InfoHub Logo

«Bizdiń mindetimiz – bilim berýdi ekonomıkalyq ósýdiń jańa modeliniń ortalyq býynyna aınaldyrý. Oqytý baǵdarlamalaryn syn turǵysynan oılaý qabiletin jáne óz betimen izdený daǵdylaryn damytýǵa baǵyttaý qajet.»

«Qazaqstannyń Úshinshi jańǵyrýy: jahandyq básekege qabilettilik» 31.01.2017 jylǵy

QR Prezıdenti N. Nazarbaevtyń Qazaqstan Halqyna joldaýy

Bilim – elderdiń básekelestikke qabiletti bolýyn qamtamasyz etetin eń tıimdi ári uzaq merzimdi strategıa. Búkil álemde bilim berý júıeleriniń keleshek urpaqqa qandaı bilim beretini týraly másele qaıta qaralýda. Osy másele aıasynda «Balalar HHİ ǵasyrda tabysty bolý úshin neni úırenýi kerek?» jáne «Oqytýdyń tıimdi ádisteri qandaı?» degen sıaqty negizgi saýaldar týyndaıdy. Qazirgi kezde Qazaqstan Respýblıkasynda joǵaryda sıpattalǵan jahandyq problemalarǵa jaýap bere alatyndaı deńgeıdegi jumystar respýblıkalyq deńgeıde júrgizilýde. Oqý baǵdarlamasyndaǵy ulttyq standarttarǵa, baǵalaýǵa, oqýlyqtar men oqytý ádisterine qatysty bilim berý salasyndaǵy ózekti qundylyqtar men maqsattar mektep oqýshylarynyń jalpy úlgerimin arttyrýdy, sondaı-aq ınovasıa men kóshbasshylyqty engizý úshin talap etiletin daǵdylardy damytýdy, mektep mánmátini arqyly ulttyq sanany qalyptastyryp, iske asyrýdy jáne aýqymdy halyqaralyq tájirıbemen ózara árekettesýdi kózdeıdi. Jańartylǵan oqý baǵdarlamasy men baǵalaý júıesin engizý atalǵan mindetterdi sheshý úshin qabyldanǵan sharalardyń biri bolyp tabylady.

Olaı bolsa, 2017 jyldyń 5 maýsymy men 19 maýsymy aralyǵynda «Nazarbaev Zıatkerlik mektepteri» derbes bilim berý uıymy, Pedagogıkalyq sheberlik ortalyǵynyń Qaraǵandy qalasyndaǵy fılıalynyń uıymdastyrýymen, Qazaqstan Respýblıkasynda orta bilim berý mazmunyn jańartý aıasynda «Bıologıa» jáne «Jaratylystaný» pánderi boıynsha pedagog kadrlardyń biliktilikti arttyrý kýrsyn Qaraǵandy oblysynyń bıologıa pánderiniń muǵalimderi óz bilimderin jetildirdi. Onda jańartylǵan oqý baǵdarlamasynyń negizgi qyrlary týraly málimet alyp, óz sabaqtaryn josparlap, ótkizýge, pánniń oqýlyqtary men oqý-ádistemelik keshenin paıdalanýǵa,krıterıaldy baǵalaý júıesin qoldanýǵa, júıeli-ádistemelik keshenmen jumys isteýdiń qyr- syrlaryn úırenip, kásibı sheberlikterin arttyrdy.

Baǵdarlamanyń maqsaty: pánder boıynsha oqý baǵdarlamalaryn jańartý jáne krıterıaldy baǵalaý júıesin engizý mánmátininde muǵalimderdiń pedagogıkalyq sheberligin jetildirý bolsa, onyń mindetteri:

- muǵalimderdiń pánder boıynsha oqý baǵdarlamalarynyń mazmunyn bilýin qamtamasyz etý;

- pánder boıynsha oqý baǵdarlamalaryna sáıkes pedagogıkalyq tásilder men oqý materıaldaryn qoldanýdy úıretý;

- pánder boıynsha oqý baǵdarlamalaryna sáıkes oqý maqsattaryna qol jetkizý úshin krıterıaldy baǵalaý júıesin qoldanýdy úıretý.

Odan kútiletin oqý nátıjeleri:

- muǵalimder pánder boıynsha oqý baǵdarlamalarynyń maqsattaryn, mindetterin, qurylymyn jáne mazmunyn biledi jáne túsinedi;

- muǵalimder pánder boıynsha oqý baǵdarlamalaryna sáıkes pedagogıkalyq tásilderdi, oqý materıaldaryn qoldana biledi;

- muǵalimder pánder boıynsha oqý baǵdarlamalaryna sáıkes oqý maqsattaryna qol jetkizý úshin krıterıaldy baǵalaý júıesin túsinedi jáne qoldana biledi.

