InfoHub Logo

Orta ǵasyrlardaǵy Qazaqstan tarıhy

Sabaqtyń taqyryby: İX - XII ǵasyrlardaǵy qolóner, saýda jáne sharýashylyqtyń damýy.
Sabaqtyń maqsaty: 1. Qazaqstan jerinde damyǵan orta ǵasyrlar kezeńinde qolóner, saýda jáne sharýashylyqtyń damýyn jan – jaqty túsindirý.
2. Tarıhı oqıǵalardy óz betinshe talqylap, qorytyndy jasaýǵa úıretý, bilim alýǵa qushtarlyqtaryn damytý.
3. Oqýshylardyń qazaq halqynyń qolónerine degen qyzyǵýshylyq, súıispenshilikterin arttyrý.
Sabaqtyń tıpi: jańa sabaqty meńgertý
Sabaqtyń túri: aralas sabaq
Sabaqtyń ádisi: túsindirmeli, suraq - jaýap
Kórnekiligi: ınteraktıvti taqta, tirek - syzbalar

İ. Uıymdastyrý kezeńi:
- psıhologıalyq daıyndyq
- Oqýshylarmen amandasyp, búgingi jańa sabaqtyń taqyryby men maqsattaryn tanystyrý.
İİ. Úı jumysyn suraý.
İİİ. Jańa sabaq:
Jospar:
İ. Qolónerdiń damýy.
İİ. Ustalyq kásip.
İİİ. Saýda jáne aqsha aınalymy.
İV. Eginshilik.

Qysh qumyralar
Ǵasyrlar - H - Hİİ ǵasyr

Ereksheligi - Ári sándi, ári myqty jáne ártúrli qalypta jasalynǵan, ishi – syrty jyltyrap turatyn túrli tústi áınek tárizdi syrmen syrlanǵan. Olardyń syrty qoshqarmúıizdi órnektermen áshekeılengen
Qaıdan tabyldy - Otyrar, Quıryqtóbe, Taraz, Talǵar jáne t. b qalardan tabylǵan

Shyny buıymdar
Qysh qumyralardyń qoly jetken jetistikteriniń biri - shyny buıymdar jasaý kásibiniń damýy. Qazaqstannyń Otyrar, Taraz, Iasy sıaqty qalalarynan tabylǵan. H ǵasyrǵa jatady. Úrleý tásili arqyly, qalypqa quıý tásilin paıdalanǵan.

Kásip túri
Ustalyq kásip
Qandaı quraldar
Temirden jasalǵan buıymdar: pyshaq, biz, qaıshy, ketpen, soqa.
Qaıdan tabyldy
Talǵar

Kásip túri
Zergerlik kásip
Qandaı quraldar
Kúmis bilezik, altyn syrǵa, saqına, túrli alqalar
Qaıdan tabyldy
Otyrar, Taraz, Talǵar

Kásip túri
Súıek uqsatý
Qandaı quraldar
Súıekten jasalǵan tereýishter, shahmat tastary, súıekten jasalǵan jebeler
Qaıdan tabyldy
Talǵar, Quıryqtóbe, Almaty

Saýda aıyrbas jaǵdaıynda nemese aqsha arqyly júrdi. Horezm shahy Muhammed Tekesh 1210 jáne 1217 - 1217 jyldarda Otyrarda teńge soqtyrdy. Ispıdjab, Otyrar, Farab qalalarynda aqsha shyǵaratyn saraılar bolǵan.
Tapsyrmalar
1. Qolónerdiń damýy ( kestemen jumys)
Qol óner túrleri ----------- Qandaı buıymdar jasaldy ------------------ Qaı qalalarda damydy
2. Kásiptiń túri( kestemen jumys)

3.- tapsyrma Oqýshylar berilgen qate sóılemderdiń durys jaýabyn tabyńdar
1. Erte orta ǵasyrlarǵa qaraǵanda, X - XII ǵasyrlarda qysh qumaralar nashar jáne bir qalypty jasalynǵan. sándi, ári myqty jáne ártúrli jasalynǵan
2. Qysh qumyra jasaıtyn sheberhanalar Iangıkent, Kókshetaý, Sýıab qalalarynan tabylǵan. Otyrar, Quıryqtóbe, Talǵar, Taraz qalalarynan tabylǵan
3. Orta ǵasyrlarda balǵa, balta sıaqty basqa da jabdyqtar aǵash úlgilerimen jasalǵan qalypqa quıyp jasalǵan
4. Qazba jumysy kezinde tabylǵan súıekten jasalǵan buıymdardyń ishinde
- kóbirek kezdesetini – súıekpen kómkerilgen oryndyqtar
múıizden jasalǵan áshekeıler
5. Horezm shahy, Muhammed Tekesh 1210 jáne 1217 - 1218 jyldarda Otyrarda ómir súrgen teńge soqtyrǵan
6. Eginshiliktiń damýy da kóshpeli mal sharýashylyǵyna tikeleı baılanysty boldy.
qala sanynyń jáne onyń turǵyndarynyń ósýine baılanysty boldy

4 - tapsyrma Qalalardyń attary
1. Túrkistanda eginshilik damydy
2. Saýranda eginshilik damydy
3. Otyrarda aqsha shyǵaratyn saraı bolǵan

Sabaqty bekitý suraqtary
Úıge tapsyrma:
İX - XII ǵasyrlardaǵy qolóner, saýda jáne sharýashylyqtyń damýy taqyrybyn oqyp kelý jáne qosymsha derekter qarastyrý. Test qurastyryp kelý.
Baǵalaý: Sabaqqa belsene aralasqan oqýshylardy baǵalaý