InfoHub Logo

Iá, bul ǵasyrdyń sońǵy jazy bolatyn. Ánes aǵa men Álıa apa ekeýi "Saryaǵashqa" joldama alǵan. Kóńil jaı, qol bos degendeı, kelispeı jatqan ózge sharýa bolmaǵan soń, úlken kisilerge odan artyq ne kerek.

Árıne, qazirgi demalys degeniń de ońaı sharýa emes ekeni belgili. Biraq bul kisiler qashan da baryna shúkir etip, baryna qanaǵat jasap, "el aman, jurt tynysh" bolsa, ózgesiniń bári de ornyna keledi dep úırengen jandar. Baıaǵysha joldamany bas basyna alyp, betiń aýǵan jaqqa júre beretin zaman endi joq. Eldiń kópshiligi bir joldamaǵa qoly jetse, sony ekige, úshke bólip, birneshe adam birden paıdalaný degendi taýyp aldy. Bul tipti keıde qyzyq kórinedi, sanatorııge barsam jıyrma-otyz kún ýaqyt kerek dep, saspaısyń, kereginshe bólip alyp, paıdalana beresiń. Qarajat únemdegisi kelgenderge de tıimdi. Al emdeý-saýyqtyrý oryndary úshin odan da paıdaly. Anaý bir jyldary "baıtal tur ǵoı, bas qaıǵy" degendeı, jurt eńbekaqysyn ala almaı, kıeıin degenin kıip, isheıin degeniń ishe almaǵan kezderi kýrort, sanatorıı, demalys úıleriniń bar; bos qalyp, demalýshylarǵa zar bolǵannan ba, qazir olardyń kóbinde kelgen adamǵa qaıt joq. Al eger bir joldamany eki-úsh adam paıdalanamyn dese, olarǵa sirá kelise qoıady. Óıtkeni bos oryndy bos saqtaǵansha, paıdalana bergen jaman emes onyń ústine, sońynan jańadan kelgen adamdy qabyldaýǵa múmkindik te kóbeıe túspeı me. Al emdelýshilerdiń logıkasy da ózinshe dup-durys. Álgi bólip alǵan on kúnniń ishinde olar báribir, jıyrma kún jatyp alatyn on shaqty vanasyn alyp shyǵady. Odan artyq báribir bermeıdi.

Alaıda mundaı saıasat organızmdi emge birtindep úıretip, kúnara demaldyryp, densaýlyq ahýalyn baqylaı otyryp emdeýdiń baıaǵy tásilin joqqa shyǵaryp bara jatqan sıaqty. Tipti baıaǵy kezderde keıbir emdeý oryndary birneshe kúnge deıin eshqandaı em bermeı, organızm jańa ortaǵa úırený kerek dep, bekerden-beker jatqyzyp qoıýshy edi. Ondaı «qamqorlyq jalpy umytylǵan.

Al adam organızminiń bári birdeı mundaı asyǵystyqty kótere bermeıdi. Ásirese jyldar boıǵy aýyr eńbekten, qapylys kúnderden, arpalysqan tirshilikten qajı qalǵandarǵa ońaı emes.

Demalystyń álgindeı "ádisin" qyzyq kórip ári Almatyda qyzmette júrgen Ámınasyna tezirek jetýge asyqqan Ánekeń men Álıa apaı da bir joldamamen kelip, em alǵan. Alaıda kele sala kún saıyn kezektestirip alǵan eki túrli vana júregine salmaq túsirip, otaǵasy aýyryńqyrap qaldy da, Almatyǵa barǵan soń burynǵy "Sovmınniń" aıtýly aýrýhanasyna jatyp, emdelip shyǵady. Kóp uzamaı, ońtústik astananyń ásem kórki men saǵynyp kelgen súıikti perzentiniń qamqor peıili ony shynymen saýyqtyryp jibergendeı boldy. Birqatar burynǵy eńbektes joldastaryn kezdestirgen. Alýan túrli ádemi áńgimeler de aıtylǵan. Sol joly zeınetkerlerdiń alyp júrgen zeınetaqysy qansha bolsa da, sonyń jarty quny kóleminde ǵana aqy alyp, emdeıtin sanatorıı bar ekenin estip, soǵan rıza bolǵan. Óıtkeni búgingi zamanda zeınetkerlerdiń kúıi kóp rette adam aıaǵandaı. Óz zamandastarynyń, zeınetke qatar shyqqan úlken adamdardyń jaı-kúıin jaqsy biletin Ánekeń: "Sony nege jurt bilmeıdi?! Men birinshi ret estip otyrmyn. Dáý de bolsa, muny keńinen jarıalamaı otyrǵandarynyń bir syry bar. Áıtpese ánsheıinde ne bolsa sonyń bárin qoımaı jazyp, jalyqpaı jetkizip jatady ǵoı!" — dep, renjip qalǵan. Shamasy, ol kisi Keńestik dáýirden qalǵan, qolyna senip berilgen bılikti tek qana óz paıdasy úshin jaratyp úırengenderdiń bul arada da adaldyǵyna shák keltirgen sıaqty. Onysynyń da jóni bolar, eger olaı bolmasa aı saıyn oblysqa úsh-úshten bólinip turatyn osyndaı joldamamen baryp demalyp keldim degen bireý bolmasa bireýdi kezdestirer edi ǵoı...

