InfoHub Logo

Qazirgi zaman talaptaryna sáıkes qazirgi mektep «Bilimdi tulǵa ıaǵnı bilim – bilikpen daǵdylary qalyptasqan jeke tulǵany daıyndaýmen   shektele qoımaı, ómirdiń ózgeristerine daıyn bolatyn», belsendi jáne shyǵarmashyl oılaıtyn, ıntellektýaldy, jáne jan-jaqty damyǵan  jeke tulǵany daıyndaýy tıis. Bul degen mekteptegi bilim berýdegi jańa modeliniń qurylymy ádettegi dástúrli «Mektepte neni oqý kerek?» emes, «Mektep ne úshin oqý kerek?»-degen mán-mátin aıasynda óristelýi tıis. Bilim berý júıesindegi ınovasıalardyń sany mol ekeni belgili.  Biraq shyn mánindegi ınovasıa degenimiz - muǵalimniń «Bárin bilýshi» aqparat málimet berý qyzmeti emes, onyń orny oqýshynyń árqaısysy  jeke basy damý erekshelikterin tanyp, olardyń barlyǵynyń da tanymdyq shyǵarmashylyǵyn shabytyn oıatyp, sol baǵytta jumystardy  durys uıymdastyra júrgize alatyn qyzmeti aldyńǵy orynǵa qoıylǵan oqytý úderisin aıtamyz. Bilim berýdiń mazmunyn jańartý degen, eń bastysy, oqytý men tárbıeleýdiń ádis-tásilderiniń, orta bilim berýdiń barlyq modelin, mazmuny men qurylymyn qaıta qarastyrýy, oqýshylardyń jetistikteriniń baǵalaýyna jańa baǵalaý júıesin engizý. Bilim berýdiń mazmunyn jańartý nátıjesinde oqýshy ár sabaqta ózi bilim «tabýshy» bolyp, belsendi qyzmetimen sıpattalatyn bolady. Bul jaǵdaıda oqýshy-óz bilim alýynyń obektisi, muǵalim-oqýshynyń tanymdyq qyzmetiniń uıymdastyrýshysy.

Osy kýrsty oqyǵan kezinde jańa standart talaptaryna sáıkes oqýshynyń bilmdi qoldana bilýine, shyǵarmashyl jáne syn tursynan  oılaýyna únemi oqyp úırenýine, kez kelgen qaýymdastyqta til tabysa bilýi, zertteý jáne AKT daǵdylary, ózgeler men birlese otyryp, tatý  jáne jeke jumys isteı bilý, týyndaǵan máseleler men mindetterdi jaýapty sheshe bilýi qarastyrady.

Qazaq tili pánin oqytýdy tyńdalym, oqylym, jazylym, aıtylym árketteri arqyly júzege asyrylady. Oqý  úderisinde júıeli júrgiziletin  sózdik jumysy, áńgime oqý, mátinmen jumys jasaý, posterlermen jumys isteý, óleńder  jattaý, jaǵdaıattyq  tapsyrmalar oryndaý, sahnalyq qoıylym daıyndaý,  belsendi ádesterdi qoldaný barysynda, oqýshylardyń sózdik qory jetildiriledi. Qazaq tilin pánin oqytýda  oqýshylar jas erekshelikteri men psıhologıalyq jaı–kúıi eskeriledi.

«Qazaq tilin oqytýda qandaı jańalyqtar paıda boldy?»-desek, túrli oqytý strategıalardy kiriktire otyryp, oqýshynyń jeke pikirin tyńdaý,  olardyń buryn meńgergen bilimderi men qalyptasqan túsinikterin ári qaraı damytý ómirdiń túrli salalaryna baılanysty tildik jáne  sóıleý  jaǵdaıattary muqıat iriktelgen tapsyrmalar men oqý is-áreket túrleriniń kómegimen oqýshyny qazaq tilin óz betimen úırenýge yntalandyrý.  Oqýshylardyń bilim alýyna «Oqytý úshin baǵalaý» arqyly qoldaý kórsetý, syn turǵynan oılaý daǵdylaryn damytý, jeke jáne juptyq,  toptyq, ujymdyq jumystardy ózara úılesimdikpen qoldaný jáne aqparattyq–komýnıkasıalyq tehnologıalardy ornymen qoldaný arqyly oqýshylardyń qazaq tilin úırenýge degen qyzyǵýshylyǵn únemi arttyryp otyrýdy qamtý.

«Qazaq tili» pánin oqyp úırenýdiń nátıjelerin baǵalaý krıterıaldy baǵalaý júıesin qoldanýmen júzege asyrylydy. Kretıerıaldy baǵalaý oqýshylardyń tanymdyq oqý-tanymdyq qabiletteri qalyptastyrýǵa kómektesetin jáne maqsattarńa sáıkes naqty anyqtalǵan, ujymdasyp  jasalǵan úderiske qatysýshalardyń (oqýshylar, mektep ákimshiligi, pedagogıkalyq qyzmetkerler, ata-analar jáne basqa zańdy ókilder) barlyǵyna aldyn ala belgili krıterıılermen birge oqýshylardyń oqýdaǵy jetistikterin salystyrýǵa negizdelgen baǵalaý úderisi. Krıterıaldy baǵalaý júıesi burynǵy dástúrli baǵalaýǵa qaraǵanda qalystastyrýshy jáne jıyntyq baǵalaý bolyp erekshelenedi. Qalyptastyrýshy baǵalaýda bilim alýshylarǵa jańa materıaldy meńgerý kezeńinde tapsyrmany qanshalyqty durys oryndaǵanyn jáne  oqytý maqsattaryna qol jetkizgenin túsinýge múmkindik beretin baǵalaý.  Jıyntyq baǵalaý oqý toqsanyńnyń sońynda oqý baǵdarlamasynyń  bólimderin aıaqtaǵannan keıin bilim alýshylardyń meńgergen bilimi men qalyptasqan daǵdylary deńgeıin anyqtaıtyn baǵalaý.

Krıterıaldy baǵalaý muǵlimder men oqýshylar jáne ata-analarǵa da tıimdi baǵalaý túri, óıtkeni muǵalim úshin – sapaly nátıjege ákeletin krıterıler qurastyrýǵa, óz is-áreketin saralap jáne bolashaqqa josparlaı alatyn málimetter alýǵa, oqýshalar úshin tabysqa jeteleıtin, baǵalaý krıterılerin túsinýge, ózin jáne ózgelerdi baǵalaý arqyly keri baılanysqa túsip, túsinbegenin  túzetýge múmkindik alady, synı oılaýyna, erkin oıyn aıtýǵa, óziniń bilimin kórsetýge, ata-analar úshin -  onyń oqýyndaǵy tabystylyqty baqylaýǵa, oqýyna qoldaý kórsetý úshin baǵyt alýǵa múmkindik týǵyzady.

Atalmysh baǵdarlamanyń máni, balanyń fýnksıonaldyq saýattylyǵyn qalyptastyrý. Oqýshy óziniń mektep qabyrǵasynda alǵan bilimin  ómirinde qajetke asyra  bilýi kerek. Oqýshy boıyndaǵy qabiletti jetildirip, oqýshalardy bolashaqqa jetelep, jaqsy isti bastaǵaly otyrmyz. Jańartylǵan bilim - bolashaqtyń kepili.

Qaraǵandy oblysy, Aqtoǵaı aýdany, Aqtas aýyly
"J.Aqbaı otyndaǵy JBBOM" KMM-niń
qazaq tili men ádebıeti pániniń muǵalimi
Besbaev Dýlat Keńesbaıuly

 

---