InfoHub Logo

…Ýaqyt qarqyny zymyran. Kúni keshe ótken sıaqty ýaqıǵalar búginde tarıh betterine aınalyp ta úlgirdi. Bul jańa memleket pen jańa qoǵamnyń dúnıege kelýiniń azapty tolǵaqqa toly, sonymen birge ǵalamat sáti edi. Sol sát áli aıaqtalǵan joq, biraq eń qıyn belesterden asa bildik. Eń qıyn jyldar dál qazir artymyzda qaldy, sondyqtan da men elimizdiń eńsesi bıikteı beretinine senemin.

N.Nazarbaev

Tarıh tolqynynda qazaq eli, azap shektirgen jyldar, aýyrtpalyq kezeńder basynan ótkergeni barshaǵa málim. Biraq biz qaımyqpadyq ata-babalarymyz biz úshin janyn da qanynda aıamaı, bizge jerimizdi amanttap qaldyrdy. Álıhan Bókeıhanov «Ár urpaq ózine artylǵan júkti jeter jerine aparyp tastaǵany durys, áıtpese bolashaq urpaǵymyzǵa asa kóp júk qaldyryp ketemiz. Keıingi urpaq ne alǵys, ne qarǵys beretin aldymyzda zor sharttar bar»,-degen. Biz osy bolashaq urpaq aldyndaǵy boryshymyzdy ótep kete alamyzba joqpa ol árıne bizge baılanysty.

Bizge egemendik ońaı jolmen kelgen joq, táýelsiz el bolý jolynda kóptegen qazaqtyń qaımaqtary qaza tapty, olardy umytpaı, biz, ıaǵnı urpaqtary jadynda máńgilik saqtap, olardy qurmettep, eske alyp turýymyz qajet. Soǵan oraı byltyrdan beri elimizde aýyz toltyryp aıtarlyqtaı aıtýly merekeler bolyp jatqany bárimizge málim, atap aıtar bolsaq: Qazaq handyǵynyń qurylǵanyna 550 jyl, Qazaqstan halqy Assambleıasy qurylǵanyna 20 jyl, Uly jeńiske 70 jyl, 1986 jylǵy jeltoqsan oqıǵasyna 30 jyl, Bókeı Ordasynyń qurylǵanyna 215 jyl, osyndaı sıaqty ataýly datalar kóptep toılanyp jatyr. Qazirgi tańda mereke qylyp toılap jatqanymyz qýantarlyq jaıt, degenmen «Ótkenge topyraq shashsań, bolashaǵyń saǵan tas atady» demekshi bul bıik belester bizge bilektiń kúshimen, naızanyń ushymen kelgenin umytpaı, qazirgi jastar arasynda nasıhattaý jáne bolashaq urpaqqa amanat etý bizdiń babalar aldyndaǵy boryshymyz dep esepteımin.

Sondaı atalmysh merekelerdiń biri 1916 jyly Amangeldi Imanov kóshbasshylyq etken kóteriliske bıyl 100 jyl tolyp otyr. Amangeldi Imanov bastaǵan kóterilistiń basty sebebi: 1916 jylǵy Reseı ımperatorynyń maýsym aıyndaǵy jarlyǵy qazaq kaýymynyń narazylyǵyn týdyryp, sonyń nátıjesinde Torǵaı dalasynda burq etken ult-azattyq kóterilis bastaldy. Ol kóterilis jalǵyz Torǵaı ǵana emes búkil qazaq dalasyn qamtyǵany bárimizge málim. Mahambetteı, Isataıdaı qazaqtyń batyrlarynyń atyn óshirmeı, júregi el dep soqqan Amangeldideı haqymyzdyń erin umyt qaldyrsaq árıne keshirilmes qara tańba bolar edi.

Amangeldi Imanovqa kóptegen kósheler, eskertkishter berilgen. Al qazirgi tańda barlyq ólkelerde, oqý oryndarynda ulyqtaý keshi atalyp ótip jatyr degen oıdamyn. Sondaı keshterdiń biri bıylǵy 2016 jyldyń 13 kúni Qyzylorda qalasy Qazanǵap atyndaǵy Qyzylorda mýzykalyq kolejinde ótken «Jalyndap ótken jas ǵumyr» atty Amangeldi Imanovtyń erligin dáripteý, jastar arasynda nasıhattaý barysynda kesh ótkizildi. Oǵan jaýapty jalpy bilim berý pánderiniń birlestik jetekshisi Á.Bısembaı bolsa, ótkizilýine úlken úles qosqan halyq aspaptar bóliminiń 4 kýrs oqýshylary boldy. Baıandama oqyldy jáne osy keshte 4 kýrs oqýshysy kóptegen Respýblıkalyq saıystardyń laýreaty Jumabek Jansultan Qurmanǵazynyń ult-azattyq kóteriliske arnalyp shyǵarǵan «Kishkentaı» atty kúıin kórermenge dombyra tilimen jetkize bildi. Jáne kolejdiń 3 kýrs stýdentteri Karıbaı Indıra J.Moldaǵalıevtiń «Men qazaqpyn» atty óleńin oqý arqyly jasóspirimderge rýhanı tárbıe berse, Qalmash Ashat S.Toraıǵyrovtyń «Shákirt oıy» atty jyr jolymen jastardyń patrıottyq sezimin oıatty. Mine osyndaı mereı toılar qazaq ólkesiniń túkpir túkpirinde, jastar arasynda nasıhattalar bolsa, ol árıne nur ústine nur! Tarıh ótken ómirdi sóz etkenimen, onyń barsha taǵylymy búgin men bolashaqqa qyzmet etedi. «Bizdiń zamanymyz - ótken zamannyń balasy, keler zamannyń atasy» - degen sózdi Ahmet Baıtursynov osyndaı qısynǵa oraı aıtqan. (A.Baıtursynov. Aq jol. Qazaqtyń ókpesi. AL. 1991, 123-bet) Biz qazir óz týymyz kók aspanymyzda jelbiregen, án uranymyz jáne óz eltańbamyz bar ultpyz. Biz sol ata-babalarymyz salǵan joldy ári qaraı osyndaı qarqynmen damytyp, árbir Qazaqstan azamaty qazaqstan damýyna óz úlesin qosatyn bolsa, tatýlyqty saqtap, ózge ultqa qurmet kórsetip, beıbitshiligimzdi saqtasaq mine sonda ǵana Máńgilik el bola alamyz.

Ábıdilda Mártebe

---