InfoHub Logo

6 - synyp
Sabaq: 1
Merzimi:
Taqyryby: Kirispe. Fızıkalyq geografıa – Jer tabıǵaty jaıyndaǵy ǵylym. Jer týraly málimetter qalaı jınaqtaldy?
Maqsaty:
Bilimdilik: «Geografıa» termınin engizý. Geografıa pániniń maqsatyn túsindirý. Jerdiń zerttelýi, jalpy geografıalyq málimetterdiń jınaqtalý tarıhyn meńgertý. Kún júıesindegi Jerdiń orny, pishini men ólshemderin túsindirý.
Damytýshylyq: oqýshylardyń ótken tájirıbelerinde uırengen ıkemdilikteri men daǵdylaryn qoldana otyryp, ınteraktıvti taqtany paıdalana otyryp bilimderi men kózqarastaryn keńeıtý.
Tárbıelik: geografıa ǵylymynyń zerttelýin, zertteýshilerdiń, ǵalymdardyń eńbekterin oqyp, pánge degen súıispenshilikterin týdyrý, geografıalyq mádenıetke tartý.
Sabaqtyń túri: jańa taqyryp
Sabaqty uıymdastyrý formasy: frontaldi
Sabaqty júrgizý ádis - tásilderi: suraq - jaýap
Kórnekilikteri: dúnıe júziniń fızıkalyq kartasy, ınteraktıvti taqta.
Sabaqtyń kezeńderi:
1. Uıymdastyrý kezeńi
2. Bilim men iskerlikterin jan - jaqty tekserý kezeńi
3. Jańa materıalǵa kóshýge daıyndyq kezeńi
4. Jańa taqyrypty meńgertý kezeńi
5. Jańa taqyrypty bekitý kezeńi
6. Sabaqty qorytyndylaý kezeńi
7. Baǵalaý kezeńi
8. Úıge tapsyrma berý kezeńi

1. Uıym - dastyrý kezeńi (2 mın)
Oqýshylarmen amandasý. Túgendeý. Sabaqqa daıyndyǵyn tekserý.

2. Bilim men is - kerlikterin jan - jaqty tekserý kezeńi.
(10 mın)
1. Ótken jaratylystaný kýrsyn qalaı meigergendigin tekserý úshin sol kýrs boıynsha suraqtar qoıady:
1) Jer týraly ne bilesińder?
2) Jerdi zerttegen qandaı ǵalymdardy bilesińder? Olardyń qandaı eńbekteri bar?
3) Juldyz degenimiz ne? Basqa da aspan denelerin atańdar.
4) Galaktıka degenimiz ne? Bizdiń galaktıkamyzdy atańdar.
5) Kún júıesi degenimiz ne? Onda qansha planeta bar?

2. İskerlikteri men daǵdylaryn tekserý suraqtary:
1) Jer júzinde qansha materık bar? Olardy ata. Kartadan kórset.
2) Qansha muhıt bar? Olardy ata jáne kartadan kórset.

3. Jańa materıalǵa kóshý kezeńi (2 mın)
Geografıa túsinigin engizedi: 6 - synypta jaratylystaný páninen geografıa páni bólinip shyǵady. Ol óz ishinde eki salaǵa bólinedi – fızıkalyq jáne ekonomıkalyq jáne áleýmettik geografıa. 6 - synypta fızıkalyq geografıanyń bastapqy kýrsy ótiledi. Onyń maqsattary men mindetteri aıtylady.

