InfoHub Logo

Tileýimbet Naýryzdyń Naýryzynyń taraýy: Shobalaı, Shobaı, Aqaı, Tókeı, Ersimbek (Yrsymbek), Mamek.

Shobalaıdan: Jańabatyr, Ómirtaı. Aıdabolda — Tólebaı, Kúlikte — Shobalaı, Ormanshyda — Qarabaı, Qarjasta — Myrzaǵul tórt bosaǵa bolǵan, jurt aýzyna ilinerlik, el ustarlyq kisiler osylardan shyqqan.

Abylaı hannyń Úsh júzdiń balasy qazaqqa dúri júrip turǵan kúnde, qunǵa kesim qyldyrǵanda, tamam talas sózdiń ústinen qaratyp, bitim aıtqyzyp, bılik qyldyratuǵyn bıi Kúlik Shobalaı balasy Jańabatyr bı eken. Jáne:

«As berilip, at shaptyrylǵan jerde Jańabatyrdyń bosaǵasyna túıe bastatqan «toǵyz» baılansyn, Jańabatyr: «Osy as jaraıdy, kelisti as-aq boldy» dese, at shaýyp, as tarqasyn. Bolmasa, qaıtadan as bergizemin dese, bılik Jańabatyrda bolsyn!» — dep Abylaı han jarlyq qylǵaneken. Sonda Jańabatyr óziniń báıbishesiniń asynda:

— Báıbisheniń balalary bosaǵama túıe bastatqan «toǵyz» baılamasa, at shabar tóbeniń basyna barmaımyn, — dep otyryp alǵan soń, báıbisheniń balalary aıtqanyn qylyp: «Óziniń qatynynyń asyna ólbelegen (olbala-ken) Jańabatyr» atanǵan. «Jalamen Jańabatyr úsh shabyldy» delingen Jańabatyr — osy. Bul kisiniń qunǵa qylǵan kesimi: «Qara qun — júz jylqy, on eki «jaqsy». Súıek kuny elý jylqy, alty «jaqsy». Óner quny toqsan qun bolady, toǵyz «jaqsy». Jaqsy degenniń basy — «jetim, qaly kilem, qara nar, myltyq, sondaımen toǵyz bolady. Urǵashynyń quny — erkektiń bir kóziniń quny, elý jylqy, alty jaqsy».

Attyń quıryǵyn kesken uryǵa bir jylǵasha bılik aıtpaıdy eken, bosaǵa kúzettiredi eken. Bosaǵa kúzettirgenniń mánisi sol atynyń quıryǵy kesilgen úıden bir jylǵasha kisi ólse, at quıryǵyn kesken uryǵa kisi qunyn tarttyrady eken.

— Sen jaman yrym qyldyń. Atyn tuldadyń, munyń úıinen kisi ólýi sonan boldy, — dep.

Shider urlaǵanǵa shider kaıys bolsa, úsh atqa úsh balaǵyn salyp, úsheýi úzip kete almasa, uryǵa úsh at aıyp salady eken. Jaý betin qaıyratuǵyn jaýdan elin qorǵap, aman aıyratuǵyn batyrlardyń qunyn — «jeti erdiń quny bolsyn» degen eken. «Sheberdiń qoly ortaq, sheshenniń tili ortaq» degen. Sheshendikpen ultyna olja túsirip, beretuǵyn sheshenderdiń quny — «úsh erdiń quny bolsyn» dep kesim qylǵan eken.

Sol zamandarda jeti erdiń quny — Malaı-Jádigerden shyqqan Aıtqojabalasy Jaýqash, Bıqashtyń Jaýqashyna alynǵan eken qalmaqtan.

Bir basyna úsh qul, urǵashyda Ulbıkege, erkekte Kótesh aqynǵa alynǵan eken.

Bul Jańabatyr: «Arqaǵa úsh shabyndym, jalamen úsh shabyldym!» degen deıdi.

---