Jańǵyrý jolyndaǵy jas ustaz róli
«Jaı muǵalim habarlaıdy, jaqsy muǵalim túsindiredi,
keremet muǵalim kórsetedi, uly muǵalim shabyttandyrady»
Ý.Ýort
Elbasynyń sózimen bastasaq, rýhanı jańǵyrý – adam balasynyń onyń ishki áleminiń jańarýy, sana –sezimi, jańa ózgeristi qabyldaı bilýi.Elbasynyń sózimen bastasaq, rýhanı jańǵyrý – adam balasynyń onyń ishki áleminiń jańarýy, sana –sezimi, jańa ózgeristi qabyldaı bilýi.
Bilimniń saltanat qurýy qazirgi tańda bilim baǵdarlamalarynyń elimizge utymdy úles qosyp kele jatqanyn aıta kelip, tabys tizgini – bilimdi bolashaq jastardyń qolynda ekenine basa nazar aýdardy.
Qazirgi ýaqyt adamzat bıigin bilekpen emes, bilimmen baǵyndyrýdyń zamany. Osy oraıda sapaly bilim men ulttyq tárbıe berýde sanaly urpaǵyna bar kúsh-jigerin aıamaıtyn qurmetti ustazdarymyzdyń róli erekshe. Elimizdegi joǵary bilim berýdiń negizgi mindeti mamandy tek qana bilimmen qarýlandyryp qana qoımaı, onyń jan-jaqty damýyna, shyǵarmashylyq qabiletiniń jetilýine mol múmkindik jasaýy bolyp tabylady.
Mamandyqtyń ońaıy bolmaıdy. Janyń qalap, bar yntańmen jasaǵan qyzmetiń – sen úshin eń ońaı qyzmetterdiń biri bolmaq. Sondaı erekshe mamandyqtyń biri – ustaz bolý.
Qazirgi kezde elimizdiń bilim berý isinde túbirli ózgerister bolyp jatqany málim. Al búgingi tańda mekteptiń, muǵalimniń eń qasıetti mindeti rýhanı baı, jan-jaqty damyǵan jeke, daryndy tulǵany qalyptastyrý. Rýhanı baılyq eń aldymen ár halyqtyń ulttyq ádet-salty, mádenıeti, óneri jáne shyqqan túp tamyryna jatatyny belgili. Sol ulttyq qundylyqtardy búkil adamzattyń óz urpaǵyn tárbıeleýdegi bilim berýdegi ozyq ustanymdarmen baılanystyra otyryp, ár balanyń qabiletin, talantyn ashyp, ózine óziniń senimin nyǵaıtyp, ózin ol ashýyna túrtki jasaýymyz qajet. Bilimniń áleýmettik jáne ómirlik róliniń, adamnyń tanymdyq shyǵarmashylyq múmkindiginiń ózgerýi oqytýdyń barlyq deńgeıindegi, úzdiksiz bilim júıesindegi bilim berý isin jańasha uıymdastyrýdy talap etedi.
HHİ ǵasyrdyń bilim berý ortasynda muǵalim 90 paıyz ýaqytyn oqýshylardyń oqý áreketin uımdastyrýshy rólin jáne 10 paıyz dástúrli muǵalim róliniń qyzmetin atqarady. Oqyp úırenýde sóıleý men tyńdaý, esepti qurastyrý, úderisti baqylaý, dáleldeý jáne kelistirý sekildi kóptegen daǵdylardan turady. Osy barlyq daǵdylardy muǵalimniń meńgerýi qajet. Búgingi maqsat árbir oqýshyǵa túbegeıli bilim men mádenıettiń negizderin berý jáne olardyń jan-jaqty damýyna qolaıly jaǵdaı jasaý bolyp tabylady. Keler urpaqqa zaman talabyna saı tárbıe men bilim berýde muǵalimderdiń ınovasıalyq is-áreketiniń ǵylymı pedagogıkalyq negizderin meńgerýi mańyzdy máselelerdiń biri.
Ustaz - taýdan sarqyrap aqqan taý ózeni sekildi, aınalasyna qýat berip, jolynda kezdeskenderdi sýymen nárlendirip, taýdaı qıyndyqtardy tastaı domalatyp, bilimniń sar dalasynda tynyshtyq taýyp, damyldaıdy. Ustaz - Jer degen álemniń betin kórkeıtken, shákirtterine shýaq tókken Kún-Ana. Ustaz - aqyldyń tozbaıtuǵyn asyly. Qasıetti mamandyq ıeleriniń ishindegi jaýhary. Ózge mamandyq ataýlylary ózderiniń túr-sıpatyn myń qubyltyp jatsa da, esh ózgerissiz sol báz baıaǵy qalpynda jas urpaqqa adamgershilik qasıetterdiń dáninekken dıqan. Meniń mamandyǵym - muǵalim. Qıyndyǵy men qyzyǵy mol osy mamandyqty bala kúnimnen armandadym. Adam balasyna kómektesý - ıgilikti isterdiń bastamasy ekenin sezingendeımin.
