InfoHub Logo

Fınlándıa memleketiniń bilim berý júıesi álem memleketteri arasynda aldyńǵy qatarda ekeni bárimizge belgili. Sońǵy statısıkalyq zertteýlerdiń nátıjesinde alǵashqy ondyqtan túspeı kele jatqan birden-bir memleket. Alaıda, memlekettiń jergilikti bıligi bilim berý júıesine úlken jańalyq engizgeli jatyr, dep jazady massaget.kz.

Fınlándıanyń sheneýnikteri mektep baǵdarlamasynan fızıka, matematıka, geografıa, oǵan qosa tarıh pen ádebıet pánderin alyp tastaǵaly jatyr. Ne úshin?

Bilim departamentiniń basshysy  Maro Kıllonen bul sheshimdi bylaı dep túsindiredi:

1900 jyldardyń basyndaǵy qalyptasqan ádispen oqytatyn mektepter bizdiń memlekette óte kóp. Olardyń basym bóligi eski ádis-tásilder arqyly bilim beredi. Alaıda, qazir HHİ ǵasyr. Biz búgingi qoǵamǵa saı bilimdi jasaqtaýymyz kerek. Oqýshylarǵa tańdaý quqyǵyn berýimiz qajet, - deıdi bilim mınıstri.

Jekelengen pánderdi oqytý barysynda oqýshy ózine:

Maǵan bul pán ne úshin qajet? Paıdasy bar ma? degen saýaldardy jıi qoıady. Mysaly, ekinshi dúnıejúzilik soǵysty oqý barysynda tek tarıhı kózqaras qalyptastyra alady. Eger "Kafede jumys jasaý", "oratorlyq tásil" syndy kýrstyq pán oqytylatyn bolsa, oqýshylar eńbekke umtylady, til meńgeredi, oǵan qosa ekonomıka men qarym-qatynas nátıjesin de jaqsartady. Atalmysh kýrstardy júrgizý joǵarǵy synyp oqýshylarynan bastalýy kerek. Oǵan qosa dástúrli format "muǵalim men oqýshy" arasyndaǵy shekara joıylady. Oqýshy partaǵa belgili bir ýaqyt arasynda otyryp, taqtaǵa ózin shaqyrýdy kútpeıdi. Toppen, ujymmen jumys jasaýdy ıgeredi. Fın memleketi bul júıege búginnen bastap daıyndalýda. Helsınkıdiń 70 paıyz pedagogtary da osy júıege saı arnaıy daıyndyq kýrstarynan ótip jatyr. Bul júıe 2020 jyly tolyqtaı engiziledi. Memlekette júrgizilgen saýalnama boıynsha oqýshylardyń basym kópshiligi bul júıeni tolyqtaı qoldaǵan. Qandaı pán qyzyqtyratynyn jáne qandaı kýrsty meńgergisi keletinin oqýshylar ózderi sheshedi. Demek, tańdaý quqyǵyna ustazdardan buryn oqýshylar ıe.

---