Jaratylystaný-ǵylymı bilimniń quramdas komponenti retinde bıologıa oqýshylarǵa alǵan bilimderin obektilerdi baqylaý, jikteý, júıeleý, salystyrý, sáıkestendirý, taldaý, baǵalaý, sebep-saldarlyq baılanys ornatý sekildi daǵdylaryn damytý úshin qoldanýǵa kómektesedi, bul olardyń tájirıbelik daǵdylaryn damytýǵa, eksperımenttik zertteý josparlap, ony júrgizý daǵdylaryn damytýǵa septigin tıgizedi. Bul jerde jaratylystaný men bıologıa sabaqtarynda aqparattyq tehnologıalardy qoldanýdyń mańyzy zor. Sebebi zertteý júrgizý jáne aqparatty óńdeý ádisterimen úılesimdi qoldanylǵan jaǵdaıda olardyń múmkindikteri ashyla túsedi. Oqýshylardyń «Bıologıa» pániniń akademıalyq tilin paıdalanýy olarǵa yqsham jáne túsinikti sóıleý daǵdylaryn damytýǵa múmkindik beredi, bıologıalyq qubylystardy, úderister men tetikterdi sıpattaý kezinde tıisti tildik quraldardy irikteý sheberligin jetildiredi.

Bıologıa men jaratylystanýdy oıdaǵydaı oqytý muǵalimniń tikeleı kásibı tájirıbesi men quzyrettiligine, oqý úderisi nátıjelerine basym kóńil bólýine baılanysty. Qazirgi kezde tabysty bolý úshin oqýshylarǵa bilim qandaı qajet bolsa, daǵdy da sondaı qajet degen oıdyń jaqtastary kóbeıip keledi. Bul oqýshylardyń aqparatty este saqtap, alǵan bilimderin uǵynýyn, túsinýin jáne ártúrli salada qoldana bilýin talap etedi.

Baǵalaý kezinde oqýshylardyń úlgerimi aldyn ala belgilengen krıterıılerdiń naqty jıyntyǵynyń kómegimen ólshenedi. Bul normaǵa negizdelgen baǵalaýdan ózgeshe. Normaǵa negizdelgen baǵalaý kezinde oqýshylardyń úlgerimi olardyń synyptastarynyń úlgerimimen salystyrylyp qoıylady. Oqýshylardyń pán boıynsha oqý jetistikteri eki tásilmen baǵalanady: qalyptastyrýshy baǵalaý jáne jıyntyq baǵalaý. Qalyptastyrýshy baǵalaý kúndelikti oqytý men oqý úderisiniń ajyramas bóligi bolyp tabylady jáne toqsan boıy júıeli túrde júredi. Qalyptastyrýshy baǵalaý úzdiksiz júrgizile otyryp, oqýshylar men muǵalim arasyndaǵy keri baılanysty qamtamasyz etedi, bal ne baǵa qoımastan-aq oqý úderisin túzetip otyrýǵa múmkindik beredi. Muǵalimder ony oqýshylardyń jetistikterin ólshep, aldaǵy sabaqtaryn josparlaý úshin qoldanady. Jıyntyq baǵalaý oqý baǵdarlamasynyń bólimderin/ortaq taqyryptaryn jáne belgili bir oqý kezeńin (toqsan, oqý jyly, orta bilim deńgeıi) aıaqtaǵan soń oqýshynyń úlgerimi týraly aqparat alý maqsatynda bal jáne baǵa qoıý arqyly ótkiziledi.

Qoryta aıtqanda jańartylǵan oqý baǵdarlamasyn qoldaný barysynda oqýshylardyń pánge yntasy, belsendiligi artyp, izdempazdyq, derbes oılaý, ózindik qorytyndylaý qabiletterin damytamyz. Sóıleý, durys suraq qoıa bilý, óz oıyn saýatty, tolyq jetkizý daǵdylanyryn odan ári jetildiremiz, alǵan bilimderin ómirde tıimdi qoldaný  arqyly fýnksıonaldy saýatty urpaq tárbıeleýge jol ashamyz. Olaı bolsa, bilimdi dál osylaı qoldaný arqyly oqýshylarǵa «HHİ ǵasyr daǵdysy» dep jıi aıtylyp júrgen keń aýqymdy quzyrettilikti meńgerýge múmkindik beremiz.

Edılbaeva Saýle Boranbaevna
Qaraǵandy oblysy BB
«№2 «BİLİM-INNOVASIA» lıseı-ınternaty» KMM-niń
dırektordyń BOJ orynbasary, bıologıa pániniń muǵalimi

---