2015 - jyly Hromtaýdyń baýraıyn da ornalasqan, Bógetsaı eldi mekenine bıologıa pániniń muǵalimi bolyp jumysqa ornalastym. Maǵan Qudiretti kúsh ıesi ómirdegi eń jaqsy adamdardan tárbıe alýdy jazyp qana qoımaı, sol adamdarmen birge sheberligimdi shyńdaýdy da násip etken. Sondyqtan men álemdegi eń baqytty jandardyń qatarynanmyn. Endigi alǵa qoıǵan maqsatym - bilikti ustazdardyń qatarynan kóriný, bilimdi jastar tárbıeleý. "Bala júregi- kishkentaı kúı sandyq. Sol sandyqtyń kiltin tapsań ǵana ashylady. Muǵalimniń qolynda ár kezde sol kilt turý kerek" dep M. Shahanov aǵamyz aıtqandaı, ár balanyń júregine jol tabý, bala boıyndaǵy daryndy ashý muǵalimniń mindeti dep oılaımyn. Qazir jas mamanmyn - bolashaqta ulaǵatty ustaz bolý basty armanym. Muǵalim - mektep júregi bolsa, onyń bedeli mekteptiń bedeli. Al, mektep - memlekettiń basty tiregi. Olaı bolsa, qazirgi tańda muǵalim bilikti ári sheber, ushqyr oıly, qabiletti, óz pánin jetik meńgergen bolýy kerek. Muǵalimder qataryn tolyqtyryp otyratyn men sekildi jas mamandar da talmaı únemi izdenis ústinde bolyp, ár pándi joǵary deńgeıde, sapaly etip ótkizse - shyǵar asýymyz alys emes. «Elimizdiń erteńi búgingi jas urpaqtyń qolynda, al jas urpaqtyń taǵdyry ustazdyń qolynda». Sondyqtan árbir muǵalim bul jaýapkershilikti sezinse, bizdiń memleketimizdiń qorǵany nyǵaıa túspek. K.Ýshınskıı: "Muǵalim - óziniń bilimin úzdiksiz kóterip otyrǵanda ǵana muǵalim, al oqýdy, izdenýdi toqtatysymen onyń muǵalimdigi joıylady" degen oıymen kelispeý múmkin emes. Kúndelikti tańerteń mektep aýlasyna jaqyndaǵanda, balalardyń syńǵyrlaı kúlgen daýystary meni qýanyshqa bóleıdi. Mektepke kirgennen-aq, ózimdi mazalaǵan san túrli oılardan arylyp, oqýshylardyń tátti qylyqtary men ádemi júzderinen shattanamyn. "Balasyz úı mazar, balaly úı bazar" dep ata- babalarymyz beker aıtpasa kerek. Aldymyzǵa kelgen balalar - bireýdiń mańdaı aldy jaryǵy, endi biri - jan degende jalǵyzy, biri - erke, biri - qoı aýzynan shóp almas momyny. Mańdaı aldy jaryǵyn tańsholpandaı jarqyratyp, jan degende jalǵyzdy kópshildikke úıretip, qoı aýzynan shóp almasty ortada jarqyldap sóıler sheshen qylyp tárbıeleý úshin qajymas qaırat pen batyrlyq qajet. Eń aldymen ózime osy eki asyl qasıetti serik etemin. "Bilimdi bolýǵa - oqý kerek. Baı bolýǵa - kásip kerek. Kúshti bolýǵa birlik kerek. Osy kerektiń jolynda jumys isteý kerek" degen A.Baıtursynov saralaǵan ádemi joldardyń izimen júrip ótsek birligimiz ben kásibimiz odan ári jandana túsetinine senemin. Mektep - balalardyń ekinshi úıi bolsa, al ustazdar ekinshi anasy ekenin árdaıym sanamda ustaımyn. Ár úıdiń erkelerin bir arnaǵa toǵystyryp, olarmen jumys jasaý ońaıǵa soqpaıdy. Alaıda balanyń tilin taýyp, tildesý, jaqsy tárbıe berýdiń ózi men úshin úlken ǵanıbet.
«El esinde bir jyl qalǵyń kelse – as ber, on jyl qalǵyń kelse – aǵash otyrǵyz, al máńgi qalǵyń kelse – bala tárbıele»,-deıdi halyq danalyǵy. Men úshin qasterli de qasıetti mamandyq ol – ustazdyq. Keleshekte bolashaq urpaqqa talmaı qyzmet etip, elimizdiń kórkeıýine óz úlesimdi qosamyn. Men oqýshylarymmen qajymaı eńbek etip, talaı shyńdardy baǵyndyratynyma senimdimin.
Qoryta aıtqanda, bilimdi urpaq tárbıelep, elimizdiń rýhanı jańǵyrýyna súbeli úles qossam degen elbasymyzdyń utymdy qaǵıdasyn, halqyna degen úndeý ósıetin únemi jadymymyzda ustanyp, ishki rýhanıatymyz arqyly, syrtqy ózgeristerdi jaqsy jaǵynan qabyldap, jańǵyrýdyń dańǵyl jolyna túsýge kóshbasshymyz bolashaq myna bizge dara jol kórsetti. Ol soqpaqtardan qalaı ótý kerektigin aıtyp, baǵyt baǵdar berdi.Endeshe, kókjıekten aýytqymaı, ult kóshbasshysynyń óskeleń urpaqqa meńzegen dara jolymen bıik shyńdardy baǵyndyraıyq.
Aqtóbe oblysy, Hromtaý aýdany, Bógetsaı mektep-gımnazıasy
Bıologıa pániniń muǵalimi:
Qoıshybaı Gúldana Jasqaıratqyzy
You Might Also Like