4. Jańa mate - rıaldy meńgertý kezeńi. (15 mın)
1. Fızıkalyq geografıa – Jer tabıǵaty jaıyndaǵy ǵylym.
Geografıa ǵylymy jáne onyń salalary. Fızıkalyq geografıa. G sózine anyqtama berý. Geografıanyń qalyptasý tarıhynan. Onyń salalarǵa bólinýi týraly.
G - nyń aldyna qoıǵan ǵylymı maqsattarynyń tarıhı kezeńderde ózgerýi. Ejelgi kezeńnen beri geografıalyq ǵylymı kózqarastardyń, teorıalardyń ózgerýi saldarynan geografıa óz mániniń ózgerýi týraly.
2. Jer týraly málimetter qalaı jınaqtaldy?
Ejelgi dúnıe halyqtary Jer týraly ne bilgen? Geografıalyq málimetterdiń jınaqtalýy 5 kezeńnen ótken.
Ejelgi dáýirlerde órkenıeti ortalyqtary – Qytaı, Úndi, Persıa, Mysyr memleketteri ókilderiniń eńbekteri. Alǵashqy kartalar. Intreaktıvti taqtamen jumys jasaıdy. 1 - slaıd. Ejelgi zaman saıahatshylary.
Orta ǵasyrlardaǵy geografıalyq túsinikter. Uly geografıalyq ashýlardyń bastalýy. XVǵ. sońy men XVII ǵ. ortasynyń aralyǵyndaǵy bolǵan jańalyqtar. Hrıstofor Kolýmbtyń saıahaty týraly áńgimeleý, suraý. Interaktıvti taqta. 2 - slaıd. Ortaǵasyrlardaǵy saıahatshylar men olardyń marshrýttary.
F. Magellannyń dúnıe júzin aınalý saıahaty. 1519 - 1522 jj. Ispanıadan shyqqan FM - nyń túńǵysh ret dj - in aınala júzýi týraly málimet berý. 2 - slaıd.
Materıkterdiń ishki bólikterin zertteý. Sh. Ýalıhanov. XIX ǵ. bas kezinde Jer sharyndaǵy materıkterdiń ashylyp, onyń ishki bólikteriniń zerttele bastalýy jáne Sh. Ýalıhanovtyń qosqan úlesi týraly áńgimeleý, oqýshylardan bilgenderin suraý.
Jańa zamandaǵy geografıalyq zertteýler. Ǵaryshty ıgerýdiń bastalýy. XX ǵ. 2 - jartysynda Antarktıdanyń ashylýy, muhıttar men atmosferanyń zerttelýi bastaldy.
Kirispe. Fızıkalyq geografıa – Jer tabıǵaty jaıyndaǵy ǵylym. Jer týraly málimetter qalaı jınaqtaldy? júkteý
Jerdiń Kún júıesindegi orny. Jerdiń pishini men mólsheri. júkteý
Jerdiń óz biliginen aınalýy jáne onyń geografıalyq máni. Jerdiń Kúndi aınala qozǵalysy jáne onyń geografıalyq máni. júkteý
Plan jáne karta. Jergilikti jerdi baǵdarlaý. júkteý
Jer betinde qashyqtyqty ólsheý. Qashyqtyqty qaǵaz betine belgileý. Masshtab. júkteý
Jergilikti jerdiń plany. Jergilikti jerdiń qarapaıym planyn túsirý. júkteý
Globýs. Globýstan kartaǵa kóshý. júkteý
Túrli kartalarda merıdıandar men paralelderdiń beınelený erekshelikteri. júkteý
Kartalardy mazmunyna jáne masshtabyna qaraı jikteý. júkteý
Usaq masshtabty jalpy geografıalyq kartalarda jer betiniń beınelený erekshelikteri. júkteý
Geografıalyq kartany jergilikti jerdiń planymen salystyrý. Kartanyń mańyzy. júkteý
Jer qyrtysynyń qozǵalysy. Jel silkiný júkteý
Janartaýlar, ystyq bulaqtar, geızerler. júkteý
Taýlar. Taýlardyń bıiktigine qaraı bólinýi. júkteý
Taýlardyń paıda bolýy. Qatparly jáne qatparly-jaqparly taýlar. Taýlardyń ózgerýi. Jazyqtar. Jazyqtardyń paıda bolýy jáne ózgerý. júkteý
Muhıt túbindegi taýlar men jazyqtar. Jer betin sharýashylyqta paıdalaný jáne qorǵaý. júkteý
Atmosferanyń quramy men qurylysy. Atmosferalyq qysym . júkteý
Aýanyń temperatýrasy. Aýadaǵy sý býy. Tuman men bult. júkteý
Atmosferalyq jaýyn-shashyn. Jel. júkteý
Aýa raıy. Jerdiń Kúndi aınala qozǵalysynyń Jer betine jaryq pen jylý taralýyna áseri. Jylý beldeýleri. júkteý
Klımat. Ózderiń turǵan jerdiń klımaty. júkteý
Gıdrosfera týraly uǵym. Dúnıejúzilik sý aınalymy. Dúnıejúzilik muhıt jáne onyń bólikteri. júkteý
Muhıt sýynynyń temperatýrasy men tuzdylyǵy. Muhıt sýynyń qozǵalysy. júkteý
Muhıt sýynyń qozǵalysy. Muhıt aǵystary. júkteý
Ózender. Kólder. júkteý
Jer asty sýlary. júkteý
Muzdyqtar, olardyń mańyzy. júkteý
Bıosfera týraly uǵym. Tiri aǵzalardyń alýan túrliligi jáne taralý zańdylyqtary. Tiri aǵzalardyń jer qabyqtaryna áseri. júkteý
Geografıalyq qabyq. Geografıalyq qabyq – Jerdiń erekshe, keshendi qabyǵy. júkteý
Geografıalyq beldeýler men zonalar. Ekvatorlyq jáne sýbekvatorlyq beldeýler. júkteý