InfoHub Logo

Qudaı rahmet qylsyn! Jańabatyr bı kartaıǵan kúninde, el qystaý-qystaýynda otyrǵan mezgilinde túıelerin qaıyryp, jınastyryp júrse, bir besatty kisi birin-biri qýysyp, sabalasyp, olaı-bulaı uıtqyp shaýyp júrgenin: «El arasynda jaý júre me, oınap júrgen bozbalalar ǵoı», — dep, jaıymen túıesin jınastyryp júre beredi.

Manaǵy beseýdiń biri qulap qaldy da, tórteýi qashyp kete bardy. Aqyryn aıandap «bileıinshi» dep Jańabatyr kelse, ólimshi qylyp tastap ketipti. Kirpigin qımyldatýǵa zorǵa áli kelip, ókpesin soǵyp jatyr. Sol arada kórinip turǵan qystaýlardan kóp kisiler de kelip qaldy. Álgi ólimshi bolyp jatqan Seksen urpaǵynyń bireýi eken. Óz aýyldarynyń kisileri:

— Kim seni urǵan, soqqan? — degende,

— Jańabatyr, — dedi de, ólip ketti deıdi.

Sonan soń onyń jankúıerleri:

— Osyny óziń urmasań da, urǵan kim, óltirgen kim ekenin bilesiń? — dese, Jańabatyr:

— Men bilmeımin, — dep, kórgen-baqqanyn aıtsa da, Seksen degen el gýlesip, shýlasyp, nanbaıdy da bolmaıdy.

Tileýimbet, Naýryz biryńǵaı, Aqyl, Seksen biryńǵaı bolysyp, Kúlik ózdi-ózi ekiudaı bolyp, aıtysyp, tartysyp, ulǵaıyp bara jatqan soń, Aıdabol Shoń, Toraıǵyrdyń ákesi — Edige bı Aıdaboldyń eń jaqsylaryn jiberdi deıdi.

— Sizderdiń zamandasańyz ǵoı! Bizdi balasynar, aǵaıyn arasyn bútindep, jarastyryp kelińizder, — dep. Bular barsa, Jańabatyr tóseginde teris karap jatyr eken. Barǵan bulardyń sálemin de almady, amandyq ta aıtyspady, kerek qylmaı, ún joq, tún joq jata berdi deıdi.

Bir mezgilde basyn kóterip, til qatpastan, úndemesten baryp, otyrǵan bularǵa ejireıip qarap, bir qolyn bulaı kerdi, bir qolyn olaı kerdi. Aýzyn yrbıtyp, ernin bulaı bir shaljaıtty, olaı bir shaljaıtty da, qaıtadan teris qarap jata ketti deıdi.

Sonan soń bul barǵandar ókpelep qaıtty. Jáne kórgen-bilgenin Edigege kelip aıtty. «Aǵań aljyǵan eken, qartaıǵan eken, aýzyn shalyp, aqylynan tanyp qalypty. Bizdiń barǵan-turǵanymyzdy kerek te qylǵan joq». Jáne sóıtti, qoly men ernin qalaısha qylǵanyn sóıledi deıdi.

Sonda Qudaı rahmet qylsyn Edige aǵam, Edige bı:

— Aljyǵan joq eken, aýzyn shalyp, aqylynan tanǵan joq eken. «Bul otyrǵandar: biriń oq beretuǵyn nemesiń, biriń jaq beretuǵyn nemesiń, biriń bulaı kerip-sozyp, biriń olaı shaljıtyp, aǵaıyn arasyn ashqannan basqań joq. Kesim joq, kesim joq, sendermen isim joq», — dep, meni joqtap jatyr eken, —  dep jalma-jan Edige bı ózi atqa minip baryp: «Bul ózi qystaý ortasynda bolǵandyqtan, qapy kalǵan jumys boldy. Eger qystaýsyz jerde bolsa, jaý ma, nemene dep seziktenip, ne arashalap, aıyryp qalar edi. Ne shyr etip, tanyp qalar edi. Kóreturyp urǵannyń kim ekenin bile almaı qalǵandyqqa qystaý jazaly bolýǵa kerek», — dep Jańabatyrdan Seksen degen elge bir qystaý alyp beripti. Sóıtip senbegenin sendirip, nanbaǵanyn nandyryp, aǵaıyn arasyn tatý qylyp jarastyryp qaıtqan eken.

Jańabatyr bı júz tórt jasqa kelip ólgen eken. Ólerinde aıtypty:

— Qudaıdyń maǵan bergen ómir jasy júz on tórtte ólmekshi edim, on jasym kem boldy. Ony Qudaıdan kórmeımin, ózimnen kóremin. Úsh jan bergen toptyń ishinde bolyp edim. Ózim ant ishpesem de, ant ishkenmen bir topta bolǵandyǵymnan kórine on jasyma zalal tıdi, — degen.

Ákesi Shobalaı Aǵysqýdaı, Túndik ózeniniń boıynda, «Shobalaı súıegi» deıdi. Qarakesek halqynyń ólgenine mazarbasy bolyp qaldy. Ózi Qyzyltaý baýyrynda Samaısopy qystaýynyń qaq irgesinde mazarbasy bolyp qaldy.

Jańabatyr balalary: Aqqoja, Qosaq, Tańsyq qoja, Janaq — báıbisheden tórteý. úlkeni — Tańsyq qoja, kenjesi — Janaq. Taǵy baska qatyndarynan tolyp jatyr. Az bolsa, on alty bar shyǵar.

Bir Janaqtan basqasyn kaǵaz betin bylǵap jaza bergennen ne túsedi? At shyǵaryp, árýaq shashqandy sóıleý kerek.

---