InfoHub Logo

Buhar baryp jolaýshy júrgen kúninde eki jaq bolyp tóbelesip jatqandarǵa kez bolyp:

— Mynany aıyraıyq, arashalaıyq, — dese, janyndaǵy jol dastary:

— Ózimiz jolaýshy júrip, aıdaladaǵy bireýdiń bizge ólgen-tirilgeni ne kerek? — depti.

Sonda az jaǵy: «Kim de bolsa, Jańabatyrdy tanyp aıyrady ǵoı, arashalaıdy ǵoı» — dep dámeli bolyp qalǵan eken.

Jurtqa aty shyqqan iri kisiniń arashashy bolmaı, kereksiz qylyp óte bergendigine ókpelep, sonda ólimshi bolyp taıaq jep qalǵan.

— Kim seni urǵan, soqqan? — dep suraǵyshqa:

— Maǵan qylǵanda, Kúlik Jańabatyr bı qyldy. Meniń kanym sonyń moınyna, — dep ólip ketipti. Munyń urmaǵanyn, soqpaǵanyn jurt bilip tur. Bilse de, ólermen qadalyp jabysqan soń, arashalap aıyrmaǵandyǵynyń aıybyna seksen serke tartqan eken.

«Kimde-kim eki urysyp tóbeleskendi kóre turyp, aıyryp, arashalaýǵa áli kele turyp arashashy bolmasa, jazataıym sonyń bir jaǵy ólip ketse, qunyn óltirýshiden alsyn da, aıybyn arashalamaǵannan alsyn!» — dep.

Endi bir uly jıyn, asta jerden syńar aıaq ótken jeti jurtty taýysqan bir qý keldi de, beldeýde baılaýly turǵan Jańabatyr bıdiń atynyń aýzyn ashyp qarady deıdi. Qarasa, tiliniń túbine taqalǵan jeri qap-qara eken. Jergilikti Qudaı jaratqan, ózi qoıandaı boz at eken. Sol jatyp jabysty deıdi:

— Qulyn kúninde joǵaltqan boz bıeniń qulyny edi, — dep.

Jańabatyr:

— Óz jylqymnyń týmasy. Aýzyn uryp, aıaǵyn qoldan sypyrǵan tul atym, — deıdi. Anaý:

— Qulyn kúninde joǵaltqan meniki, — deıdi.

Daý bolǵan soń, bir kóldeneńsiz qutyla ma, júginiske túsedi. Sonda jalamenen jabysýshy kórinbegen jerinen belgi aıtysaıyq deıdi. Jańabatyr:

— Bir meńi joq qoıandaı boz at, buǵan basqa belgi ne kerek? —  deıdi.

— Endi osynyń kórinbegen jerinen belgi aıtsam, meniki bola ma? — deıdi.

— Qap, endi osydan kózdiń kólemindeı bozdyǵynan basqa belgi tapsań, seniki- aq bolǵany, — deıdi.

— Meniń bıemniń tiliniń túbine taqalǵan jeri qol basyndaı qap-qara edi. Enesine tartsa, munyń da tiliniń túbinde sol belgi bar shyǵar. Eger de tiliniń ıa ushynda, ıa ortasynda, ıa túbine taqalǵan jerinde qol basyndaı qara bolmasa, meniń boz bıemniń kulyny bolmaǵany, — deıdi.

Atty aldyryp, aýzyn ashyp qarasa, tiliniń túbine taqalǵan jeri qap-qara eken.

— Mynanyń sózi shyn boldy, — dep, — sizdeı kisiniń astynan at alý jol-jobaǵa syımaıtuǵyn nárse, bul at búgin óz astyńyzda barsyn. «ózimdiki ekendigi shyn edi» dep bir aýyz sóz aıtyp, atty ózińizdiki qylsańyz da, ózińiz bilińiz. «Joq, taqymym úırengen janýar edi» — dep úsh besti berseńiz de, ózińiz bilińiz, — delingen soń, jurt daǵdaryp tarqasty deıdi. Erteń tań atqan soń, Jańabatyr úsh besti alyp kep ortasyna keldi deıdi:

— Áleýmet, kóp, jıylǵan top, keshe ózimdiki dep talastym, búgin mynaniki qylyp, tóleýin alyp kelip otyrmyn. Úıge bardym, bir aıaqqa appaq sút qoıdym. Bir aıaqqa móldir, tunyq qara sý qoıdym. Sútti qaıyra sútke qostym. Sýdy sýǵa qostym. Sútten juǵyn qaldy. Sýdan juǵyn qalmady. Oıladym meniń sózimniń aqtyǵy sútteı aq shyǵar, sonda da onan juǵyn qaldy-aý. Áne, bálekettiń sóziniń qaralyǵy qara sýdaı-aq shyǵar, sonda da onan juǵyn qalmady-aý?! A, burynǵynyń «Aq ta bolsa, ant ishpe, aırandaı juǵady» degeni osy eken-aý! dep, bir aýyz sóz aıtýǵa jaraı almaǵanym osy, — depti. Ananiki jala ekendigine jurttyń kózi jetipti, sonda da bolmaı Jańabatyr besti bergen eken.

---