,
Uly isterge bastaǵan Ularymyn.
Arman - muńyn halqymnyń ilip alyp,
Sharyqtaǵan qıada qyranymyn.
5. Men Ǵanımyn -
Shyn sózdiń ustasymyn,
Álıhan, Mirjaqyptyń tustasymyn.
Maǵjan men Ahmettiń baýyrymyn,
Jalyn júrek jastardyń ustazymyn.
6. Jas Alashpyn -
Ana til - ǵalamatym,
Súıemin kúlli Túrik qaǵanatyn.
Men Ǵanımyn máńgilik tiri júrgen,
Alashymnyń arqalap amanatyn.
Muǵalim sózi:
Táýelsiz qazaq memleketiniń ǵylymı dárejesi qýatty dep aýyz toltyra aıtqanda, mundaı dástúrdiń qalyptasý negizi Ǵanı tárizdi ataqty aǵartýshylarymyzdyń halyq ıgiligi úshin pıda bolǵan otty, ónegeli ómirlerimen baılanysty ekenin este saqtaǵan jón.
Ǵanı Muratbaevtyń abzal azamattyq abyroıy, aınalasyn jarqyratqan jarqyn ómiri halqymyzdyń oryndy maqtanyshy, óshpes ónegesi bolyp, urpaq zerdesinde jattalyp qala beretini sózsiz.
Qorytyndylaý úshin sóz kezegin mekteptiń tárbıe isiniń meńgerýshisi Karchalova Baqytkúl apaıǵa beremiz.
You Might Also Like