Álıa apaı erin mundaı kezderde tynyshtandyryp, sózdi basqaǵa aýdaryp, qolynan kelgenshe ol áńgimeni tez umyttyrýǵa kúsh salatyn. Sol joly da birazdan beri jurt bara almaı qalǵan. Kavkazdaǵy ózderiniń "Ózen" sanatorııi qaıtadan ashylǵanyn, onda jaz boıy taǵy da júzdegen Jańaózendik balalardyń demala bastaǵanyn, sol jaqqa kelesi jyldary ózimiz de baryp qaıtaıyq degen ótinishin de aıtyp, sabasyna túsirgen. Áńgimege qyzy da aralasyp, demalys kúnderi ózderin qaıda aparyp qydyrtatynyn áńgimelegen. Sonaý Qosshaǵylda dúnıege kelgen kúninen bastap júreginiń eń aıaýly, qymbat qazynasyna aınalǵan Ámınasyn ol ylǵı da erekshe sanaıtyn. Múmkin bul onyń qyzyǵynyń aldy bolǵan soń shyǵar álde balasynyń úlkeni bolsa da, jalǵyz qyz ekendiginen be, ol jaǵyn Álıa apaı áli kúnge deıin aıyryp aıta almaıdy. Joly jińishke qyz bala ekenine qaramastan, bir úıden kirip-shyǵyp jasaıtyn názik mamandyqty emes, ol birden áke-sheshesiniń izin qýyp, Máskeýden hımıa-tehnologıa ınstıtýtyn bitirip, hımık-tehnolog mamandyǵyn aldy. Aqtaýdaǵy plasmassa zaýytynda, Qazaq munaı gaz ǵylymı-zertteý ınstıtýtynda qyzmette boldy. Sodan soń Almatyda qaıtadan bilimin jalǵastyryp, aǵylshyn tilin úırendi. Qazaqtyń halyqaralyq ekonomıka ınstıtýtyn bitirip, ekonomıka magıstri ataǵyn alǵan oblystaǵy birinshi qazaq qyzy atandy. Sodan keıingi ómiri zamannyń jańa aǵymy boıynsha, "Kazahgeoshelf" birikken kásipornynda (amerıkandyqtarmen birge) jalǵasyp keledi. Alǵashynda osyndaǵy bazalyq kásiporynda bolǵan, qazir Almatyda. Talapty da, talantty qyzdary úmitin aqtap otyr.

Adam ómirge kelgennen keıingi bitirýge tıisti eń mańyzdy sharýasy sońyna óziniń ornyn toltyryp, halqynyń qataryn kóbeıtetin urpaq qaldyrý ǵoı. Ánekeń men Álıa apaıdyń bul jóninen allaǵa esh ókpesi bolǵan emes. Ámınasynyń sońynan Jambyly erdi, Mańǵystaýdyń Ózenine kelgen soń Sákeni ómirge keldi. Ekeýi de ata-analarynyń jolyn qýdy. Jambyldary qazir Aqtaý qalasy ákimi orynbasary, Sákenderi munaı kásipshilikterine qajetti qural-jabdyqtar jetkizetin fırmada qyzmette. Nemereler ósip jatyr.

Jaqsy bala janyńnyń jumaǵy ǵoı, erli-zaıypty ekeýiniń kóńilderin toǵaıtyp, jandaryn jadyratatyn da eń aldymen álgi perzentteriniń el qataryna qosylyp, adam bolǵandyǵy. Jaı ǵana kóshke ilesip qoımaı, óz qatarlarynyń aldynda bolyp, ózgelerge ónege kórsete alǵandyǵy. "Til-kózden aman bolǵaı!" — degen tilek olardyń ylǵı til ushynda júredi.

Ámınalarynyń janynda bolyp, biraz tynyqqan olar endi "asyqpaı aıańdap" aýyl jaqqa bet alýǵa aınalǵan. Óıtken sebebi, Ánekeńniń syrqat júregine alyp ushatyn samolet aýyr tıedi dep, dárigerler sol asyqpaı aıańdaıtyn poezben júrýdi usynǵan. Úsh-tórt kúnniń ári berisi ne, Ánekeń: "Ońda tipti sonyń ózi durys, Aqtóbede eki-úsh kún bolyp tynyǵamyz", — dep, arqany keńge saldy. Aqtóbede turatyn sińlisine telefon shalyp, sol boıda álgi áńgimeni jetkizgen. Álıa tipti qýanyshty, týystarymen qaýyshady. Apaly-sińlili jandardyń kezdesýi qashan da úlken ǵanıbet qoı, ony sondaı týystyqtaǵy adamdar jaqsy biledi. Sińlisi de alda turǵan merekeli kúnderge daıyndalyp, aıtqan kúnderi Aqtóbeden ári qaraıǵy bıletterin de alyp qoıatynyn aıtty...

Tamyzdyń sol bir kúnderine ekeýi de dán rıza bolatyn. Olar jumsaqta salqyn vagonǵa otyryp, Qazaqstannyń batys ólkesine qaraı rahattana jolǵa shyqqan.

---